۴)برآورد خطر ذاتی:( IR )

خطر ذاتی یعنی آسیب پذیری مانده یک حساب یا گروهی از معاملات در مقابل اشتباهات یا تحریفهایی که بتواند به تنهایی و یا در مجموع با اشتباهات و یا تحریفهای موجود در سایر مانده حسابها یا گروه های معاملات ، بااهمیت باشد، با فرض آنکه برای آن هیچ کنترل داخلی وجود نداشته باشد.

خطر ذاتی در دو سطح صورتهای مالی ( یعنی در سطح واحد مورد رسیدگی) و مانده حسابها و گروه های معاملات برآورد می شود. حسابرس برای تدوین طرح کلی حسابرسی باید خطر ذاتی را در سطح صورتهای مالی برآورد کند و برای تدوین برنامه حسابرسی، این برآورد را به مانده حسابهای بااهمیت یا گروه های عمده معاملات ربط دهد. (دستورالعمل حسابرسی، ۱۳۸۵)

۲-۵-۳-۴-۱)سطح صورتهای مالی:

در برآورد خطر ذاتی در سطح صورتهای مالی که به عنوان یکی از اجزای مدل خطر در تهیه بودجه انجام کار مورد استفاده واقع می شود، موارد زیر مدنظر قرار می گیرد : (دستورالعمل حسابرسی، ۱۳۸۵)

1. 1. 1. روش اداره واحد مورد رسیدگی ( تفویض مطلق اختیارات یا تفویض مناسب اختیارات)
      2. درستکاری و حسن شهرت مدیریت ارشد ( با در نظر گرفتن تحریفات کشف شده در حسابرسی سالهای گذشته)
      3. تجربه ودانش( صلاحیت) مدیریت ارشد و میانی با درنظر گرفتن مهارتهای عمومی مدیریت و حسابداری

   

1. تغییرات مدیران و کارکنان ارشد طی دوره مورد رسیدگی.
2. صلاحیت مدیران اجرایی و سرپرستان.
3. فشارهای غیرعادی بر مدیران مانند:

• فعالیت در صنعتی که بسیاری از موسسات در آن با شکست روبرویند( با تأکید بر سودآوری)
• کمبود سرمایه لازم برای انجام عملیات.
• تأکید بر تحصیل درآمدهای پیش بینی شده.
• وابستگی مزایای مدیریت به نتایج عملکرد.

7. نوع فعالیت تجاری واحد مورد رسیدگی مانند:

• احتمال نابابی تکنولوژیکی محصولات و خدمات.
• پیچیدگی ساختار سرمایه.
• اهمیت اشخاص وابسته.
• تعداد و پراکندگی جغرافیایی مراکز تولید و توزیع محصولات و ارائه خدمات.

8. عوامل موثر بر صنعت واحد مورد رسیدگی، مانند:

• • • شرایط اقتصادی و رقابتی موجود.

  

• تغییرات در تکنولوژی.
• تقاضا برای محصولات.
• رویه های حسابداری خاص.
• حساسیت نتایج عملیات نسبت به تغییرات در شرایط اقتصادی.

9. مشکلات تداوم فعالیت

• رابطه حسابرس با واحد مورد رسیدگی، مانند:
• حسابرسی نخستین یا تکرار مأموریتهای گذشته.
• تضاد منافع با مسائل قانونی و استقلال حسابرس.
• اظهارنظر حسابرس نسبت به صورتهای مالی دوره گذشته.
• دولتی یا خصوصی بودن واحد مورد رسیدگی (از لحاظ تأکید بر سودآوری)

۲-۵-۳-۴-۲)سطح مانده حسابها و گروه های معاملات :

عامل اصلی تعیین کننده خطر ذاتی هر مانده حساب و گروه معاملات، میزان تحریف پذیری آن است بدون توجه به سیستم کنترل داخلی مربوط. این امر عمدتاً به موارد زیر بستگی دارد: (دستورالعمل حسابرسی، ۱۳۸۵)

1. ماهیت حساب موردنظر

• سرفصلهای صورتهای مالی که احتمال تحریف دارد؛ مانند سرفصلهایی از صورتهای مالی که در دوره قبل به اصلاح نیاز داشته است یا سرفصلهایی با ماهیت برآوردی.
• پیچیدگی معاملات و دیگر رویدادهایی که ممکن است نیازمند استفاده از کار کارشناسان باشد.
• میزان قضاوت به کار رفته در تعیین مانده حسابها ( برآوردی یا قطعی بودن ).
• زیان پذیری یا احتمال سوء استفاده از داراییها؛ برای مثال داراییهای باارزش بالا و قابلیت نقل و انتقال بسیار مانند وجوه نقد.
• تکمیل شدن معاملات غیرعادی و پیچیده، به ویژه در اواخر دوره مالی.
• معاملات نیازمند پردازشهای خارج از روال عادی.
• حسابهای متأثر از معاملات با اشخاص وابسته.

2. خطر ذاتی در سطح صورتهای مالی واحد مورد رسیدگی.

سوالات یا اهداف پایان نامه :

1. آیا تفاوت معناداری بین ساعات بودجه شده[۱] و ساعات گزارش شده[۲] پروژه های حسابرسی صورتهای مالی در سازمان حسابرسی وجود دارد؟
2. آیا تغییرات در بودجه زمانی سال جاری نسبت به سال گذشته با انحرافات بودجه زمانی سال گذشته ارتباط معناداری دارد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا میزان این ارتباط در انحرافات مساعد و نامساعد متفاوت است؟
3. آیا تغییرات در ساعات گزارش شده سال جاری نسبت به سال گذشته با انحرافات بودجه زمانی سال گذشته ارتباط معناداری دارد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا میزان این ارتباط در انحرافات مساعد و نامساعد متفاوت است؟
4. آیا رابطه معناداری بین بودجه زمانی سال جاری و عوامل صاحبکار متشکل از میزان داراییها، میزان فروش،تعداد واحدهای فرعی و ریسک شرکت وجود دارد؟

[۱] - Budgeted hours