واحد کرمانشاه
دانشکده تحصیلات تکمیلی
پایان نامه­ جهت دریافت کارشناسی ارشد رشته روانشناسی بالینی (M.A)
عنوان :
ارتباط هوش هیجانی، سبک های مقابله ای با تنظیم دشواریهای هیجانی در دانشجویان در سال تحصیلی 94-93
مرداد 1394

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب
عنوان			صفحه
چکیده			1
فصل یکم: مقدمه ی پژوهش			2
1-1- مقدمه			3
1-2- بیان مسئله			4
1-3- ضزوزت پژوهش			6
1-4- اهداف پژوهش			7
	1-4-1- هدف اصلی		7
	1-4-2- اهداف فرعی		7
1-5- سئوالات تحقیق			8
1-6- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش			8
فصل دوم: پیشینه پژوهش			10
2-1- هوش هیجانی			11
	2-1-1- مغز هیجانی		12
	2-1-2- تعاریف هوش هیجانی		14
	2-1-3- ابعاد هوش هیجانی		17
	2-1-4- دیدگاه های هوش هیجانی		18
	2-1-5- دیدگاه مختلط		19
	2-1-6- مدل های هوش هیجانی		20
		2-1-6-1- مدل توانایی های هوش هیجانی سالووی و مایر	20
	2-1-7- مدل ترکیبی هوش هیجانی		22
	2-1-8- چگونگی آموزش در کودکی		22
	2-1-9- اهمیت هوش هیجانی در زندگی		23
	2-1-10- عوامل موثر در هوش هیجانی		24
2-2- تنظیم هیجانی			26
2-3- سبک های مقابله ای			30
	2-3-1- تدابیر و منابع مقابله ای		30
	2-3-2- انواع مقابله		31
	2-3-3- انواع مقابله های کارآمد		32
		2-3-3-1- مقابله متمرکز بر مسئله	32
		2-3-3-2- مقابله متمرکز بر هیجان	34
	2-3-4- مقابله های ناکارآمد و غیرمفید		35
2-4- مروری بر مقالات داخلی و خارجی			36
فصل سوم: روش پژوهش			40
3-1- روش پژوهش			41
3-2- متغیرهای پژوهش			41
3-3- ابزار پژوهش			42
3-4- پایایی			44
3-5- شیوه اجرا			49
3-6- روش تجزیه و تحلیل داده ها			49
فصل چهارم: یافته های پژوهش			50
الف: آمار توصیفی			51
ب: آمار استنباطی			54
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری			57
5-1- بحث			58
5-2- نتیجه گیری			61
5-3- محدودیت های تحقیق			62
5-4- پیشنهادات			62
	5-4-1- پیشنهادهای پژوهشی		62
	5-4-2- پیشنهادهای کاربری		62

چکیده
مقدمه: هیجانات جزء جدایی ناپذیر رفتار انسانی است. یکی از معیارهای سلامت روان، کنترل و تنظیم هیجانات است. عوامل مختلفی می تواند روی تنظیم هیجانات تاثیر بگذارد. هدف این پژوهش بررسی ارتباط هوش هیجانی و سبک های مقابله ای با تنظیم دشواریهای هیجانی بود. افرادی که بتوانند هیجانات خود را تنظیم کنند
روش اجراء: این پژوهش یک مطالعه همبستگی بود. تعداد 139 دانشجو به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده های از پرسشنامه های هوش هیجانی بار- آن(1980)، پرسشنامه سبک های مقابله ای فولکمن و لازاروس(1989) و پرسشنامه دشواریهای تنظیم هیجانی (گراتز، 2004) استفاده شد. داده ها با بهره گرفتن از آزمون های آماری ضریب همبستگی و رگرسیون آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته: یافته های پژوهش نشان داد که بین هوش هیجانی و دشورایهای تنظیم هیجانی رابطه معنادار وجود دارد همچنین یافته ها نشان دادند بین سبک های مقابله ای و دشواریهای هیجانی رابطه معنادار وجود دارد. یافته ها نشان دادند که هوش هیجانی و سبک های مقابله ای پیش بینی کننده دشورایهای هیجانی هستند.
نتیجه گیری: از آنجاییکه یافته های پژوهش نشان دادند که هوش هیجانی وسبک های مقابله ای با تنظیم هیجانی رابطه دارند، نتایج پژوهش پیشنهاد می کند که دوره های آموزشی لازم برای افزایش هوش هیجانی و استفاده از سبک های کارآمد مقابله ای برای دانشجویان برگزار شود.

• مقدمه

در کشور ما دانشجویان قشر بسیار بزرگی را تشکیل می دهند. در همه کشورهای دنیا دانشجویان بعنوان قشر تاثیر گذار در روند پیشرفت هر جامعه ی مورد توجه می باشند. شرایط روحی و روانی دانشجو همواره کانون توجه بسیاری از تحقیقات علمی بوده است. یکی از ویژگی های مهم دوران دانشجویی کنار آمدن با مسائل و شرایط روحی و روانی دوران تحصیل می باشد.  هوش هیجانی بعنوان مولفه ای که می تواند افراد را در شرایط سخت راهگشایی عبور از پیچ و خم مشکلات باشد معرفی شده است(پاک نژاد و همکاران، 1393). تحقیقات در گروه های مختلف نشان داده اند که افرادی که دارای هوش هیجانی بالایی هستند 

ادامه خواندن

رشته: روانشناسی     گرایش عمومی
عنوان:
اثربخشی معنادرمانی گروهی بر رضایت زناشویی و خودکارآمدی عمومی زوجین با تعارضات زناشویی مراکز مشاوره شهر لاهیجان
نیمسال تحصیلی
اول 93-94

