واحد ساری

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد «M.A»

در رشته مدیریت آموزشی

عنوان:

بررسی رابطه بین عدالت سازمانی و سلامت سازمانی در آموزش و پرورش شهرستان جویبار

استاد راهنما:

دکتر کیومرث نیازآذری

  استاد مشاور:

دکتر سهیلا فراهانی

تابستان 1393

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

فهرست مندرجات
عنوان                                                                                                            صفحه
چکیده فارسی 1
فصل اول: کلیات تحقیق
مقدمه     . 2
بیان مسئله. 3
اهمیت و ضرورت انجام تحقیق 4
اهداف تحقیق 5
1-4-1) هدف اصلی . 6
1-4-2) اهداف فرعی  7
مدل مفهومی پژوهش 8
فرضیات  تحقیق 9
1-6-1) فرضیه اصلی. 10
1-6-2) فرضیات فرعی. 11
قلمرو تحقیق . 12
1-7-1) قلمرو زمانی 13
1-7-2) قلمرو مکانی . 14
1-7-3) قلمرو موضوعی . 15
تعریف واژه­ها و اصطلاحات 16
1-8-1) تعریف واژه­های کلیدی. 17
1-8-2) تعریف متغیرهای عملیاتی 18
1-8-2-1) متغیر وابسته تحقیق و تعریف عملیاتی آن 19
1-8-2-2) متغیر  مستقل و تعریف عملیاتی آن . 20
1-9) جمع بندی فصل. 21
فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق
1-2- مقدمه. 23
بخش اول – ادبیات تحقیق 24
2-1-1-تعاریف. 25
2-1-1-1- عدالت . 26
2-1-1-2- مفهوم سلامت : 27
2-1-1-3- مفهوم سازمان : 28
2-1-1-4- مفهوم سلامت سازمانی. 29
2-1-1-5- مفهوم وجدان کاری و وظیفه شناسی: 30
2-1-1-6- مفهوم نوع دوستی: 31
2-1-1-7- مفهوم فضیلت مدنی : 32
2-1-1-8- مفهوم روحیه ی جوانمردی و مردانگی : 33
2-1-1-9- مفهوم تواضع و فروتنی: 33
2-1-2-سطوح وابعاد سلامت سازمانی از دیدگاه پارسونز 44
2-1-3- مولفه های سلامت سازمانی لایدن وکلینگل. 44
2-1-4- ابعاد سلامت سازمانی از دیدگاه مایلز. 44
2-1-5-مقایسه سلامت سازمانی واثربخشی 55
2-1-6-شاخص‌های سلامت سازمانی 55
2-1-6-1-یگانگی نهادی: 55
2-1-6-2-نفوذمدیر: 55
2-1-6-3-ملاحظه گری: 55
2-1-6-4-ساختدهی: 55
2-1-6-5-حمایت منابع: 55
2-1-6-6-روحیه:. 55
2-1-6-7-تاکید بر پیشرفت تحصیلی. 66
2-1-7- چارچوب نظری پژوهش. 66
2-1-7-1- رفتار شهروندی سازمانی. 66
2-1-8-انواع عدالت . 66
2-1-8-1-عدالت توزیعی . 77
2-1-8-2-عدالت رویه ای 77
2-1-8-3-عدالت مراوده ای . 77
2-1-9-درک حمایت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی 77
2-1-10- تاثیر عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی 88
2-1-11-  چارچوب نظری مدل مفهومی پیشنهادی پژوهش. 88
2-1-12- عدالت سازمانی 88
بخش دوم- پیشینه تحقیق 88
2-2-1- پیشینه داخلی تحقیق. 88
2-2-2- پیشینه خارجی تحقیق. 88
2-3- خلاصه و جمع بندی: 88
نتیجه گیری و خلاصه فصل 88
فصل سوم: روش تحقیق
3-1- مقدمه. 99
3-2- روش پژوهش . 99
3-3- جامعه آماری . 99
3-4- نمونه گیری و شیوه نمونه گیری. 99
3-5- روش جمع آوری اطلاعات 99
.3-6- ابزار گردآوری اطلاعات 99
3-7-  روایی و پایایی پرسشنامه : 100
3-8- روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات 100
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ ها
1-4- مقدمه 100
بخش اول: آمار توصیفی. 100
2-4- ویژگی های جمعیت شناختی پاسخگویان . 100
بخش دوم: آمار استنباطی. 100
4-3-آزمون کولموگروف- اسمیرنوف: بررسی تست نرمال بودن داده ها 100
4-4- آزمون های همبستگی اسپیرمن جهت معنی دار بودن رابطه بین متغیرهای پژوهش. 100
5-4- آزمون من ویتنی جهت معنی دار بودن تفاوت میان عدالت سازمانی در سطوح متفاوت جنسیت 110
6-4- آزمون کروسکال والیس جهت معنی دار بودن تفاوت میان متغیر عدالت سازمانی در سطوح 110
متفاوت سن، تحصیلات و سابقه کاری 110
7-4- پایایی مربوط به پرسشنامه: روش آلفای کرونباخ 110
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1- جمع بندی تحقیق. 110
5-2) یافته های پژوهش. 112
5-3) محدودیت های تحقیق. 112
5-3-1) محدودیت های در کنترل محقق 112
5-3-2) محدودیت های خارج از کنترل محقق 121
5-4) پیشنهادهای پژوهش 112
5-4-1) پیشنهادهای مبتنی بر یافته های پژوهش. 114
5-4-2) پیشنهادهای کاربردی- مدیریتی . 114
5-4-3) پیشنهادهایی به پژوهشگران آتی 114
منابع      . 114
ضمائم    . 114
چکیده انگلیسی. 140

