ب- علنی کردن مجازاتها ۱۰۷
۱- علنی کردن مجازاتها از منظر جرمشناسان ۱۰۷
۲- علنی کردن مجازاتها از منظر امام علی (ع) ۱۰۸
گفتار دوم- رویکردهای اصلاحی ۱۰۹
الف- اجرای مجازات با هدف اصلاح ۱۱۰
ب- برجستهترین رویکردهای اصلاحی در رویه امام علی (ع) ۱۱۱
۱- عفو مجرمان ۱۱۲
۲- عدم ملامت مجرمان ۱۱۳
۳- پرهیز از برچسب زنی ۱۱۳
۴- تکیه بر نقاط مثبت مجرم ۱۱۴
مبحث دوم- سیاست کیفری امام علی (ع) در برخورد با یقه سفیدان بزهکار
گفتار نخست- مفهوم جرایم یقهسفید ۱۱۵
الف- تعریف و ویژگیها ۱۱۵
۱- تعریف ۱۱۶
۲- ویژگیها ۱۱۶
۱-۲- موقعیت بالای اجتماعی و اقتصادی ۱۱۶
۲-۲- ارتکاب جرم به صورت پنهانی ۱۱۷
۳-۲- ارتکاب جرم به دلیل خاص ۱۱۷
ب- مصادیق جرایم یقهسفیدی ۱۱۷
۱- کلاهبرداری ۱۱۸
۲- جرایم علیه دولت ۱۱۸
۳- جرایم زیستمحیطی ۱۱۸
۴- جرایم رایانهای ۱۱۹
گفتار دوم- ساز کارهای پیشگیرانه امام علی (ع) در زمینه جرایم یقه سفیدی ۱۱۹
الف- پیشگیریهای غیرکیفری ۱۲۰
۱- تصفیه حکومت از عناصر فاسد ۱۲۰
۲- دقت در گزینش و انتصاب کارگزاران حکومت ۱۲۱
۳- توجه به امر نظارت ۱۲۳
۴- نظام گزارشدهی مردمی ۱۲۶
۵- توجه به معیشت کارگزاران حکومت ۱۲۸
۶- ارشاد و تحذیر ۱۲۹
ب- پیشگیریهای کیفری ۱۳۰
۱- مساوات در اجرای مجازات ۱۳۰
۲- شدت در اجرای مجازات ۱۳۱
۱-۲- شدت در اجرای مجازات از منظر جرم شناسان ۱۳۲
۲-۲- شدت در اجرای مجازات از منظر امام علی (ع) ۱۳۴
۳- قاطعیت در اجرای مجازات ۱۳۵
۴- اجرای علنی مجازات ۱۳۸
نتیجه گیری ۱۴۰
منابع ۱۴۷
چکیده:
یکی از اندیشه هایی که نظام کیفری ایران از آن تاثیر پذیرفته، اندیشه های امام علی (ع) است. رجوع به اندیشه و سیرهی آن امام و تطبیق آن با قوانین و مقررات ایران، گویای آن است که پیشگیری از جرم به عنوان یکی از اجزای مهم نظام کیفری ایران رگه هایی از این اندیشه را با خود دارد. با توجه به این موضوع در رساله کنونی به پیشگیری از جرم از منظر آن حضرت پرداخته شده و زوایای مختلف آن در قالب سه فصل مستقل، تبیین شده است؛ بدین نحو که در فصل نخست، به کلیاتی از موضوع پیشگیری از جرم پرداخته شده و در دو فصل دیگر رساله به ترتیب در مورد پیشگیری های غیرکیفری و کیفری، سخن گفته شده است. رساله به دنبال پاسخ به این سوال بوده است که «مهمترین راهکارهای پیشگیری از بزهکاری از نگاه امام علی (ع) کدامند؟» در پاسخ، همچنانکه در فرضیه این تحقیق بیان شده است، میتوان گفت: نگاه به گفتار، رفتار و تقریر آن معصوم که قسمت اعظم آن در نهج البلاغه انعکاس یافته، نشان دهنده آن است که آن حضرت در برخورد با بزهکاری عامه مردم و نیز در برخورد با مجرمان یقهسفید به هر دو نوع پیشگیری غیرکیفری (اجتماعی و وضعی) و پیشگیری کیفری، توجه داشته و تدابیری را در جهت تحقق آنها اتخاذ نموده اند؛ آن حضرت در برخی موارد بویژه در جرایم کم اهمیت با هدف اصلاح و بازسازگاری، تدابیر اصلاحی اتخاذ نموده و از مجازات مرتکبان صرفنظر کرده و یا آن را کاهش داده است و در برخورد با برخی دیگر از جرایم نیز، نظر به توالی فاسد بیشتر این جرایم، با قاطعیت و شدت عمل بیشتری رفتار نموده است. از جمله جرایمی که در زمان به دست گرفتن خلافت ایشان در جامعه آن زمان عراق، به شدت شیوع یافته و در طول خلافت ایشان نیز موارد متعددی از آن مشاهده شد، جرایم یقهسفید بوده است که امام علی (ع) نظر به اهمیت این دسته از جرایم در برخورد با مجرمان آنها قاطعیت نشان داده و سختترین مجازات را در مورد آنها در نظر گرفته و بر دو مقوله برابری در اجرای مجازات و علنیسازی اجرای آن، تاکید داشته است که در واقع، همه این موارد به طور مستقیم و غیرمستقیم دارای جنبههای پیشگیرانه بوده است.