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

فهرست مطالب
عنوان                                                                                                         صفحه
چکیده     1
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1- مقدمه   2
1-2- بیان مسئله     3
1-3- ضرورت و اهمیت بیان مسئله  .   6
1-4- اهداف پژوهش  7
1-5- سوالات پژوهش  .  7
1-6- فرضیه های پژوهش .  8
1-7- تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها .  8
فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1- پیش درآمد  .  11
2-2- تعارض زناشویی   12
2-2-1- مفهوم تعارض زناشویی .  12
2-2-2- زمینه های تعارض   14
2-2-3- الگوهای تعامل زوجین متعارض  .  16
2-2-4- دیدگاه های تعارض  .  17
2-2-5- سبک ها و استراتژی مدیریت تعارض   18
2-2-6- رویکردهای درمانی به حل تعارض  .  21
2-2-7- نگرش و نیاز دو مقوله در تعارض همسران  .  22
2-2-8- کارکردهای مثبت تعارض از نظر ترنر  24
2-3- رضایت زناشویی   25
2-3-1- عوامل موثر بر رضایت زناشویی  26
2-3-2- نظریه های مرتبط با آسیب شناسی زندگی زناشویی   32
عنوان                                                                                                           صفحه
2-3-3- تاثیر رضایت زناشویی بر سایر ابعاد زندگی  .  36
2-3-4- نظریه چرخه زندگی زناشویی  .  37
2-3-5- عوامل موثر بر افزایش رضایت زناشویی   38
2-3-6- عوامل آسیب رسان به رضایت زناشویی  .  40
2-4 خودکارآمدی   40
2-4-1- برداشت انسان از خودکارآمدی .  44
2-4-2- منابع خودکارآمدی  45
2-4-3- ابعاد خودکارآمدی  .  47
2-4-4- انواع خودکارآمدی  47
2-4-5- مراحل رشد خودکارآمدی   48
2-4-6- خودکارآمدی و تفاوت­های سنی و جنسیتی .  49
2-4-7- شیوه های اثرگذاری باورهای خودکارآمدی  .  50
2-5- معنا در زندگی   51
2-5-1- معنادرمانی .  54
2-5-2- اهداف درمانی معنا درمانی   56
2-5-3- فرآیند درمان .  56
2-5-4- مداخلات درمانی  .  57
2-5-5- کلیات معنادرمانی فرانکل (1959)  .  58
2-6- پیشینه­های تحقیقاتی.  59
2-6-1- پیشینه­های تحقیقاتی داخلی   59
2-6-2- پیشینه­های تحقیقاتی خارج از کشور .  65
فصل سوم: روش پژوهش
3-1- پیش درآمد  69
3-2- روش پژوهش  69
3-3-  جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری  69
3-4- ابزار پژوهش  70
عنوان                                                                                                          صفحه
3-4-1- پرسش­نامه تعارض­های زناشویی (MCQ) .  70
3-4-2- پرسش­نامه فرم کوتاه رضایت زناشویی انریچ (1989)  72
3-4-3- پرسش­نامه خودکارآمدی عمومی شرر  76
3-5- شیوه اجرای پژوهش  78
3-6- روش تجزیه و تحلیل آماری داده­ ها   81
فصل چهارم:  تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- مقدمه  .  83
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1- پیش درآمد  91
5-2- بررسی فرضیه اصلی  .  91
5-3- بررسی فرضیه ­های فرعی  .  93
5-4- محدودیت­های پژوهش  96
5-5- پیشنهادها  .  96
منابع   
منابع فارسی  .  99
منابع انگلیسی  104
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی معنادرمانی گروهی بر رضایت زناشویی و خودکارآمدی عمومی زوجین با تعارضات زناشویی مراکز مشاوره شهر لاهیجان اجرا گردید.  پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش­آزمون پس­آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش، کلیـه زنان دارای تعارض زناشویی مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر لاهیجان در سال92-93 بودند که به روش نمونه گیری تصادفی ساده از بین افرادی از جامعه ی آماری، که رضایت زناشویی و خودکارآمدی عمومی کمتری داشتند، انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه کنترل (15 نفر) و گروه آزمایش (15 نفر) قرار ­گرفتند. گروه آزمایش به مدت 12 جلسه 90 دقیقه­ای که هفته­ای دو بار برگزار می­شد، در جلسات آموزشی شرکت کردند. در حالی­که در گروه کنترل هیچگونه مداخله­ای صورت نگرفت. ابزار استفاده شده در پژوهش شامل، پرسش­نامه­های تعارض زناشویی(MCQ)، رضایت زناشویی انریچ فرم کوتاه و خودکارآمدی عمومی شرر و همکاران و پکیج آموزشی معنادرمانی بر اساس معنادرمانی فرانکل بود. داده­ ها از طریق آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که معنادرمانی گروهی بر رضایت زناشویی و خودکارآمدی عمومی زوجین با تعارضات زناشویی مراکز مشاوره شهر لاهیجان، مؤثر است و شدت این اثر در یک متغیر ترکیبی(62/0) می­باشد.
