دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی
پایان نامه کارشناسی ارشد رشته تکنولوژی آموزشی
بررسی موانع اشتغال فارغ التحصیلان تکنولوژی آموزشی از منظر اساتید و دانشجویان و ارائه راهکار
زمستان 93
چکیده
هدف این پژوهش، بررسی موانع اشتغال فارغالتحصیلان رشته تکنولوژی آموزشی است. پژوهش حاضر از نظرماهیت و هدف، کاربردی و از نظر روش تحقیق، توصیفی- پیمایشی میباشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان مقطع کارشناسیارشد و دکتری رشته تکنولوژی آموزشی که بین سالهای 1393-1390 مشغول به تحصیل یا فارغالتحصیل شده اند و نیز کلیه اساتید رشته تکنولوژی آموزشی، در دانشگاههای شهر تهران میباشد. نمونه مورد بررسی به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد، که روایی محتوایی پرسشنامه با بهره گرفتن از نظر متخصصین و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفت و مقدار آن برابر با 0875/0 شد. جهت تحلیل داده ها از آزمون خیدو و رگرسیون لجستیک استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین عوامل اقتصادی، اجتماعی، شاخصههای فردی، عوامل آموزشی، با بیکاری فارغالتحصیلان تکنولوژی آموزشی رابطه معنادار وجود دارد. همچنین یافته های دیگر پژوهش نشان داد که بین متغیر سطح تحصیلات و جنسیت با بیکاری فارغ التحصیلان تکنولوژی آموزشی رابطه معنادار وجود دارد، به طوری که هرچه سطح تحصیلات بیشتر باشد امکان اشتغال بیشتری برای افراد فراهم می شود، همچنین مردان نسبت به زنان در این رشته در شرایط اشتغال بهتری قرار دارند.
کلید واژهها: موانع اشتغال، تکنولوژی آموزشی
مقدمه 2
بیان مساله 3
ضرورت و اهمیت تحقیق. 6
پرسشهای تحقیق. 7
اهداف تحقیق. 7
هدف اصلی. 7
اهداف فرعی. 7
تعاریف نظری و عملیاتی. 8
تعاریف نظری. 8
تعاریف عملیاتی. 9
فصل دوم 10
ادبیات و پیشینه پژوهش 10
مقدمه 12
بیکاری دانش آموختگان در ایران ( بیکاری ساختاری ) 14
تعریف شغل. 15
تعاریف عملی انتخاب شغل. 18
تعریف بیکاری. 19
تقسیم بندی بیکاری. 19
مشکلات انتخاب شغل از نظر رابینسون 20
اشتغال و عوامل اقتصادی. 21
اشتغال / بیکاری و عوامل اجتماعی. 26
اشتغال و عوامل فردی. 28
اشتغال و عوامل آموزشی. 31
پیشینه ( بر حسب طبقه بندی موضوعی) 34
مقدمه 48
در این فصل به بیان روش شناسی تحقیق پرداخته می شود که شامل روش و نوع تحقیق، روش نمونه گیری و روش گردآوری داده ها، جامعه، نمونه و روش نمونه گیری، ابزار گردآوری داده ها و روش های سنجش آماری می شود و در پایان گام های اجرایی فرایند انجام تحقیق شرح داده می شود. 48
نوع تحقیق. 48
روش پژوهش 48
روش گرداوری داده ها 49
جامعه آماری. 49
نمونه و روش نمونه گیری. 49
ابزار جمع آوری داده ها 50
روایی و پایایی پرسشنامه 51
پایایی ابزار سنجش 51
روش های تحلیل داده ها 52
آلفای کرونباخ. 56
مقدمه 58
آمار توصیفی. 59
تحلیل سوال های پژوهش 63
عامل اقتصادی. 63
عامل اجتماعی. 68
عامل توانمندسازیهای شخصی (مهارت های عمومی) 71
عامل آموزشی (دانشگاهی) 75
رگرسیون لجستیک. 84
مقدمه 90
تحلیل نتایج. 90
تحلیل نتایج سوال اول (آیا بین عوامل اقتصادی و بیکاری فارغ التحصیلان تکنولوژی آموزشی ارتباط وجود دارد)؟ 90
تحلیل نتایج سوال دوم 93
تحلیل نتایج سوال سوم 95
تحلیل نتایج سوال چهارم 96
تحلیل نتایج سوال پنجم 98
تحلیل نتایج سوال ششم 99
نتیجه گیری نهایی. 100
جنبه نوآوری پژوهش 101
محدودیت اجرایی تحقیق. 102
پیشنهادات کاربردی. 102
پیشنهادهای مربوط به نظام آموزش عالی. 102
پیشنهادهایی جهت بهبود کیفیت آموزش به منظور توسعه اشتغال دانش اموختگان. 104
پیشنهادهای برای تحقیقات آتی. 105
ضمیمه( پرسشنامه محقق ساخته) 113
فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه
بحث اشتغال و بیکاری امروزه به یکی از اساسیترین مسایل جوامع تبدیل شده است. مساله بیکاری در دو قرن اخیر با تاثیر پذیری فعالیتهای اقتصادی از سیستم اقتصاد سرمایهداری و جایگزینی پارادایم سودگرایی به جای رفع نیاز در اکثر کشورها به یک مشکل اقتصادی – اجتماعی تبدیل گردیده است. بیکاری به صورت حاد از قرن هجدهم در جوامع صنعتی به عنوان یک مساله و مشکل اجتماعی مطرح گردید که ناشی از انقلاب صنعتی و تغییر الگوهای تولید، مهاجرت گسترده روستاییان به شهرها و توجه سرمایهداران به کسب سود و ایجاد نیاز جدید به منظور کسب سود بیشتر به جای توجه به رفع نیازهای واقعی جوامع بود، امروزه جوامع در حال توسعه بیشتر از جوامع صنعتی در معرض آسیبها و چالشهای ناشی از بیکاری نیرویکار قرار دارند.
