استاد راهنما:
جناب آقای دکتر کریم افشارنیا
بهمن 92
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
مقدمه
اعتیاد به مواد مخدر اکنون به صورت پدیده ای فرا کنترل، دنیای امروز را تهدید می کند و برای رویارویی با این مشکل و تعدیل آسیب ها و تبعات ناشی از آن و با توجه به ناکامی سیاست های رسمی و رویکردهای سیاسی – امنیتی در مواجه با این مشکل به سیاست های غیر رسمی، مردمی و مشارکت جویانه به پشتوانه و حمایت مراجع و قدرت های فراسازمانی و جنبش های خودجوش مردمی که شخصاً اعتیاد و رهایی از آن را تجربه کرده اند، نیاز داریم تا در کنار سازمان های ذیربط فعالیت همه جانبه و گسترده ای در این زمینه آغاز گردد. تجربه انقلاب اسلامی و بسیج مردمی نشان داده است که جنبش های آگاه مردمی می توانند در حل معضلاتی که به شیوه های متعارف و معمول قابل حل نیستند، مؤثر واقع شوند. ما در زمینه های اعتیاد، نیاز به حرکاتی انقلابی داریم، تنها بودجه و دانش آکادمیک کافی نیست و اگر بود، با این همه پزشک، روانشناس، کارشناس و بودجه های کلان در سراسر دنیا، ابعاد این معضل گستردگی امروزه را نداشت. بنا به تجربه معتادان گمنام، برای رویارویی با اعتیاد، دانش، تجربه، ایمان و عشق در کنار هم می تواند زمینه های کاهش آسیب های این عارضه اجتماعی را فراهم آورند. دلایل پیدایش اعتیاد هنوز پاسخ علمی پیدا نکرده است و در تئوری های موجود، ابهامات فراوانی وجود دارد و تا کنون درمان شناخته شده ای برای این ناخوشی بغرنج پیدا نشده است (تشویقی، 1388، 14 -15).
مصرف مواد مخدر یکی از مهم ترین مشکلات عصر حاضر است که گسترش جهانی پیدا کرده است. هر روز بر شمار قربانیان مصرف موادمخدر افزوده می شود و عوارض آن شامل اختلالات جسمی، روانی، خانوادگی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی سلامت بشر را مورد تهدید قرار می دهد(رحیمی موقر و همکاران،1379 ).
اعتیاد یک حالت مزمن در اثر تکرار مصرف مواد مخدر است که در این حالت با قطع دارو نشانگان محرومیت در شخص معتاد ایجاد می شود و در اثر مصرف مکرر مواد عادت روانی ایجاد می شود و این عادت فرد را به علت نیاز و تمایل روانی به سوی مصرف مواد ترغیب می کند(شاملو؛ به نقل از رئیسی و همکاران، 1379).
از منظر دیگری سازمان بهداشت جهانی(2002، به نقل از سهرابی،1387)ویژگی های اعتیاد را اینگونه بیان میکند: نیاز به مصرف یک ماده شیمیایی که عدم مصرف آن سبب ایجاد حالات غیر عادی در بدن شده و برای معتادان غیر قابل تحمل می شود و همچنین تمایل به افزایش تدریجی میزان مصرف دارو برای کسب لذت و آرامش، و در این حالت وابستگی جسمی و روانی به دارو در فرد معتاد افزایش می یابد.
اعتیاد به مواد مخدر لایه های مختلف اجتماعی را درگیر خود ساخته است. در کشور ما حداقل 25 درصد خانواده ها به طور مستقیم یا غیر مستقیم با این پدیده شوم درگیر هستند و این شرایط جامعه را با یک فاجعه روبه رو نموده است. اعتیاد به خاطر ماهیت تخدیر کننده اش سلامت روانی و اجتماعی را دستخوش نابودی می سازد و این نگرانی اجتماعی ما را بر آن می دارد تا در هر شرایطی که قرار گرفته ایم در یک بسیج عمومی با این معضل رو به رشد مقابله و مبارزه نماییم (سراج خرمی،1382، 6-7).