چکیده
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطه بین عدالت سازمانی و سلامت سازمانی در آموزش و پرورش شهرستان جویبار می باشد. این پژوهش از نوع توصیفی می باشد، جامعه آماری شامل کلیه کارکنان آموزش و پرورش شهرستان جویبار به تعداد 1417 نفر می باشد. که با توجه به حجم جامعه از طریق جدول کرجسی و مورگان، نمونه آماری پژوهش 306 نفر انتخاب  شده است. روش نمونه گیری تصادفی از نوع ساده می­باشد. برای جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه استاندارد عدالت سازمانی سوالی 20 نیهوف و مورمن و سلامت سازمانی 43 سوالی هوی و فیلدمن استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده­ ها از روش های توصیفی (فراوانی، درصد، درصد فراوانی تجمعی، نمودار و.) استفاده و در بخش آمار استنباطی برای تجزیه و تحلیل داده ها و تعمیم نتایج از آزمون t و ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه و تحلیل واریانس چند متغیره استفاده گردید. با اطمینان 95 درصد می توان ادعا نمود که بین عدالت سازمانی با ابعاد سلامت سازمانی، یگانگی نهادی، نفوذ مدیر، ملاحظه گری، ساخت دهی و روحیه کارکنان آموزش و پرورش شهرستان جویبار رابطه وجود دارد.
 
کلید واژه: عدالت سازمانی، سلامت سازمانی، آموزش و پرورش، کارکنان.

فصل اول:
کلیات تحقیق

• مقدمه

سازمان سیستمی اجتماعی است که حیات و پایداری آن وابسته به وجود پیوندی قوی میان اجزا و عناصر تشکیل دهنده آن است. ادراک بی عدالتی اثرات مخربی بر روحیه کار جمعی دارد؛ زیرا اهتمام نیروی انسانی و انگیزش کارکنان را تحت الشعاع خود قرار می­دهد. بی عدالتی و توزیع غیرمنصفانه دستاوردها و ستاده های سازمان، موجب تضعیف روحیه کارکنان و تنزل روحیه تلاش و فعالیت آنان می شود، رعایت عدالت رمز بقا و پایداری جریان توسعه و پیشرفت سازمان و کارکنان آن است. بنابراین از جمله وظایف اصلی مدیریت، حفظ و توسعه رفتارهای عادلانه در مدیران و احساس عدالت در کارکنان است. (بیک زاد و فرزانه، 1390) بحث از عدالت و بررسی ابعاد و ماهیت آن پیشینه بسیار طولانی دارد. (اشجع و همکاران، 1388) برای یک غیرمتخصص

