افرادی که تصور می شود دارای بعد وظیفه شناسی هستند ممکن است همیشه نوع دوست و فداکار نباشند و یا اینکه برخی از این ابعاد، مانندنوع دوستی و وظیفه شناسی تاکتیکی برای تحت فشار قرار دادن مدیران سازمان باشد . یعنی کارکنان سعی می کنند تا با انجام این اعمال بر روند تصمیمگیری مدیران سازمان برای ارتقا و یا اعطای پاداش به آنها ، تاثیر گذارند. در این حالت کارکنان سازمان از سرباز خوب بودن به هنر پیشه خوب برای سازمان تبدیل میشوند ( کاسترو[25] و همکاران،2004) .
با توجه به اهمیت رفتارهای شهروندی سازمانی، سازمان ها بر آن شدند که با تقویت این رفتارهای داوطلبانه بهرهوری کارکنان خود را بهبود بخشند. از این رو پاداش می تواند نقش به سزایی در تقویت این رفتارها داشته باشد. به دلیل اینکه پاداشهای سازمانی به عنوان یکی از قوی ترین ابزارهای انگیزشی منابع انسانی تا بدین لحظه شناسایی شده است و از انجا که پاداش را میتوان به اشکال مختلف به کارکنان پرداخت کرد، با مدیریت پاداش می توان به صورت غیر مستقیم بر رفتار شهروندی کارکنان نیز تاثیر گذاشت. مسئله مهم در پرداخت پاداشهای سازمانی مدیریت در مسیر درست برنامههای کوتاه مدت و استراتژیک سازمان است. در این راستا سازمانها می توانند با برنامه ریزی و مدیریت درست پاداشهای سازمانی، سازمان خود را به سمت موفقیت و کارایی بیشترسوق دهندو رفتار شهروندی سازمانی در این مسیر نقش بسیار تعیین کننده ای دارد. حال تعیین نوع پاداشی که دارای بیشترین تاثیر بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان را داشته باشد، به منابع انسانی آن سازمان بستگی دارد. با پژوهش های علمی میتوان به نوع پاداش در خواستی کارکنان که باعث افزایش تکرار رفتار شهروندی سازمانی آنها میشود، پی برد.
با توجه به مطالب گفته شده و اهمیت رفتارهای شهروندی سازمانی و افزایش نقش منابع انسانی در بهرهوری سازمان و اهمیت پاداشهای سازمانی به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای انگیزشی کارکنان، در این پژوهش به تحلیل تاثیر پاداشهای سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی میپردازیم.
1-3 ساختار کلی پژوهش
پژوهش حاضر با شروع از ادبیات موضوعی حال حاضر در باب پاداش سازمانی و انواع آن و نظریههای موجود در مبحث رفتار شهروندی سازمانی شروع میشود. بعد از بیان ادبیات به توضیح مدل مفهومی مورد استفاده در پژوهش پرداخته میشود. فصل سوم با بیان جامعه آماری و روش پژوهش و نوع آن آغاز میشود و سپس با بیان تحلیل روایی و پایایی پژوهش ادامه مییابد و با روشهای آماری مورد استفاده در پژوهش پایان مییابد. فصل چهارم با تحلیل جمعیت شناختی آغاز میشود و بعد از تحلیل کامل پایایی پرسشنامه به نرمال بودن متغیرهای مورد استفاده در این پژوهش میپردازد و در پایان فصل به آزمون فرضیههای اصلی و فرعی پژوهش پرداخته میشود. در فصل پنجم به بیان نتایج حاصل از تحلیل آماری و فصل چهارم پرداخته میشود و پیشنهادهای کاربردی حاصل از یافته های پژوهش را ارائه میدهد و با نام بردن محدودیتهای پژوهش و پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی پایان مییابد.
1-4اهمیت و ارزش پژوهش
پاداش های سازمانی منبع ایجاد انگیزه در کارکنان سازمان هستند و می توان گفت که در اثر بخشی منابع انسانی سازمان بسیار تاثیر دارد و اگر پاداشهای سازمانی در راستای اهداف کوتاه مدت و بلند مدت سازمان قرار بگیرد عملکرد سازمان را بهبود می بخشد . برای افزایش کارایی سازمان، بهبود رفتار شهروندی سازمانی امری اجتناب ناپذیر است . با مدیریت صحیح پاداش های سازمانی ، سازمان می تواند آن نوع از رفتارهای شهروندی سازمانی کارکنان که برایش از ارزش بیشتری برخوردار است را از حالت بالقوه به بالفعل تبدیل کرده یا آنها را تقویت کند . با تقویت رفتار های شهروندی سازمانی خاص ، سازمان می توان رفتار و عملکرد کارکنان در قبال سازمان و همکارانشان را بهبود بخشد و این به خودی خود باعث سود اوری سازمان می شود و این سود اوری در حالی اتفاق می افتد که سازمان هزینه اضافی صرف نکرده است بلکه با هدف مند کردن مسیر پاداشهای سازمانی و تقویت پاداشهای خاص ، که باعث بهبود رفتارهای شهروندی سازمانی مورد نظر سازمان است ، به این مهم دست می یابد. این به این معنی است که سازمان با همان میزان ورودی که قبلا وارد سیستم پاداش می کرد ، خروجی بیشتری به دست می اورد . این در واقع سازمان با بررسی تاثیر انواع پاداش بر رفتار شهروندی سازمانی خود می تواند یک سری از پاداشها که تاثیر زیادی بر هدف سازمان ندارند را حذف و در عوض یک سری پاداش ها را که بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر بیشتری دارند را تقویت کند تا بدین وسیله رسیدن به اهداف سازمانی تسهیل گردد. حال در ارتباط با فرودگاه بین المللی مشهد ، این امر اهمیتی دو چندان پیدا میکند . رفتار شهروندی سازمانی در فرودگاه بین المللی مشهد دارای حساسیت و اهمیت ویژه ای می باشد ، به علت اینکه اشتباهات در بحث پرواز دارای هزینه های بسیار زیادی ودر بعضی مواقع غیر قابل جبران است و سازمان می تواند با بهبود رفتار شهروندی کارکنان خود از تعداد اشتباهات خود کم کند و با سرمایه گذاری بسیار اندک از فجایع اسفناک جلوگیری به عمل اورد.
1-5کاربردهای پیشبینی شده نتایج پژوهش
از جمله کاربردهای پیشبینی شده این پژوهشمیتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1- هدفمند کردن مدیریت پاداش برای اقزایش کارایی سازمان.
2- اطلاع از چگونگی تاثیر انواع پاداش بر ابعاد مختلف رفتار شهروندی سازمانی.
3- چگونگی بهبود ابعاد مختلف رفتار شهروندی سازمانی توسط مدیریت پاداش .
4- توانمند سازی مدیران برای تغییر هر چه بهتر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان در راستای اهداف سازمان.
5- ارائه راهکارهایی در جهت ایجاد بستر مناسب برای جلوگیری از هدر رفتن استعدادهای ذاتی و پتانسیل های شخصیتی کارکنان وبالفعل کردن ابعاد بالقوه رفتار شهروندی سازمانی کارکنان .
1-6 نوآوریهای پژوهش
از جمله نواوریهای این پژوهشمیتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1- تهیه پرسشنامه پاداش سازمانی بر اساس مدلهای متفاوت پاداش که مورد تایید صاحبنظران رفتار سازمانی و منابع انسانی میباشد
2- بدست آوردن رابطه بین انواع پاداش سازمانی و ابعاد رفتار شهروندی سازمانی که تا بدین لحظه کسی آن را مورد توجه قرار نداده است.
1-7اهداف پژوهش
1-7-1 هدفاصلی
تعیینتاثیرانواعپاداشهایسازمانیبررفتارشهروندی سازمانیکارکنانفرودگاهبینالمللیمشهد .
1-7-2 اهداففرعی
تعیینتاثیرپاداشهایبیرونیمالیبررفتارشهروندیکارکنانفرودگاهبینالمللیمشهد.
تعیینتاثیرپاداشهایبیرونیغیرمالیبررفتارشهروندیکارکنانفرودگاهبینالمللیمشهد .
تعیینتاثیرپاداشهایدرونیبررفتارشهروندیکارکنانفرودگاهبینالمللیمشهد .
1-8فرضیه های پژوهش
1-8-1 فرضیه اصلی
پاداشهای سازمانی بر رفتار شهروندی کارکنان فرودگاه بین المللی مشهد تاثیر دارد.
1-8-2 فرضیات فرعی
-1 پاداشهای بیرونی مالی بر رفتار شهروندی کارکنان فرودگاه بین المللی مشهد تاثیر دارد .
2- پاداشهای بیرونی غیرمالی بر رفتار شهروندی کارکنان فرودگاه بین المللی مشهد تاثیر دارد .
3-پاداشهای درونی بر رفتار شهروندی کارکنان فرودگاه بین المللی مشهدتاثیر دارد.