واژه­های کلیدی: معنادرمانی، رضایت زناشویی، خودکارآمدی عمومی، تعارضات زناشویی
مقدمه
زندگی زناشویی یکی از جهانی­ترین نهادهای بشری است که از دو نفر با توانایی­ها و استعدادهای متفاوت و با نیازها و علایق مختلف و در یک کلام با شخصیت­های گوناگون تشکیل شده است(گلدنبرگ، گلدنبرگ، 2002 ترجمه شاهی برواتی، نقش بندی، ارجمند، 1386). یک رابطه زناشویی صمیمی مستلزم آن است که زوجین یاد بگیرند با هم ارتباط برقرار کنند و با هم متفاوت باشند. تعارض زمانی به وجود می­آید که زوجین به دلیل همکاری و تصمیمات مشترکی که می­گیرند درجات مختلفی از استقلال و همبستگی را نشان دهند که این تفاوت­ها را می­توان روی یک پیوستار، از تعارض خفیف تا تعارض کامل طبقه ­بندی کرد (یونگ و لانگ[1]، 1998).
از نظر گلاسر(2000 به نقل از افخمی، بهرامی، فاتحی زاده، 1386) تعارض زناشویی ناشی از  ناهماهنگی زن و شوهر در نوع نیازها و روش ارضای آن، خودمحوری، اختلاف در خواسته­ها طرح­واره­های رفتاری و رفتار غیرمسئولانه نسبت به ارتباط زناشویی و ازدواج است.
افزایش روزافزون تعارض­های زناشویی در دنیای معاصر و خطر بروز جدایی و اثر منفی آن بر سلامت روانی زوجین و فرزندان آنان موجب شده است تا مشاوران نظریه­ها و طرح­هایی را برای کمک به زوجین دچار تعارض ارائه دهند. معنادرمانی یکی از این روش­هایی است که بر پایه نظریات ویکتور فرانکل شکل گرفته است. فرض اساسی در معنادرمانی این است که شخص نمی­تواند برای همیشه از رنج در زندگی اجتناب کند، اما می ­تواند یک راه پرمعنای شخصی برای پاسخ دادن به رنج در زندگی برگزیند. علاوه بر این کسانی که معنا را در زندگی می­یابند، می­توانند توانایی­های نهفته­شان را شکوفا کرده و با اثربخشی بیشتری به مبارزه و تلاش در زندگی بپردازند (چولنبرگ، هاتزل، 2008).
معنادرمانی می ­تواند ساختاری مفهومی را برای کمک به مراجعان جهت چالش در زندگیشان ارائه دهد . رویکردی وجودی نگر که نگرش جبرگرایانه در مورد ماهیت بشر را ، قبول ندارد، در مقا بل درمانگران وجودی، بر روی آزادی انسان تاکید دارند . فرانکل می­گوید بشر در همه جا با سرنوشت و با فرصت دستیابی به چیزی از راه رنج هایش، رو برو است . انسان موجودیست آزاد که همیشه حق انتخاب دارد، انسان واکنش خود را در برابر ر نج­ها و سختی­های ناخواسته(ولی پیش آمده) و شرایط محیطی خود انتخاب می­ کند و هیچکس را جز خود او یارای آن نیست که این حق را از او باز ستاند. او همچنین معتقد است همه چیز را می­توان از یک انسان گرفت مگر آزادی در گزینش رفتار، در شرایط موجود و گزینش راه خود (فرانکل، ترجمه صالحیان و میلانی،  1390).
معنادرمانی در خصوص بسیاری از مسائل سلامت روان کاربرد دارد (چولنبرگ،  2003). این مکتب در مقایسه با روانکاوی روشی است که کمتر به گذشته توجه داشته و به درون­نگری هم ارج چندانی نمی­نهد. در مقابل به آینده، وظیفه، مسئولیت، معنی و هدفی که شخص باید زندگی خود را صرف آن کند، وجه بیشتری دارد (فرانکل، ترجمه صالحیان و میلانی، 1390).
با توجه به اینکه تعارض زناشویی معمولا در زوجین بر اساس تضاد بین آنچه که انتظار دارند با آنچه که هست به وجود می­آید و فرد برای نزدیک کردن شرایط به آنچه که انتظار دارد یا به عبارتی آرمان فرد است، تلاش می­ کند. اما اینکه تا چه حد این آرمان­ها واقع­گرایانه و صحیح است شرایط زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می­دهد. این افراد از شرایط خود راضی نیستند و این می ­تواند رضایت زناشویی را نیز شامل شود. برای بهبود شرایط این افراد باید معنا و هدف خود را در زندگی بیشتر بررسی کرده و با تعیین اهدافی واقعی­تر و دست­یافتنی­تر شرایط خود را به شرایط آرمانی خود نزدیک کنند و این رضایت  در افراد را بالا می­برد و می ­تواند رضایت از زندگی زناشویی را نیز شامل شود. در رسیدن به اهداف و کسب موفقیت در موقعیت­ها می ­تواند در ادراک خود به عنوان یک فرد کارامد نقش داشته باشد بنابراین به نظر می­رسد که این تغییر اهداف و معنای زندگی، بتواند خودکارآمدی افراد را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
1-2- بیان مسئله
تعارض بین فردی به عنوان، نوعی تعامل که در آن اشخاص تمایلات، دیدگاه­ها و عقاید متضادی را بیان می­ کنند، تعریف می­شود که بعضی محققان آن را رخدادی عادی در زندگی زناشویی