نقش و اهمیت نیروی انسانی در فرایند تولید جوامع بشری به عنوان مهمترین عامل تولید جلوهگر و مشخص شده، که در نیم قرن گذشته بخش قابل توجهای از پیشرفت کشورهای توسعهیافته مرهون تحول در نیروی انسانی کارآزموده و متخصص آنها بوده است. برای تربیت و رشد انسانهای با کفایت و توانا و به تبع آن سرعت بخشیدن به فرایند تبدیل عامل کار به سرمایههای انسانی در جوامع بشری، لازم است مسایل نیروی انسانی به خوبی شناسایی شود، اما شناسایی مسایل به تنهایی کافی نیست، تربیت و پرورش منابع انسانی نیز لازم است و از آن گذشته استفاده بهینه از منابع مذکور به برنامه دقیق و منسجم نیازمند است . بیکاری اقشار مختلف به طور عام و بیکاری اقشار تحصیلکرده دانشگاهی به طور خاص، از شوم ترین و خطرناک ترین پدیده های عصر کنونی و زاییده ماشینیسم دنیای مدرن است . بیکار مظلوم ترین انسان عصر کنونی است . زیرا جامعه بر اثر خودپسندی ، زیاده طلبی و بی عدالتی ، طبیعی ترین حقوق خدادادی او ، یعنی فرصت بروز استعداد و خلاقیت های کاری و ادامه حیات ارزشمندانه و در یک کلام “فرصت اشتغال” را از او ربوده است. (ملک پور، محمدی، 1392).
تربیت نیروی انسانی متخصص مورد نیاز جامعه، ترویج و ارتقای دانش، گسترش تحقیق و فراهم ساختن زمینه مساعد برای توسعه کشور، یکی از وظایف مهم آموزش عالی است. نظام آموزش عالی در تامین و تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص، به منظور مشارکت در برنامه های سازندگی هر کشور، نقش و جایگاه منحصر به فردی دارد. چنانچه به هدف هایی که این نظام وظیفه تحقق انها را به عهده دارد به خوبی نگریسته شود، به رسالت آن در تربیت نیروی انسانی متخصص، سهم عظیم این نیروها در رفع تنگناها و کمک به پیشبرد امور اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و نظامی در فرایند توسعه بیش از پیش واقف می شویم.
نقش و جایگاه آموزش عالی در این عرصه زمانی اشکار می شود که بدانیم پیش بینی ها و براوردهای علمی، تغییرات و پیشرفت های سریعی را در حوزه فناوری و به تبع ان در کارکرد نهادهای اقتصادی جامعه پدید می اورد. لذا، از انجا که آموزش عالی افراد را با مهارتهای فنی و علمی مناسبی تربیت و اماده می کند، یکی از عناصر کلیدی در پیوند بین دانش علمی و کاربردهای ان به منظور تحقق پیشرفتهای اقتصادی محسوب می شود. به هر حال، ساختار اقتصادی جوامع به شدت در حال تغییر است و این امر نیاز به مهارتها، تواناییها و قابلیتهای جدید را افزایش میدهد. بنابراین، بسیار مهم به نظر می رسد که سیاستگذاران ارشد، تحولات و تغییرات اقتصادی و صنعتی را درک و روشن کنند، که چگونه میتوان نظام آموزش عالی را با این شرایط نوین تطبیق داد. توجه به این امر در کاهش نگرانیها در خصوص بیکاری وسیع دانش آموختگان مؤثر است. به همین دلیل، برای پاسخگویی به تقاضای بازار کار برای دستیابی به نیروی کار ماهر و کارآمد، همه کشورها توجه خاصی را به مقوله آموزش عالی معطوف داشته اند(بازرگان، 1391).
بیان مساله
اشتغال و بیکاری نیروی انسانی از مهمترین مسایل جوامع انسانی معاصر است، که در کشور ما، با توجه به عدم توازن ساختارهای جغرافیایی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، جمعیتی و