1-9تعریف واژه های پژوهش
پاداش سازمانی[26] : به جبران زحمتی که فرد در سازمان متحمل می شود، در ازای وقت و نیرویی که او در سازمان و به خاطر نیل به اهداف سازمان مصرف میکند، و به تلافی خلاقیت ابتکارات وی برای یافتن و به کارگیری رویه ها و روش های کاری جدید تر و بهتر پاداش می گویند(سعادت ،1389، 253)
رفتار شهروندی سازمانی[27]: رفتارهایفردیایکهاختیاری وداوطلبانهوآگاهانهاندوبهطورمستقیموصریحبهوسیلهیسیستمهایپاداشسازمانیوسیستمهایارزیابیعملکردسازمانیشناسایینشدهاند،درمجموع،اثربسیارچشمگیریبراثربخشیسازمانیدارند (چین[28]و همکاران، 2009،121) .
فضیلت مدنی [29]: فضیلتمدنیبخشی از فضیلت است که مربوط به ارتباط بین کارکنان سازمان و سازمان می باشد و درکل به معنی است که کارمند نقش خود رابه عنوان یک کارمند خوب در سازمان ایفا کند و بر منافع جمعی تاکید کند تا منافع فردی خود ( بلانکن [30]،2012،10).
وظیفه شناسی[31]: وظیفه شناسی یکی از ابعاد شخصیتی است که در درجه اول مسئول سازماندهی و هدایت رفتار فردی است و به عنوان مسئول اخلاقی برای تلاش ، سخت کوشی ، پشت کار شناخته می شود ( امرسون و همکاران[32]:2012، 113).
احترام و تکریم[33] : یک از شاخص سنجش رفتار شهدوندی سازمانی است که بیان کننده نحوه رفتارافراد با همکاران، سرپرستان و مخاطبان سازمان است. (باتول[34] ، 2012 ، 284).
جوانمردی[35] : یک از شاخص سنجش رفتار شهدوندی سازمانی است که بیان کننده خوشنیتیکارکناندرتحملشرایطیکهایده آلنیست،بدونابرازشکایتاست( ضبحی و همکاران ، 2012، 6925).
نوع دوستی[36] : یک از شاخص سنجش رفتار شهدوندی سازمانی است که بیان کننده رفتارهای مفید و سودبخشی از قبیل ایجادصمیمیت، همدلی و دلسوزی میان همکاران اشاره دارد (باتول ، 2012 ، 284).
1-10تعریف عملیاتی مفاهیم و واژهها
پاداش های سازمانی: عبارت است از مجموعه امتیازاتی که افراد نمونه به سوالهای 1 تا 44 در پرسشنامه محقق ساخته در رابطه با پاداش های سازمانی پاسخ داده اند.
رفتار شهروندی سازمانی: عبارت است از مجموعه امتیازاتی که افراد نمونه به سوالهای 45 تا 62 در پرسشنامه استاندارد رفتار شهروندی سازمانی ارگان پاسخ داده اند.
فضیلت مدنی : عبارت است از مجموعه امتیازاتی که افراد نمونه به سوالهای 59 تا 62 در پرسشنامه استاندارد رفتار شهروندی سازمانی ارگان پاسخ داده اند.
وظیفه شناسی : عبارت است از مجموعه امتیازاتی که افراد نمونه به سوالهای 53 تا 56 در پرسشنامه استاندارد رفتار شهروندی سازمانی ارگان پاسخ داده اند.
احترام و تکریم: عبارت است از مجموعه امتیازاتی که افراد نمونه به سوالهای 57 تا 58 در پرسشنامه استاندارد رفتار شهروندی سازمانی ارگان پاسخ داده اند.
جوانمردی : عبارت است از مجموعه امتیازاتی که افراد نمونه به سوالهای 49 تا 52 در پرسشنامه استاندارد رفتار شهروندی سازمانی ارگان پاسخ داده اند.
نوع دوستی : عبارت است از مجموعه امتیازاتی که افراد نمونه به سوالهای 45 تا 48 در پرسشنامه استاندارد رفتار شهروندی سازمانی ارگان پاسخ داده اند.
1-11خلاصه فصل
قلمرو مکانی این پژوهش فرودگاه بین المللی مشهد می باشد. در این پژوهش فقط کارکنان رسمی این فرودگاه مورد بررسی قرار گرفته اند. در این فصل ، بعد از مقدمه مسئله پژوهشی بیان گردید و در آن با توجه به بررسی پیشینه و ادبیات موضوع تحقیق به ارائه توضیحاتی در مورد پاداش های سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی پرداخته شد و سپس به مسائلی که این پژوهش به آنها پاسخ میدهد پرداختیم. بعد از آن به بیان ساختار کلی پژوهش حاضر پرداختیم. سپس به بیان اهمیت تحقیق و کاربردهای پیشبینی شده پژوهش و همچنین نوآوریهایی که پژوهش حاضر انجام داده است پرداختیم و در