ادامه خواندن

 پایان نامه رشته روانشناسی

دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی
گروه روان­شناسی
پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد رشته روان­شناسی تربیتی
اثربخشی مرحله سنجش و آموزش رویکرد طرح­واره درمانی بر فعالیت طرح­واره­های ناسازگار اولیه و رضایت زناشویی دانش­ آموزان متأهل دوره متوسطه شهر قاین 

تابستان 1394

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

کلیات پژوهش 1
1-1 بیان مسأله. 2
2-1 سؤال­های پژوهش 6
3-1 تعریف متغیرهای پژوهش 7
مبانی نظری و پیشینه پژوهش 8
1-2 تاریخچه سازه طرح­واره. 9
2-2 تعریف یانگ از طرح­واره. 10
3-2 ویژگی­های طرح­واره­های ناسازگار اولیه. 11
4-2 ریشه ­های تحولی طرح­واره­ها 12
1-4-2 نیازهای هیجانی اساسی 12
2-4-2 تجارب اولیه زندگی 13
1-2-4-2 ناکامی ناگوار نیازها 13
2-2-4-2 آسیب دیدن و قربانی شدن 13
3-2-4-2 تجربه بیش از حد چیزهای خوب. 14
4-2-4-2 درونی­سازی انتخابی یا همانندسازی با افراد مهم زندگی 14
3-4-2 خلق و خوی هیجانی 14
5-2 حوزه­های طرح­واره و طرح­واره­های ناسازگار اولیه. 15
1-5-2 حوزه بریدگی و طرد. 15
2-5-2 حوزه خودگردانی و عملکرد مختل 16
3-5-2 حوزه محدودیت‌های مختل 18
4-5-2 حوزه دیگر جهت­مندی. 19
5-5-2 حوزه گوش به زنگی بیش از حد و بازداری. 20
6-2 عملکردهای طرح­واره: 22
1-6-2 تداوم طرح­واره. 22
2-6-2 بهبود طرح­واره. 22
7-2 سبک­ها و پاسخ­های مقابله­ای ناسازگار 23
1-7-2 تسلیم طرح­واره. 24
2-7-2 اجتناب از طرح­واره. 24
3-7-2 جبران افراطی طرح­واره. 25
8-2 اهمیت شناخت دقیق طرح­واره­ها و سبک­های مقابله­ای. 26
9-2 حیطه­های تأثیرگذاری طرح­واره­های ناسازگار اولیه. 26
10-2 خانواده. 27
11-2 ازدواج 27
12-2 رضایت زناشویی 28
13-2 ابعاد رضایت­مندی زناشویی 30
14-2 عوامل مؤثر بر رضایت زناشویی 31
15-2 مروری کوتاه بر نظریه­ های زوج­درمانی و خانواده­درمانی 35
1-15-2 مدل­های روان­پویایی 35
2-15-2 نظریه آدلر. 35
3-15-2 دیدگاه ساختاری. 35
4-15-2 نظریه میان­نسلی بوئن 36
5-15-2 رویکرد استراتژیک 36
6-15-2 رویکرد غنی­سازی ارتباط 36
16-2 علائم خطرساز و مخرب در روابط زناشویی 37
18-2 تغییرات رضایت زناشویی در طول زمان 38
19-2 عوامل زمینه­ساز برای ازدواج سالم 39
20-2 سن مناسب ازدواج 40
21-2 علل ازدواج زودرس 41
22-2 عوارض ازدواج در سنین پایین 42
23-2 رویکردهایی جهت حل تعارض­های زناشویی (زوج­درمانی) 43
1-23-2 روان تحلیلی گروهی زوج­ها 43
2-23-2 درمان شناختی – رفتاری. 43
3-23-2 ایماگودرمانی 43
4-23-2 درمان مبتنی بر نظام عاطفی بوئن 44
5-23-2 نظریه دلبستگی 44
6-23-2 زوج­درمانی رفتاری تلفیقی 44
7-23-2 خانواده درمانی سیستمیک میلان 44
24-2 مدل طرح­واره درمانی یانگ: 45
1-24-2 مرحله سنجش و آموزش 46
2-24-2 مرحله تغییر. 46
25-2 فرآیند دقیق سنجش و آموزش 46
1-25-2 ارزیابی اولیه. 46
2-25-2 سنجش مشکلات فعلی و مشخص کردن اهداف درمان 47
3-25-2 سنجش تناسب بیمار برای طرح­واره درمانی 47
4-25-2 تمرکز بر تاریخچه زندگی 47
5-25-2 سنجش از طریق تصویرسازی ذهنی 48
26-2 یافته­ های پژوهشی داخلی و خارجی در خصوص موضوع. 48
27-2 جمع­بندی و نتیجه­گیری. 52
روش­شناسی پژوهش 54
1-3 مقدمه. 55
2-3 روش پژوهش 55
3-3 جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری. 55
4-3 ابزار گردآوری داده­ ها 56
1-4-3 فرم کوتاه پرسشنامه طرح­واره (SQ-SF) 56
2-4-3 پرسشنامه رضایت­مندی زناشویی انریچ 57
3-4-3 پرسشنامه نشانه­ های اختلالات روانی (SCL – 90 – R). 59
5-3 فرایند اجرای پژوهش 60
6-3 شرح جلسات آموزش طرح­واره درمانی 61
7-3 روش تجزیه و تحلیل داده­ ها 63
ارائه یافته­ها 64
1-4 مقدمه. 65
2-4 اطلاعات جمعیت شناختی 65
1-2-4 مدت زمان ازدواج 65
2-2-4 سن 66
3-4 مقایسه سلامت جسمانی و روانی گروه آزمایش و کنترل قبل از آموزش 66
4-4 آمار استنباطی 68
بحث و نتیجه­گیری. 81
1-5 مقدمه. 82
2-5 خلاصه و تحلیلی از نتایج توصیفی 82
3-5 تبیین نتایج 82
1-3-5 سوال اول 82
2-3-5 سؤال دوم. 83
3-3-5 سؤال سوم. 84
4-3-5 سؤال چهارم. 85
5-3-5 سؤال پنجم 86
6-3-5 سؤال ششم 86
7-3-5 سؤال هفتم 87
8-3-5 سؤال هشتم 88
4-5 محدودیت­های پژوهش 90
5-5 پیشنهادهای پژوهشی 90
6-5 پیشنهادهای کاربردی. 90
منابع فارسی 92
منابع انگلیسی 95
پیوست­ها 97
چکیده
طرح­واره­ها به­عنوان نقشه انتزاعی شناختی در نظر گرفته می­شوند که راهنمای تفسیر اطلاعات و حل مسأله است و هدف اصلی این پژوهش، بررسی اثربخشی مرحله سنجش و آموزش رویکرد طرح­واره درمانی بر فعالیت طرح­واره­های ناسازگار اولیه و رضایت زناشویی دانش­ آموزان متأهل دوره متوسطه شهر قاین است. روش پژوهش شبه­آزمایشی با طرح پیش­آزمون، پس­آزمون با گروه کنترل و یک مرحله پیگیری است. نمونه شامل 30 دانش­آموز دختر متأهل است که به­صورت در دسترس و داوطلبانه انتخاب و به­طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 نفر) قرار گرفتند. هر دو گروه، با بهره گرفتن از پرسشنامه­های فرم کوتاه طرح­واره یانگ و رضایت زناشویی انریچ در مراحل پیش­آزمون، پس­آزمون و پیگیری ارزیابی شدند. گروه آزمایش مرحله سنجش و آموزش رویکرد طرح­واره درمانی را طی 8 جلسه دریافت کرد. داده­های به­دست آمده با روش تحلیل کواریانس چند متغیره تحلیل شد. یافته­ های این پژوهش، نشان­دهنده تفاوت معنادار بین دو گروه آزمایش و کنترل است. به بیان دیگر، آموزش موجب کاهش فعالیت طرح­واره­های ناسازگار اولیه و افزایش رضایت زناشویی شده است. بنابراین می­توان نتیجه گرفت که می­توان با اجرای مرحله سنجش و آموزش رویکرد طرح­واره درمانی، فعالیت طرح­واره­های ناسازگار اولیه را کاهش و میزان رضایت زناشویی را افزایش داد.
واژه­های کلیدی: سنجش و آموزش رویکرد طرح­واره درمانی، طرح­واره­های ناسازگار اولیه، رضایت زناشویی.

1-1 بیان مسأله

واژه طرح­واره[1] در روان­شناسی و به­طور گسترده­تر در حوزه شناختی، تاریخچه­ای غنی و برجسته دارد. در حوزه رشد شناختی، طرح­واره را به­صورت قالبی در نظر می­گیرند که بر اساس واقعیت یا تجربه شکل می­گیرد تا به افراد کمک کند تجارب خود را تبیین کنند. طرح­واره­ها به­عنوان نقشه انتزاعی شناختی در نظر گرفته می­شوند که راهنمای تفسیر اطلاعات و حل مسأله است. زمانی که نیاز خاصی ارضا نشود، طرح­واره ناسازگاری در آن حیطه ایجاد می­شود (یانگ، کلوسکو[2] و ویشار[3]، 1389).
یکی از نظریه­هایی که مکانیزم­های زیربنایی در پدیدآیی رفتارهای ضداجتماعی را تبیین می­ کند، نظریه طرح­واره­های ناسازگار اولیه[4] است. یانگ[5] معتقد است که طرح­واره­های ناسازگار اولیه، قدیمی­ترین مؤلفه­های شناختی و باورها و احساسات غیرشرطی درباره خودمان هستند. طرح­واره­های ناسازگار اولیه، الگوها یا درون­مایه­های عمیق و فراگیری هستند که از خاطرات، هیجان­ها، شناخت­واره­ها و احساسات بدنی تشکیل شده ­اند، در دوره کودکی یا نوجوانی شکل گرفته­اند، در مسیر زندگی تداوم