مقدمه
الف – بیان مسئله
از زمان پیدایش دولتهای نخستین تا قرنهای متمادی، تنها به وضع و بیان رفتارهایی که جرم محسوب میشود و مجازات آنها توجه میشد. در جوامع گذشته غالباً مجازات به عنوان تنها راه‌کار مبارزه علیه جرم و به تعبیر صحیح‌تر مجرم تلقی میشد و تنها شدت و قاطعیت در اجرای آن را موجب کاهش بزهکاری میدانستند. رفته رفته با رشد جوامع بشری، در اوایل قرن نوزدهم با تغییر نگرش به پدیده مجرمانه در اروپا، عوامل وقوع جرم مورد توجه قرار گرفت و مکاتب جرم شناختی و دفاع اجتماعی نظریات مربوط به جرم و مجرم را ابراز نمودند و بر این اساس بود که به شیوه های مختلفی از پیشگیری از جرم توجه شد؛ به گونه ای که امروزه، به عقیده بسیاری از حقوقدانان، سیاست جنایی مطلوب، سیاستی است که هدف آن پیشگیری از جرم و بزهکاری و کنترل مؤثر آن به جهت حفظ نظم و امنیت در جامعه با بکارگیری تدابیر و اقدام‌های لازم و اصلاح و درمان فرد مجرم باشد.
برخلاف رویه دولتها که در درجه نخست، مجازات را بهعنوان تنها پاسخ کیفری به جرم میدانستند و بعدها به اهمیت پیشگیری پی برده اند، مکتب اسلام همراستا با توجه به رفتارهای خلاف شرع، به موضوع پیشگیری از آنها نیز نظر داشته است؛ به گونه ای که در قرآن و اندیشههای معصومین، رگههای توجه به پیشگیری از وقوع اثم و گناه، مشهود بوده و از رویه امامان معصوم نیز ابعاد متعدد پیشگیری قابل استنتاج است. یکی از امامانی که در اندیشه های وی پیشگیری از جرم، قابل مشاهده است، امام علی (ع) میباشد؛ به طوری که با رجوع به نهج البلاغه میتوان اندیشه های پیشگیرانه ایشان را به وضوح مشاهده نمود.
با وجود تاکیدهای بسیاری که در سیره ائمه معصومین (ع)، عالمان حقوق جزا و جامعه شناسان در زمینه پیشگیری از جرم مشاهده میشود در نظام اسلامی ایران، پیشگیری از جرم تاکنون نتوانسته به خوبی محقق شود. در تایید این ادعا میتوان به آمار جرایم ارتکابی در ایران یا به عبارت دیگر، حجم بالای پروندههای کیفری در مراجع قضایی کشورمان استناد نمود. با وجود آنکه قانون اساسی ایران (مانند اصل ۱۵۶ و اصل ۸) به موضوع پیشگیری از جرم، توجه نموده است و در ایران نهادیی (مانند معاونت اجتماعی و پیشگیری از جرم قوه قضاییه) نیز در این زمینه ایجاد شده است اما مشکل ناکارامدی ساز کارهای پیشگیری از جرم در ایران همچنان باقی است.
به نظر میرسد یکی از علل ناکارامدیهای پیشگیری در نظام حقوقی ایران، عدم بهره گیری کافی از تمام تجارب و اندیشه های پیشیانیان است. از جمله این تجارب و اندیشه ها که می تواند راهی برای رهایی از وضعیت موجود، سیره ائمه بویژه بهره گیری از اندیشه های امام علی (ع) است. حضرت امیر و خطمشی ایشان در تشکیل و نحوه اداره حکومت اسلامی، همواره بهترین الگو برای سیاستمداران و رهبران جوامع اسلامی بوده است. قلمرو گسترده حکومت امام و طیف گسترده مردمی که در این سرزمینها زندگی میکردند و نیز نحوه عملکرد خلفای پیشین، موقعیت خاصی را به وجود آورده بود که ایشان را در معرض اتخاذ سیاستی برای مقابله با ناهنجاریهای اجتماعی و اقتصادی قرار دهد. مطالعه سیاستها و روش مبارزه آن امام با این ناهنجاریها از آن جهت حایز اهمیت است که می تواند ملاک عمل موثری برای سیاست جنایی کشورهایی باشد که داعیه حکومت اسلامی دارند. از آنجایی که نظام جمهوری اسلامی ایران نیز در بیشتر موارد، نظام حکومتی حضرت امیر را الگوی رفتارها، سیاستها و برنامه های خود قرار داده است بیتردید برای حرکت بهتر در زمینه پیشگیری از جرم، بررسی و تحلیل اندیشه ایشان در این زمینه بسیار کارگشا خواهد بود. از این رو، به نظر میرسد با رجوع به نهج البلاغه بتوان اندیشه های این امام را در زمینه پیشگیری از جرم، استخراج نمود و برای پیشگیری از جرم در نظام جمهوری اسلامی ایران بویژه در اجرای اصل ۸ قانون اساسی در زمینه امر به معروف و نهی از منکر به کار بست.
این پژوهش که مبتنی بر اندیشه های امام علی (ع) میباشد در صدد آن است که با توجه و تاکید بر سیاست جنایی آن امام که از سیره ایشان قابل استنتاج است پیشگیری از جرم را بویژه در مورد مجرمان یقه سفید تحلیل و بررسی نماید.
***ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است***
متن کامل را می توانید دانلود نمائید
چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)
ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه
