تعریفی جامع و مانع مصادیق اعتباری و عینی این واژه مرکب را دریابیم. ماهیت این موضوع از این جهت است که کودکان دارای حقوق مخصوص به خود هستند، به گونه ای که با صداق عنوان کودکی، آن حقوق برای آن ها ثابت می شود مانند حق حضانت، حق رضاع، یا مصونت کودکان در مقابل احکام کیفری همچون حدود، قصاص و . که امام باقر(ع) می‌فرمایند: دختر هنگامی که نه ساله شد یتیم و کودکی او پایان می‌پذیرد و ازدواج می‌کند و حدود عمومی علیه او به نفع او جاری می‌شود. از مفهوم مخالف این روایت مصونیت جزائی اطفال استنباط می‌شود. (وسائل الشیعه ج۱/۳۱، باب۴) کودکان از برخی حقوقی که افراد بالغ از آن‌ها برخوردارند محرومند و شروع مقدس و قانون در مواردی از اطفال سلب اختیار کرده است از جمله این موارد به ممنوع‌التصرف بودن کودک در مال خودش اشاره کرد. همین مطلب در ماده ۱۲۰۷ قانون مدنی آمده است.
و افرادی که در یک جامعه معین زندگی می‌کنند به عنوان سرمایه و منابع انسانی آن جامعه محسوب می‌گردند. پیشرفت یک جامعه علاوه بر منابع مناسب مالی، به طور تنگاتنگی بستگی به کیفیت منابع موجود انسانی دارد و اطفال و نوجوانان به عنوان اصلی‌ترین و مهمترین بخش این منابع، نقش بسزایی را در این زمینه ایفا می‌نمایند.
در عصر حاضر، کودکان قربانیان مستقیم تزلزل در بنیاد خانواده‌ها افزایش آمار طلاق، اعتیاد، فقر و بیکاری هستند که نمودهای آن به صورت کودک آزاری، کودکان خیابانی، کودکان فراری، فروش اعضای بدن کودکان استثمار کودکان کار، سوء استفاده‌های جنسی از کودکان بروز کرده است. کودکان به عنوان افراد بالقوه آسیب‌پذیر در معرض بزه‌دیدگی قرار دارند. روانشناسان معتقدند افرادی که در کودکی در معرض اذیت و آزار قرار گرفته‌اند، نمی‌توانند در آینده تعامل سالم و منطقی با دیگر اعضای جامعه برقرار کنند و کودکان آزاردیده امروز بزهکاران فردا خواهند بود و این دور باطل هم‌چنان ادامه خواهد داشت.
کودکان به عنوان اعضای جامعه بشری در سطح بین‌المللی موردتوجه قرار گرفته‌اند و در اسناد مختلفی به حقوق و لزوم حمایت‌های ویژه از آنان پرداخته شده است. اعلامیه جهانی حقوق بشر (ماده ۲۵ و ۲۶) میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (مواد ۲۳ و ۲۴) میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (ماده ۱۰) از این جمله‌اند.
و پرداختی به ابزارها و سازوکارهایی برای حمایت از کودکان لازم و ضروری به نظر می‌رسد در حقوق بویژه در سطح بین‌المللی روشهائی همچون ضرورت گزارش‌هایی از عملکرد دولتها، وجود گزارشگرهای متعدد نظر به عملکرد دولتها، تصویب قوانین لازم برای حمایت از حقوق کودک و مجازات کردن ناقصین این حقوق به عنوان راهکار حمایتی تعریف شده است در فقه چگونه این موضوع دیده شده است. در این تحقیق فقه بر آن است که این راهکارها را مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
۸) پیشینه و تاریخچه موضوع : ( مطالعات و تحقیقاتی که در باره موضوع در داخل و خارج کشور صورت گرفته و نتایج حاصل از آن)
در مورد حقوق کودک و حمایت از کودک ده‌ها مقاله و کتاب به زبانهای مختلف نگارش یافته و تحقیقات زیادی انجام شده است و همچنین پایان‌نامه‌هایی در مورد حقوق کودک در اسلام و قانون مدنی نوشته شده است و مقالاتی در مورد کودک ابزار نیست، کودکان و رسانه‌های تصویری که در انجمن حمایت از حقوق کودکان نوشته شد، و عامل بسیاری از بزه‌دیدگی کودکان را رسانه‌های تصویری دانسته است و همچنین مقاله‌ای در مورد نگاهی به حقوق کودک در اسلام و کنوانسیون جهانی از حسین بافکار که در سایت پایگاه حوزه وجود دارد نوشته شده است و مقاله‌ای در مورد حمایت از کودکان بی‌سرپرست از ایراندخت نظری و مقاله‌های مختلف دیگر پیرامون موضوعات مختلف حقوق کودک کار شده است ولی هیچ مقاله‌ای در مورد ابزارها و سازوکارهای حمایت از حقوق کودک انجام نشده است.