ادامه خواندن

 عنوان
اثربخشی گروه درمانی شناختی-رفتاری بر مولفه های شناختی در کاهش نا امیدی و افسردگی و وسوسه افراد وابسته به مواد افیونی تحت درمان MMT
زمستان 1393

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

فهرست مطالب
فصل یکم  2
1-1 بیان مسئله. 3
1-2 ضرورت مسئله. 4
1-3 اهداف پژوهش. 6
1-3-1 هدف کلی پژوهش. 6
1-3-2 اهداف ویژه ی پژوهش. 7
1-4 اهداف کاربردی 7
1-5 فرضیه های پژوهش. 7
1-6 تعریف نظری و عملی متغیرها 8
1-6-1 گروه درمانی شناختی- رفتاری 8
1-6-2 وابستگی به مواد افیونی 9
1-6-3   MMT 9
1-6-4  وسوسه. 9
1-6-5 افسردگی 10
1-6-6  ناامیدی   11
1-6-7 افکار خودآیند منفی 11
1-6-8 طرح واره های ناسازگار. 11
1-6-9 پذیره های ناکارآمد. 12
فصل دوم. 13
2-1 اعتیاد. 14
2-2 تاریخچه مواد مخدر. 16
2-3 شیوع مواد مخدر. 17
2-3-1 ابعاد وابستگی به مواد. 17
2-4 طبقه بندی کلی مواد و اثرات آنها 18
2-4-1 کند کنننده ها 18
2-4-2 محرک ها 18
2-4-3 کانابیس و توهم زاها 19
2-4-4 مواد افیونی (اپیوئیدی) 19
2-4-5 تریاک 20
2-4-6 مورفین 20
2-4-7 کراک 21
2-4-8 کدئین 21
2-4-9 هروئین 22
2-4-10 متادون. 23
2-4-11 اعتیاد به مواد خانوادۀ تریاک 23
2-5 عوارض وابستگی به مواد. 24
2-6 معیارهای DSM-5 برای مسمومیت ناشی از اپیوئید. 25
2-7 معیارهایDSM-5 برای اختلال مصرف اوپیود. 25
2-8 معیارهای DSM-5 برای سندرم پرهیز از اوپیود. 26
2-9 سبب شناسی 27
2-10 تئوری های روان پویشی(عوامل روان پویایی و آسیب شناسی روانی) 27
2-11 تئوری رفتاری 28
2-12 تئوری های زیست شناختی و ژنتیک. 28
2-13 عوامل نو رو شیمیایی – گیرنده ها وسیستم های گیرنده 29
2-14 مدل انتقال فرهنگی 30
2-15 مدل زیست ،روان ،اجتماعی 30
2-16 عوامل فردی 31
2-17 رابطه افسردگی و اعتیاد. 31
2-18 افسردگی 32
2-19 معیارهای DSM-5 برای افسردگی اساسی 32
2-20 نظریه شناختی 34
2-21 اسناد ( نسبت دادن ) و بی پناهی در افسردگی 34
2-22 دلایل ابتلا به افسردگی 35
2-23 مولفه های شناختی 36
2-24 افکار خودآیند منفی 36
2-25 پذیره های زیربنایی 36
2-26 باورهای اصلی(طرح واره) 37
2-27 نا امیدی 37
2-28 اشتیاق (وسوسه) 38
2-29   درمان. 38
2-30 تاریخچه ایجاد درمان نگهدارنده متادون 39
2-31 درمان نگهدارنده متادون. 40
2-32 تبیین شناختی رفتاری اعتیاد. 41
2-33 شناخت درمانی 44
2-34 روان درمانی گروهی 44
2-35 تاریخچه ی گروه درمانی 45
2-36 مقایسه ی راهنمایی و مشاوره ی گروهی و انفرادی 46
2-37 نقش در مانگر به عنوان رهبر گروه 47
2-38 ملاک های عضویت در گروه درمانی 47
2-39 اهداف گروه های مختلف براساس نظریه های مختلف. 48
2-40 درمان همزمان اعتیاد و افسردگی 48
2-41 درمان شناختی-رفتاری در اعتیاد. 49
2-42 پژوهش های داخلی 50
2-43 پژوهش های خارجی 52
فصل سوم  54
3-1 طرح پژوهش. 55
3-2 نوع داده ها 55
3-3 جامعه آماری 55
3-4 متغیر های پژوهش. 55
3-5 ابزار پژوهش     56
3-6 مقیاس ناامیدی بک (BHS) 57
3-7 مقیاس نگرش ناکارآمد (DAS) 57
3-8 پرسش نامه  افکار خودآیند(ATQ) 58
3-9 پرسش نامه  ی طرح واره ی یانگ. 59
3-10 پرسش نامه ی عقاید وسوسه انگیز (CBQ) 60
3-11 روش مداخله ی گروه درمانی شناختی- رفتاری 60
3-12 شیوه ی اجرا 61
3-13 روش تحلیل داده ها 62
3-14 خلاصه جلسات گروه درمانی 63
فصل چهارم  66
4-1 یافته‌های توصیفی 67
4-2 یافته های استنباطی 72
فصل پنجم  78
5-1 بحث و نتیجه گیری 79
5-2 محدودیت های پژوهش. 87
5-3 پیشنهاد های نظری 88
5-4 پیشنهاد های کاربردی 88
منابع   90
پیوست    101
چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی گروه درمانی شناختی – رفتاری بر مولفه های شناختی وابستگی به مواد مخدر در کاهش وسوسه، ناامیدی و افسردگی در افراد وابسته به مواد افیونی تحت درمان MMT  است.
روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با بهره گرفتن از پیش آزمون _ پس آزمون می باشد. حجم نمونه 34 نفر بود که در دو گروه آزمایش و گواه مورد بررسی قرار گرفتند. گروه آزمایش تحت درمان شناختی – رفتاری منطبق بر پروتکل درمانی مایکل فری قرار گرفتند. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه های عقاید وسوسه انگیز رایت( CBQ) ،افسردگی بک (BDI-II) ،ناامیدی بک ( BHS )، افکار خودآیند منفی (ATQ  )، طرحواره ی یانگ ، نگرش های ناکارآمد( DAS ) استفاده شد. نتایج نشان داد که گروه درمانی شناختی – رفتاری موجب کاهش معنادار افسردگی، ناامیدی، وسوسه، افکار خودآیند منفی و نگرش های ناکارآمد در در افراد وابسته به مواد افیونی می شود. این نتایج در مورد اثربخشی این درمان بر طرحواره های ناسازگار اولیه معنادار نبود.
کلید واژه: افسردگی، ناامیدی، وسوسه، افکار خودآیند منفی، نگرش های ناکارآمد، طرحواره های ناسازگار اولیه، درمان شناختی – رفتاری، مواد افیونی، درمان MMT.