ادامه خواندن

 عنوان                                                                                                              شماره صفحه                                               
چکیده3              
فصل اول:کلیات پژوهش
1-1  مقدمه11         
  1-2 بیان مسأله.12 
1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش1
1 1-4 اهداف پژوهش. 16
    1-5 سؤالات پژوهش16            
    1-6 فرضیه های پژوهش17
1-7 تعریف مفاهیم پژوهش.18
1-7-1 تعاریف نظری18
1-7-2 تعاریف عملیاتی.18
 
فصل دوم: پیشینه و ادبیات پژوهش
2-1 مقدمه.21
2-2  پیشینه نظری21
2-2-1 هوش هیجانی.21
2-2-1-1  تعاریف هوش هیجانی25
2-2-1-2 ابعاد هوش هیجانی.27
2-2-1-3 مقایسه هوش هیجانی وبهره هوشی30
2-2-1-4 مدلها و نظریه های هوش هیجانی31
2-2-1-5 هوش هیجانی در سازمان و مدیریت 42
2-2-1-6 کاربردهای هوش هیجانی در محیط کار .45
2-2-2 اعتمادسازمانی. 45
2-2-2-1 ضرورت اعتماد سازمانی.46
2-2-2-2ابعاد اعتمادسازمانی. 49
2-2-2-3رابطه مبتنی بر اعتماد .51
2-2-2-4عوامل مؤثر در پیدایش اعتماد52
2-3 پیشینه تجربی.61
2-3-1 تجارب پژوهشی داخلی61
2-3-2 تجارب پژوهشی بین المللی67
 
فصل سوم:روش شناسی پژوهش
 
3-1 مقدمه.70
3-2 نوع مطالعه.70
3-3 جامعه آماری70
3-4 نمونه وروش نمونه گیری.70
3-5 مراحل اجرای پژوهش.70
3-6 ابزار گردآوری داده ه ها71
3-7 روایی و پایایی پرسشنامه ها72
3-8 روش های  تجزیه و تحلیل داده ها74
3-9 ملاحظات اخلاقی74
 
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
 
4- 1مقدمه76
4-2 توصیف داده ها76
4-3 تحلیل داده ها.79
 
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5- 1جمع بندی .84
5-2 یافته های پژوهش.84
5-3 بحث و نتیجه گیری .86
5-4 محدودیت ها.87
5-5 پیشنهادات.88
5-5-1 پیشنهادات مبتنی برتحقیق88
5-5-2پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده88
 
فهرست شکل ها ونمودارها
نمودار 4-1.77
 
فهرست جداول
جدول2-1 مدل هوش هیجانی دانیل گلمن و همکاران 29
جدول2-2 مدل توانایی هوش هیجانی مایر و سالووی .34
جدول2-3 مؤلفه های پیشنهادی دانیل گلمن برای هوش هیجانی .36
جدول2-4 مدل ترکیبی هوش هیجانی بار-آن.37
جدول 2-5 سبک مدیریت 53
جدول 3-1 مؤلفه های هوش هیجانی و سؤالات مربوط به آن.71
جدول 3-2 ضریب آلفای کرونباخ مؤلفه های پرسشنامه هوش هیجانی 73
جدول 3-3 ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده برای پرسشنامه ها 73
جدول 4-1 توزیع فراوانی نمونه بر حسب جنسیت.76
جدول 4-2 توزیع فراوانی نمونه بر حسب تحصیلات .77
جدول 4-3 آمار توصیفی میزان خودکارامدی مدیران 78
جدول 4-4 آمار توصیفی میزان اعتماد سازمانی مدیران.78
جدول 4-5 آزمون همبستگی میان هوش هیجانی با اعتماد سازمانی مدیران79
جدول 4-6 آزمون همبستگی میان خودآگاهی با اعتماد سازمانی مدیران .79
جدول 4-7 آزمون همبستگی میان خودکنترلی با اعتماد سازمانی مدیران .80
جدول 4-8 آزمون همبستگی میان همدلی با اعتماد سازمانی مدیران .80
جدول 4-9 آزمون همبستگی میان مهارتهای اجتماعی با اعتماد سازمانی مدیران 81
 