و از جمله کتبی که در این مورد نوشته شده است کنوانسیون حقوق کودک و بهره‌برداری از آن در حقوق داخلی ایران که مجری این طرح نسرین مصفا هستند و همچنین حقوق کیفری اطفال تألیف مریم عباچی، بزهکاری اطفال و نووجوانان از دکتر هوشنگ شامبیانی و همچنین کتاب حفوف فرزند از نظر قرآن و سنت از فریبا لباف، تربیت کودک در اسلام از مائده رضائی، حقوق کودک شیرین عبادی و بررسی خلاء‌های قانونی حقوق کودک از شهربانو محلاتی و همچنین در مجله فلسفه و کلام و عرفان مطلبی با عنوان اسلام و حقوق کودک حمایت و امداد کودک از احمد بهشتی نوشته شده. و همچنین پایان‌نامه‌هایی در بررسی تطبیقی حقوق کودک در اسلام و کنوانسیون جهانی از ابوالفضل موحدی‌نیا در دانشگاه آزاد و بررسی حمایت‌های کیفری از اطفال در حقوق ایران و اسناد بین‌المللی از طاهره زارع در دانشگاه تهران و در مورد حمایت از کودک در معرض خطر بهره‌کشی جسنی در دانشگاه تهران و در مورد حمایت بین‌المللی از کودکان گرفتار در مخاصمات مسلحانه دردانشگاه مفید از فریبا جعفری گجور کار شده است.ولی هیچ پایان‌نامه و کتابی در رابطه با این موضوع نوشته نشده است و خلاء زیادی در مورد بررسی این موضوع در فقه و همچنین حقوق احساس می‌شود و ابزارها و سازوکارهای حمایت از حقوق کودک جای زیادی برای بحث دارد که امید است بتوانم از عهده آن برآیم.
۹) سؤال های اصلی تحقیق:
۱- ابزارهاوسازوکارهای حمایتی از حقوق کودک در فقه و حقوق چیست؟
۲- در صورت تجاوز و نقض این حقوق ضمانت اجرای آن کدام است؟
۱۰) فرضیه ها(هر فرضیه به صورت یک جمله خبری نوشته شود.)
۱- در فقه اسلامی راهکارهای متعددی اعم از مالی وغیر مالی برای حمایت از کودک تعریف شده است با محوریت اخلاق ، خداباوری، معادباوری
۲- نظارت حاکم بر اجرای حقوق کودک، یکی از مهمترین این راهکارها است.
۲- اسناد بین المللی سازوکارهای مختلفی با محوریت نظارت بیرونی را پذیرفته اند در حالیکه فقه به نظارت درونی توجه ویژه ای کرده است.
۱۱)اهداف تحقیق: (شامل اهداف علمی، کاربردی و ضرورت‌های خاص انجام تحقیق)
اهداف علمی: ۱- تلاش برای روشن کردن دیدگاه فقهی برای حمایت از حقوق کودک ۲- بررسی موشکافانه موضوع تحقیق و ارائه راه‌حل فقهی حقوقی در خصوص هر مسئله محتملاهداف کاربردی: ۳- با بررسی همه جانبه حمایت از حقوق کودک، راهکارهای عملی در خصوص این موضوع در اختیار محاکم قضائی قرار داده شود.
اهداف ضروری: ۴- قانون ما با توج به فقه باید خانه تکانی شود و توجه بیشتری به حقوق کودک شود و حقوق کودک وظیفه‌ای است که امید است از عهده آن برآییم.
تعداد صفحه :۱۳۰