1-1      بیان مسئله

امروزه سوء مصرف مواد مخدر با کاهش کیفیت زندگی، افزایش میزان مرگ و میر، تقلیل ارزش های اجتماعی و اخلاقی و افزایش رفتارهای مجرمانه، یکی از مهم ترین موضوعات مرتبط با سلامت است (بکر، سالیوان، تترالت، دسی و فیلین[1]،2008).
مصرف کنندگان مواد از اختلالاتی مانند اختلالات شخصیتی، جنسی، اضطرابی، افسردگی و اختلالات جسمی رنج می برند که در این میان وجود افسردگی بارزتر است. در سال های اخیر توجه خاصی به درمان روان شناختی یکپارچه ی اختلال افسردگی همراه با اختلال مصرف مواد شده است.(هسین[2]،2002) افسردگی با ایجاد علایمی چون درماندگی مانعی در مقابله با ترک اعتیاد و بهره گیری از منابع مقابله ای موجود محسوب می شود. این مسئله در حالی مطرح می شود که نتایج برخی پژوهش ها نشان می دهند درمان اختلالات خلقی همراه با اعتیاد ممکن است شروع و عود مجدد را کاهش دهد.( کویلو، برادی و سونه[3]،2005؛ سارا، رزماری، مارتین و رازنو[4]،2008؛ فستیمونز، وادیا و جونز[5]،2007). در این میان از بین رویکردهای روانی-اجتماعی که در زمینه ی درمان سوء مصرف مواد ارزشیابی شده اند، درمان های شناختی– رفتاری حمایت تجربی بسیار بالایی به دست آورده اند (کتلین[6]،2002). در این رویکرد درمانگر به مراجع کمک می کند تا افکاری را که برانگیزنده ی نگرش مثبت به مواد مخدر است را باز شناسد و افکار غیر منطقی و باورهای غلط را تغییر دهد. بنابراین با توجه به چرخه ی اعتیاد و مداخلات مختلف درمانی، باید با بهره گرفتن از روش های آموزشی در نگرش های معتاد تغییر ایجاد شود تا او بتواند به مراحل مختلف که باعث تغییر نگرش وی می شود وارد شده و موفق به ترک مواد شود، زیرا بازگشت مجدد افراد به سمت اعتیاد به دلیل تأثیرات عوامل شناختی و موقعیتی است و در این میان نقش عوامل شناختی مهم تر است(شکوهی، امیرآبادی،صفوی، مهدی و وکیلی،1391). اعتقاد بر این است که گروه درمانی در بیشتر اختلالات روانی مؤثر است. زیرا فرد در گروه نحوه ی برخورد خود را با اجتماع می بیند و این امر باعث رشد بینش و بصیرت او می شود، ضمن این که تجارب جدید برای برقراری ارتباط با دیگران را یاد می گیرد، با افراد جدید آشنا شده،احساس قدرت می کند و اعتماد به نفس وی بالا می رود(جنتی، عظیمی و محمودی،1382). امروزه گروه درمانی به عنوان درمان انتخابی وابستگی به مواد دارای توان بالقوه برای حمایت و مواجهه ی بیمار با اختلال و به چالش کشیدن بینش اعضا پیرامون مسایل فردی و شخصیتی است (خانتازیان[7]،1999).
درمان نگه دارنده ی متادون(MMT) یکی از درمان های طولانی مدت (حداقل یک دوره ی دو ساله) با هدف کاهش آسیب مواد مخدرمی باشد، به این معنی که بیمار مصرف مواد مخدر را متوقف کرده و داروی متادون را به جای آن مورد استفاده قرار می دهد. این دارو در اشکال قرص های 40، 20و 5 میلی گرمی به صورت محلول در هر سی سی موجود می باشد که متناوب با نوع ماده ی مصرفی و شرایط جسمی بیمار مقدار آن مشخص می شود و سپس روند بهبود بیمار در طول زمان بررسی می شود( فرهودیان و همکاران،1390).
به اعتقاد پژوهشگران با وجود نرخ بالای همبودی اختلالات افسردگی و مصرف مواد و تعامل آن ها با یکدیگر، نقش بازدارنده ی اختلال افسردگی در بهبود از مصرف مواد، روان درمانی های ارائه شده برای مصرف مواد اختلالات خلقی همراه را به ندرت در نظر گرفته اند و همین مسئله مداخله های انجام گرفته در حوزه ی اختلالات مصرف مواد را کم اثر ساخته عود مکرر را در این بیماران در پی داشته است. این مسئله در حالی است که شواهد نشان می دهند که درمان اختلالات خلقی همراه می تواند سوء مصرف مواد را کاهش دهد(کئلو، برادی و سونه،2005)
بدین سان مسئله ی اصلی در این پژوهش این است که گروه درمانی شناختی- رفتاری تا چه حد می تواند از طریق تأثیر بر مؤلفه های شناختی از قبیل افکار خودآیند منفی و پذیره های ناکارآمد در کاهش وسوسه و بهبود افسردگی و ناامیدی در افراد وابسته به مواد افیونی تحت درمان MMT مؤثر باشد.

1-2      ضرورت مسئله

براساس جدیدترین اعلام نماینده ی دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در ایران، کشور ما دارای دومین مقام در شیوع مصرف مواد مخدر است و براین اساس مسئله اعتیاد را از مرحله ی هشدار و زنگ خطر گذرانده و ضرورت تلاش سریع تر برای درمان این پدیده ی اجتماعی را طلب می کند(دلئو[8]، 1390؛ به نقل از شکوهی، امیرآبادی، مهدی و وکیلی،1391). در بین افرادی که برای درمان وابستگی به مواد مخدر از جمله مواد شبه افیونی مراجعه می کنند، سایر اختلالات روانی شیوع بالایی دارند و در برخی مطالعات، میزان اختلالات روان پزشکی همزمان در

ادامه خواندن

دانشگاه پیام نور
دانشکده علوم انسانی
مرکز تحصیلات تکمیلی
رساله برای دریافت مدرک دکتری تخصصی (p.h.D.)
رشته روانشناسی عمومی
عنوان:
اثربخشی برنامه مداخله‌ای کودکان طلاق بر بهبود راهبردهای خودکنترلی و سازه‌های تاب‌آوری آنان
خرداد 1394