فهرست منابع
منابع داخلی .89
منابع خارجی90
 
ضمائم
پرسشنامه هوش هیجانی.92
پرسشنامه اعتماد سازمانی95
چکیده به زبان انگلیسی96
 

فصل اول

کلیات پژوهش

1-1 مقدمه
هیجان ها همیشه مورد توجه انسان بوده است، زیرا در هر تلاش و در هر اقدام مهم بشری، به طریقی نقش دارند.  (لیا و همکاران، 2003). عبارت هوش هیجانی  ابتدا در سال 1985 توسط وین پین[1] مطرح و توسط دانیل گلمن[2] در سال 1995 محبوبیت یافت. سالووی 1990 هوش هیجانی را نوعی پردازش اطلاعات هیجانی شامل ارزیابی دقیق هیجانات در خود و دیگران، ابراز مناسب هیجان و تنظیم انطباقی هیجان به نحوی که زیستن را ارتقا بخشد، تعریف می کند. شکل گیری اجزای هوش هیجانی ، ابتدا در سال های اولیه زندگی کودک انجام می گیرد اگر چه شکل گیری این ظرفیت ها در خلال سال های مدرسه نیز ادامه پیدا می کند ، توانایی هایی هیجانی ای که کودکان بعدها در زندگی کسب می کنند بر پایه این آموخته های سال های اول قرار دارد و این توانایی ها مبنای احساسی تمام یادگیری هاست. در مورد اینکه می توان هوش هیجانی را افزایش داد یا خیر، نظرات مختلفی وجود دارد ولی آنچه به صراحت می توان برآن تاکید کرد این است که حتی اگر نتوان هوش هیجانی افراد را تغییر داد، شاید بتوان به افراد، مهارتهای هیجانی را آموزش داد و به معلومات آنها در این زمینه افزود. مایر معتقد است: هوش هیجانی یک نوع ظرفیت روانی برای معنا بخشی و کاربرد اطلاعات هیجانی است. افراد در مورد هوش هیجانی دارای ظرفیت های متفاوتی هستند: بعضی در حد متوسط و بعضی دیگر توانمند هستند. قسمتی از این ظرفیت، غریزی و قسمتی دیگر حاصل آن چیزی است که از تجارب ناشی می شود و همین قسمت است که می توان به وسیله کوشش، تمرین و تجربه ارتقاء داد. مفهوم هوش هیجانی به عنوان یک عامل سازمان دهنده برای تفکر و برنامه ریزی مربیان تعلیم و تربیت به اثبات رسیده است و به کوشش های پراکنده ای که به عنوان پیشگیری اولیه محسوب می شود، انسجام بخشیده و آنها را در یک دیدگاه متحد ارائه می دهد. در مورد اکتساب هوش هیجانی می توان گفت که یادگیری مهارت های هیجانی از منزل و با تعامل کودک – والد شروع می شود؛ بنابراین فرصت های یادگیری مهارتهای هیجانی همیشه مساوی نیست (برادبری و گریوز، به نقل از ابراهیمی،1387). اخیراً تحقیقات گسترده ای در خصوص اختلال در هوش هیجانی و اثرات آن بر کیفیت زندگی، موفقیت شغلی و تحصیلی صورت گرفته است. موفقیت در دنیای رقابتی سازمان ها به توانایی توسعه روابط مبتنی بر اعتماد نیاز دارد .سازمان ها و کارکنان نیاز دارند که هم خودشان قابل اعتماد باشند و هم به یکدیگر اعتماد کنند (هوف و کلی[3]، 2003). اعتماد تأثیرات مهم و مثبتی بر نتایج سازمانی دارد. اعتماد، رفتارها و عملکردهای سازمانی را تسهیل می کند (دیرکس و فررین 2001 ). اعتماد سازمانی بالا در میان اعضای سازمان ها، باعث می شود تا آنها در هنگام روبه رو شدن با مشکلات سازمانی، امیدوارانه به اقدامات گروهی برای برطرف کردن آن مشکلات بپردازند. همچنین از انجام امور ناقص و بیهوده در چنین سازمان هایی جلوگیری می شود .اعتماد سازمانی مبنای همه تعامل های انسانی است  )بودنار زوک، 2007). اعتماد سازمانی کارکنان به ساختار، نظام و فرهنگ سازمانی که در آن مشغول به کار هستند، سبب اعتماد و اطمینان کامل کارکنان به سازمان می گردد و به ارزیابی مفید و مطلوب از ارکان سازمان منجر می شود )بودنار زوک، 2007). اعتماد اساس موفقیت در زندگی شخصی و روابط کاری است. در واقع همه روابط سازمانی بر مبنای اعتماد ایجاد می شود (فیتزروی، 2007). هوش هیجانی نقش مهمی در ارتقا اعتماد بازی می کند. سرپرستان مورد اعتماد اهداف سازمان را به گونه ای معنادار برای زیردستان توصیف می کنند و از ارزش های مطلوب سازمان و ساختار آن حمایت می کنند . در مدارس مهم ترین و حساس ترین نقش ها را مدیران بر عهده دارند. اگر مدیران مدارس بتوانند شرایطی فراهم آورند که نیروهای بالقوه معلمان را بالفعل کنند، مسلما عملکرد این مدارس بهبود خواهد یافت؛ از این رو توانمند سازی معلمان ضرورت می یابد. همچنین به منظور اینکه مدیران مدارس بتوانند به خوبی به وظایف و فعالیت های محوله خود بپردازند بایستی معلمان این احساس را داشته باشند که مدیرانشان قابل اعتمادند و این در حالی است که اعتماد در مدارس ما در سطح پایینی قرار دارد. بنابراین افول اعتماد در مدارس، یکی از مسائلی است که باعث ایجاد معلمانی بی انگیزه و بی تفاوت می شود و اجرای کند برنامه ها را سبب می گردد.

ادامه خواندن

مقدمه1
1-1 بیان مساله. 1
2-1 اهمیت و ضرورت تحقیق.3
3-1  اهداف تحقیق.3
4-1 فرضیه های تحقیق.4
5-1 تعریف اصطلاحات تحقیق5
6-1 روش تحقیق.6
7-1 جامعه آماری و شیوه نمونه گیری7
8-1 ابزار جمع آوری داده ها.7
9-1 روش تجزیه و تحلیل داده ها.7
10-1 مشکلات تحقیق.8
11-1 مدل نظری تحقیق.8
فصل دوم  مبانی نظری و پیشینه تحقیق
1-2 مقدمه.12
2-2 ماهیت و تعریف کارآفرینی13
1-2-2سیر تاریخی مفهوم کارآفرینی.17
2-2-2 ویژگی های کارآفرینان 20
3-2-2 نقش های کارآفرینان در جامعه24
4-2-2 اهمیت و ضرورت کارآفرینی.25
5-2-2 دیدگاه های مربوط به کارآفرینی26
6-2-2 مهارت های کارآفرینان27
7-2-2 تئوری ها و مکاتب کارآفرینی.29
8-2-2 فرایند کارآفرینی.33
9-2-2 انواع کارآفرینی.35
3-2 مقدمه.38
4-2 تعریف ریسک پذیری39
1-4-2 ابعاد ریسک.41
2-4-2 اجزا ریسک.44
3-4-2 انواع ریسک44
4-4-2 نقش ریسک در کارآفرینی46
5-4-2 تفاوت های فردی ، ادراک ریسک و اتخاذ تصمیم مخاطره آمیز.49
6-4-2 تمایل به خطرپذیری و تحقیقات مرتبط در این زمینه.50
5-2 پیشینه تحقیقات صورت گرفته52
1-5-2 تحقیقات داخلی.52
2-5-2 تحقیقات خارجی.55
فصل سوم روش تحقیق
1-3 روش تحقیق.58
2-3 جامعه آماری58
3-3 نمونه و روش نمونه گیری58
4-3 ابزار جمع آوری داده ها.58
فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها
1-4 مقدمه62
2-4آمار توصیفی.62
3-4 آمار استنباطی.65
فصل پنجم بحث و نتیجه گیری
1-5 خلاصه تحقیق73
2-5 نتایج تحقیق.74
3-5 پیشنهادهای تحقیق.75
4-5 مشکلات تحقیق.75
فهرست منابع فارسی.76
فهرست منابع لاتین 79
ضمائم 83
 