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

عنوان                           صفحه
چکیـده 1
مقدمـه 2
فصل اول: کلیات پژوهش
1ـ1 بیان مساله 5
1ـ2 اهمیت و ضرورت پژوهش. 7
1ـ3 هدف‌ها، سوال و فرضیه‌ها 9
1-3-1 هدف‌ کلی. 9
1-3-2 هدف‌های ویژه 9
1-3-3 فرضیه‌های پژوهش. 10
1ـ4 متغیرها، مفاهیم و سازه‌ها 10
1ـ4ـ1 تعیین و نامگذاری متغیرها، نقش متغیرها 11
1ـ5 تعریف‌های مفهومی و عملیاتی متغیرها 13
1ـ5ـ1 تعریف‌های مفهومی. 13
1ـ5ـ2تعریف‌های عملیاتی. 14
فصل دوم: پیشینه و ادبیات پژوهش
مقدمه 16
بخش اول: پایگاه نظری موضوع( بنیادها، دیدگاه‌ها و مفاهیم) 18
2ـ1 تبیین پدیده طلاق. 18
2-1-1  مراحل شناختی-هیجانی بعد از طلاق. 19
2-1-2 طلاق در نگاه دین اسلام 20
2-1-3 مبانی نظری. 20
2-1-3-1  نظریه رشد روانی – اجتماعی اریکسون. 20
2-1-3-2  نظریه دلبستگی جان بالبی. 21
2-1-3-3 دیدگاه سلیگمن. 22
2ـ1ـ4 عوامل موثر در وقوع طلاق. 22
2ـ1ـ5 تغییرات پس از طلاق. 25
2-1-6  پیامدهای طلاق در بعد خانواده 29
2-1-7 طلاق از نظر کودکان. 30
2-1-8 واکنش کودکان نسبت به طلاق والدینشان. 34
2-1-8-1 نوزادان و کودکان پیش دبستانی. 35
2-1-8-2 کودکان سن مدرسه (6تا11سال ) 37
2-1-8-3 نوجوانی اول (12تا14سال) 39
2-1-8-4 نوجوانان (15تا 18سال) 40
2-1-8-5 جوانان (18سال به بالا ) 42
2-1-8-6 بزرگسالی. 43
2-1-9  اثرات طلاق بر کودکان. 44
2- 1- 10 تأثیرات متفاوت طلاق بر دختران و پسران. 55
2-1-11 تفاوتهای کودکان در پاسخ به طلاق  و مقوله سازگاری. 56
2-1-12 عوامل مرتبط با سازگاری پس از طلاق. 58
2-1-12-1 عوامل قابل تغییر مرتبط با سازگاری کودکان پس از طلاق. 60
2-1-12-2 عوامل قابل تغییر مرتبط با سازگاری کودکان پس از طلاق. 62
2-1-13 تعامل والد- کودک و تاثیرات پدیده طلاق برآن. 65
2-1-14  پایان‌دادن به فرایند طلاق. 66
2-2  خودکنترلی و سازه‌های شناختی آن. 67
2ـ2ـ1 تعریف‌های متنوعی از خود کنترلی. 67
2-2-2 ابعاد شناختی – هیجانی خودکنترلی. 68
2-2-3 نقش و ضرورت خود کنترلی. 70
2-2-4 آموزش و تقویت خودکنترلی. 71
2-2-5  خودکنترلی از نگاه دین. 71
2-2-6 خودکنترلی در علوم گوناگون. 72
2-2-7 رابطه متقابل خودکنترلی با ابعاد دیگر شخصیت 74
2-2-8   پژوهش‌هایی در قلمرو طلاق و خودکنترلی. 82
2-3 تاب آوری. 85
2-3-1 تاب‌آوری خانواده و مدل‌های شناختی- رفتاری و مداخله‌ای. 88
2ـ3ـ2 عناصر عمده  و مشترک نظریه‌های تاب‌آوری خانواده در بحران. 89
2ـ3ـ3  مدل‌‌های تاب آوری. 92
2-3-4 سه موقعیت اصلی تاب‌آوری. 94
2-3-5 کانون تاب آوری. 95
2-3-6 ویژگی های تاب آوری. 96
2ـ3ـ7 چه تفاوتی بین کنار آمدن و تاب آوری وجود دارد ؟ 99
2-3-8 شش  زمینه  تاب‌آوری. 101
2-3-9 ویژگی های افراد تاب آور 101
2-3-10 زیرمقیاس‌های تاب‌آوری. 108
2-3-10-1  توانمندی اجتماعی. 108
2-3-10-2  خودتنظیمی هیجانی. 109
2-3-10-3   مسئولیت‌پذیری. 110
2-3-10-4  همدلی. 111
2-3-11 طلاق والدین و تاب‌آوری کودکان. 111
2-3-12  منابع تاب آوری در فرایند طلاق. 117
2-3-13  فاکتورهای حمایتی و تاب‌آوری کودکان طلاق. 118
2-3-14  سیستم‌های حمایت اجتماعی فراخانوادگی برای تاب‌آوری کودکان طلاق. 119
2-3-15 آموزش و افزایش تاب‌آوری و برنامه های افزایش آن. 121
2-3-16 نگاهی اجمالی به پژوهش‌هایی در قلمرو تاب‌آوری. 123
2-4 برنامه های مداخله ای برای کودکان طلاق. 125
2-4-1  هدف‌های برنامه CODIP. 131
2-4-2  ملاحظات کلی در رابطه با اجرای برنامه CODIP. 136
2-6-  مطالعات انجام شده پیرامون اثر بخشی برنامه CODIP. 139
2-6-1  پژوهش‌های داخلی. 139
فصل سوم: روش و طرح پژوهش
مقدمـه 145
3-1  روش پژوهش. 146
3-2  ابزار پژوهش. 148
3-3   تعیین اعتبار و روایی پرسشنامه تاب‌آوری. 152
3-4  شیوه اجرای پژوهش. 153
3-5  روش تجزیه و تحلیل داده‌ها در چهارچوب طرح پژوهش. 154
3-6  قلمرو تحقیق( زمانی، مکانی، موضوعی) 154
3-7  ملاحظات اخلاقی پژوهش. 155
3-8  تکمیلی. 155
3-8-1  مقیاس سنجش عقاید کودکان درباره طلاق (CIADS) 156
3-8-2  فرم ارزیابی والدین (PEF) 156
3-8-3 فرم ارزیابی رهبر گروه (GLEF) 156
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ ها
مقدمـه 160
4-1  تعیین اعتبار و روایی پرسشنامه 161
4-2  آمار توصیفی و اطلاعات جمعیت‌شناختی. 169
مقدمـه 189
فصل پنجم: نتیجه گیری و بحث
5-1 مروری بر مساله، پیشینه، هدف‌ها، چارچوب پژوهش انجام‌شده 191
5-2 بیان مختصر یافته‌ها 192
5-3 نتیجه، بحث، تبیین و تفسیر یافته‌ها به تفکیک فرضیه‌ها 193
5ـ4 موانع و محدودیت‌ها 206
5ـ5 پیشنهادها 208
5-6 جمع‌بندی و نتیجه‌گیری نهایی. 210
فهرست منابع 213
پیوست ها 236
Abstract     285