فهرست جداول
جدول 1-2  خلاصه مباحث اصلی فصل دوم.11
جدول2-2  ویژگی های روانشناختی کلیدی کارآفرینان24
جدول3-2 مهارت های کارآفرینی و اهمیت انها در فرایند کارآفرینی28
جدول 4-2خلاصه مکاتب کارآفرینی مطرح شده در دسته بندی سوم مکاتب کارآفرینی. 32
جدول5-2کارهای صورت گرفته توسط محققان کارآفرینی.37
جدول6-2تحقیقات مرتبط با ویژگی تمایل به خطرپذیری51
جدول 1-3نگاره تحلیل عاملی متعلق به ابعاد تمایل به ریسک و مخاطره پذیری59
جدول1-4 توزیع فراوانی نمونه مورد بررسی بر حسب رشته تحصیلی.63
جدول2-4 توزیع فراوانی نمونه مورد بررسی بر حسب جنسیت.64
جدول 3-4 شاخص های توصیفی مرتبط با ابعاد تمایل به ریسک و مخاطره پذیری و روحیه کارآفرینی.65
جدول 4-4همبستگی بین متغیر تمایل به ریسک و مخاطره پذیری و روحیه کارآفرینی66
جدول 5-4همبستگی بین مولفه کج روی از هنجارها و روحیه کارآفرینی66
جدول 6-4همبستگی بین مولفه ماجراجویی و روحیه کارآفرینی67
جدول 7-4همبستگی بین مولفه ترس و روحیه کارآفرینی.67
جدول 8-4همبستگی بین مولفه پذیرش نوآوری و روحیه کارآفرینی68
جدول 9-4همبستگی بین مولفه رفتارهای بدون برنامه و روحیه کارآفرینی68
جدول 10-4همبستگی بین اقدام بدون توجه به عواقب کار و آینده نگری و روحیه کارآفرینی.69
جدول 11-4خلاصه مدل پیش بینی روحیه کارآفرینی بر اساس متغیر تمایل به ریسک و مخاطره پذیری.69
جدول 12-4ضرائب متغیرهای پیش بین70
فهرست نمودارها
نمودار1-4 توزیع فراوانی نمونه مورد بررسی بر حسب رشته تحصیلی.63
نمودار2-4 توزیع فراوانی نمونه مورد بررسی بر حسب جنسیت.64
فهرست شکل ها
1-1 مدل نظری تحقیق.9
1-2 فرایند کارآفرینی.35
2-2 انواع کارآفرینی37

فصل اول
کلیات تحقیق

مقدمه :