چکیـده

هدف:  پژوهش حاضر با هدف مطالعه مدل مداخله‌ای ویژه کودکان طلاق و اندازه‌گیری اثربخشی آن بر بهبود راهبردهای خودکنترلی و سازه های تاب آوری آنان انجام شد.
روش: بدین منظور ابتدا پرسشنامه توانمندی‌های اجتماعی‌‌-‌هیجانی و تاب اوری مرل (2008) روی 130 دانش‌آموز مقطع ابتدایی با روش تحلیل عاملی، تعیین اعتبار و روایی شد. برای پژوهش اصلی از جامعه آماری 193 نفری کودکان 8 تا 12 ساله طلاق شهرستان کاشمر در سال 1393، گروه نمونه  40 نفری( 23 دختر و 17 پسر) به روش نمونه‌گیری در دسترس و با حفظ معیارهای ورود به پژوهش انتخاب شدند و در گروه‌های آزمایش و کنترل قرار گرفتند. هر دو گروه به پرسشنامه‌ خودکنترلی ادراک شده کودکان (هامفری، 2000) و پرسشنامه تاب اوری در پیش‌آزمون و پس‌آزمون و مرحله پیگیری  پاسخ دادند، در این میان 15 جلسه برنامه مداخله‌ای به میزان سه روز در هفته و هر جلسه 45 دقیقه به طور گروهی برای گروه آزمایش اجرا شد. در پایان، داده‌ها با فنون آماری در چارچوب یک طرح نیمه‌آزمایشی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: این برنامه مداخله‌ای موجب افزایش معنادار نمرات خودکنترلی، خودکنترلی میان‌فردی، خودسنجی، تاب‌آوری، وخودتنظیمی کودکان طلاق شد، این افزایش برای توانمندی اجتماعی معنادارنشد، در مقابل، این مداخله باعث کاهش نمره همدلی شد.با پیگیری سه ماهه، مشخص شد اثرتمام تغییرات ماندگار است . همچنین جنسیت کودک در اثربخشی مداخله بی‌تاثیر شناخته‌شد ولی جنسیت والدسرپرست بشرط اینکه مادر باشد توانست بر بهبود نمره تاب‌آوری اثربگذارد.
نتیجه‌گیری:  زندگی‌های دور از معنویت، صنعتی و پردغدغه امروز، روزبروز بر تعداد خانواده‌های طلاق می‌افزاید، و خیل عظیمی از آنان از اثرات منفی ناشی از آن  بر کودکان‌شان واقف نبوده و شیوه‌های صحیح برخورد با آنها را نمی‌دانند. بدون شک چنان چه مداخلاتی از این نوع ارائه شود قطعا از بروز برخی مشکلات عاطفی و رفتاری در این دسته از کودکان پیشگیری به عمل
خواهد آمد.
کلیدواژه‌ها: برنامه مداخله‌ای ویژه کودکان طلاق، تاب‌آوری، خودکنترلی.

مقدمـه

خانواده کارکردهای مختلفی برای اعضای خود، مخصوصا کودکان دارد؛ مثل احساس تعلق
و دلبستگی، فرهنگ‌پذیری و اجتماعی‌شدن، تکوین شخصیت، ارضای نیازهای عاطفی، شکل‌گیری هویت شخصی و جمعی. فرو‌پاشی خانواده مخصوصا در شکل طلاق در همه این کارکردها اختلال ایجاد می­ کند و از آن‌جا که گروه کودکان، مهمترین مرحله تحولی را طی می‌کنند گزینه ‌های مناسب‌تری برای دریافت بیشترین آسیب‌های طلاق هستند(داهل[1]، هانسن[2] و ویگنس[3]، 2014).
ناکامی‌ها، نیازهای ارضا‌ نشده، تعارض‌های شناختی و رفتاری کودکان خانواده‌های گسسته، پریشان و ناسازگار، زمینه ‌های لازم بروز جرائم فردی و اجتماعی را مهیا می‌کند(حسینی نثار
و فیوضات، 1390). کمک به به­زیستی روانی و کیفیت بخشی به احساس و شناخت این کودکان
از گرفتار شدن آنان در چرخه معیوب تعاملات اجتماعی می‌کاهد.
بررسی مطالعات انجام شده درباره اثربخشی برنامه‌های گروهی برای کودکان طلاق نشان
می­دهد که برخی مداخلات می‌توانند منجر به بهبودهای قابل توجهی در عملکرد کودکان
در زمینه‌های مختلف شوند. از بین همه مداخلات، برنامه مداخله‌ای ویژه کودکان طلاق[4]
توانسته است بیشترین پیشینه و حمایت تجربی را از آن خود کند(گریچ[5] و فینچام[6]، 2008).
این برنامه یک برنامه مداخله‌ای 15 جلسه‌ای است که بر عوامل حمایتی مرتبط با به­زیستی
در کودکان بعد از طلاق تمرکز دارد و اساسا بر بهبود توانایی کودک برای مقابله با استرس­های مربوط به طلاق طراحی می­شود، به این صورت که محیط گروهی حمایتگری را برای یادگیری و تمرین مهارت‌ها ایجاد می­ کند. این برنامه که یکی از موفقترین برنامه‌های کودک محور در رابطه با طلاق برای کودکان سن دبستان است، به­صورت گروهی اجرا می‌شود و طراحی شده‌است تا توانایی کودکان را برای مقابله موثر با چالشها و تغییرات فراوانی که همراه طلاق هستند افزایش دهد، در واقع هدف نهایی و مهم برنامه، ارتقای تاب آوری و سازگاری کودکان

ادامه خواندن