ادامه خواندن

نیچه: « فراسوى نیک و بد »
مقدمه
« رَبَّنا آتِنا مِنْ لدُنکَ رَحمَهً و هَیّى‏ء لَنا مِنْ اَمُرِنا رَشداً »[1]
شکر و سپاس و منت و عزت، خداى[2] را که بر این بنده‏ى ناچیز خود منت نهاد تا توفیق نوشتن مجموعه‏ى حاضر را پیدا کنم.
دانستن از اشتیاق آغاز مى‏گردد و چون مشتاقى، پس عاشقى و عاشق مى‏داند، به جهت اشتیاقى که در جودش زبانه مى‏کشد.
” در روزگار ما دیگر نیازى نیست بگوییم: « خواندن خوب است » همه مى‏دانند و باید بدانند که خواندن سودمند و لازم است، دیگر زمانى فرا رسیده است که به جاى شعار دادن درباره‏ى خواندن، باید به کارهاى بنیادى دست بزنیم: نیاز به خواندن را از کودکى به گونه‏اى بیاموزیم که در شمار عادت‏ها و جزئى از طبیعت انسان در آید. ” [3]
در جهان امروز، عمده‏ى فعالیت‏هاى محققان و مشاوران معطوف به مدرسه است ؛ و مدارس و آموزشگاه‏ها به مهمترین میدان پژوهش تبدیل شده‏اند اما متاسفانه این مسئله در میهن ما جایگاه واقعى خود را پیدا نکرده است.
با توجه به اینکه دنیاى ما در حال تغییر و تحوّل است و ما نیز که در آستانه‏ى قرن بیست و یکم قرار داریم باید در مورد رویدادها، پیش بینى‌هایى انجام داده و براى آن‏ها تعیین حدود کنیم.
تغییرات گوناگون به سرعت در حال انجام و ادامه هستند و این جزء پیش بینى‏هاى اولیه‏اى است که توسط هر فرد مى‏تواند بعمل آید. [4]
در عصر ما مطالعه زیر بنا و مبناى اطلاعات، و تمامى تغییرات موجود در جهان است، سیر و تتبّع در این زمینه در زندگى ما جزء مصالح اساسى، و ضرورتش در پژوهش امروزه بیشتر احساس مى‏شود اما قلمرو و مطالعه با موضوعات و عناوین دیگر تفاوت دارد و پژوهش در این گسترده حتى در نمونه‏هاى محدود و کوچک و تعمیم آن به کل جوامع و یا یک جامعه آسان نیست و باید جانب احتیاط را رعایت کرد.
در عصرى که زندگى مى‏کنیم مطالعه نیز از دامنه‏ى تغییرات مستثنى نبوده است و اثرات مستقیم و غیر مستقیم آن در زندگى بشرى، اوضاع اقتصادى، اجتماعى، سیاسى و به ویژه فرهنگى کاملاً مشهود بوده و راه‏هاى تازه‏اى در برابر افراد گشوده است. بطوریکه امروزه کلیه‏ى صاحبنظران بر این امر اتفاق نظر دارند که اولین گام در جهت توسعه از هر حیث[5] ، مشمول هدفمند کردن نیروى انسانى و یا به عبارت بهتر، آموزش نیروى انسانى در چهارچوب برنامه‏هاى آموزشى مناسب است. و گام برداشتن در جهت پیشرفت و توسعه و تبلور ارزش‌ها و متحول کردن ذهن ‏و نگرش ‏نسل ‏جدید، بدون ‏برنامه‏ریزى ‏و مطالعه‏ى ‏دقیق ‏امکان‏پذیر نیست.
“دانشمندان اهل فن، مطالعه را واقف گردیدن، مرور کردن کتابتى به چشم و بی‌آواز خواندن و همچنین نگریستن همراه با تامل، تفکر و اندیشه و نظر به دقت، معنا کرده‏اند.” [6]
تا قرن پیش سرنوشت افراد عموماً با منشاء خانوادگى و اصل و نسب آنان ارتباط داشت. فرزندان کارگران، پیشه وران، بازرگانان، و فرمانروایان ناگزیر بودند مشاغل خانوادگى را به حکم سرنوشت مقدر و غیر قابل تغییر بپذیرند، اما با توسعه‏ى علوم و پیشرفت صنایع و دانش بشرى این اوضاع غیر قابل تغییر، به یکباره تغییر پذیرفت.
در کشور ما تا چندین سال پیش فقط معدودى از خانواده‏هاى ایرانى فرزندان خود را به مدرسه مى‏سپردند و خانواده‏هاى کم مایه چاره‏اى جز اینکه از آغاز کودکى به کار و حرفه‏ى خانوادگى بپردازند، نداشتند. اما در حال حاضر وضعیت فرق کرده است، مطالعه‏ى آمار مدارس ایران روشن مى‏سازد که تعداد دانش‏آموزان مدارس از سال 1304 تا 1340 قریب 60 برابر افزایش یافته و تا سال 1368 این تعداد در حدود، ده میلیون و تا به امروز بیش از بیست میلیون نفر رسیده است، در صورتیکه مطالعه‏ى افراد عامه ، مراکز آموزش عالى و دانشگاه‏ها، پژوهشکده‏ها . مستثنى این آمار هستند، به همین خاطر دور از ذهن نیست که عصر ما، عصر انفجار اطلاعات نامیده شده است.
امروزه ضرورت نیاز به مطالعه، عادت به مطالعه [7] و آشنایى با اصول و روش‏ها و مهارت‏هاى[8] آن، بیش از هر زمان دیگر احساس مى‏شود، و عدم اطلاع از روش‏هاى مطالعه و عادت‏هاى بد مطالعه یکى از علل مهم عقب ماندگى تحصیلى است، توان هر کسى براى پیشرفت تحصیلى [9] کامل، به سختى درک مى‏شود و بستگى به عوامل متعددى دارد، تلاش‌هایى در جهت رفع پیشرفت تحصیلى بالاتر، از طریق بهبود کیفیت آموزش، موضوعات آموزشى، محیط‌هاى تحصیلى و غیره انجام گرفته است. در بخش دانشجویى نیز، تلاش‌هایى در جهت بهبود انگیزش، رغبت و عادت‏‌هاى کارى، انجام گرفته است، به طورى که مى‏تواند حداکثر توان خود را بکار برد.
وقتى گفته مى‏شود تلاش‌هایى انجام گرفته است، این تلاش‏ها فقط در چند کشور پیشرفته و چند مدرسه‏ى پیشرفته واقعیت داشته است و در کشور خودمان به کار بیشتر براى بهبود کیفیت و بهینه سازى پیشرفت تحصیلى نیاز داریم.
تحقیق حاضر شامل طرح‏ها، روش‏ها، بیان اصول و نظریاتى مى‏باشد که بیشتر کشورها براى مطالعه و تشویق به آن بکار گرفته شده و در حال حاضر مورد استفاده قرار مى‏گیرد، از این رو مى‏تواند بعنوان مجموعه‏اى در برگیرنده‏ى تحقیقات، نظریات، و عقاید مختلف در مورد روش‏هاى مطالعه و تشویق به آن است مورد توجه قرار گیرد.
در شرایط یادگیرى آموزشگاهى(درس خواندن) دانشمندان و متخصصان تعلیم و تربیت چهار شرط کلى را براى یادگیرى کلاسیک و آموزشگاهى انسان و به عبارتى « درس خواندن » لازم و ضرورى مى‏دانند:
1ـ استعداد و توانایى‏هاى فردى 2ـ انگیزه و علاقه 3ـ امکانات آموزشى 4ـ روش و شیوه‏هاى یادگیرى
چنانچه هر یک از این شرایط که به عنوان چهار چرخ اصلى ماشین آموزش و فراگیرى انسان محسوب مى‏شوند مهیا نباشد، موفقیت مطلوب آموزشى و تحصیلى حاصل نخواهد گردید. مثلاً اگر کسى هر چند استعداد و نیز علاقه‏ى بسیار به فراگیرى داشته باشد اما امکانات لازم (مثل معلم، کتاب، مدرسه) در اختیار نداشته باشد نمى‏تواند از آموزش لازم برخوردار شود و همچنین اگر کسى هر سه شرط اولیه را داشته باشد اما از اصول و روش‌های صحیح یادگیرى و درس خواندن اصولى آگاهى نداشته باشد و به

ادامه خواندن