برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)
چکیده
هدف از پژوهش حاضر «تحلیل ماهیت و پیامد کار از منظر امام علی (ع) در نهجالبلاغه به منظور ارائه پیشنهادهایی در طراحی اهداف برنامه درسی دوره متوسطه» میباشد. جامعه پژوهش شامل؛ متن کامل نهجالبلاغه، ترجمه مرحوم محمد دشتی و علامه محمدتقی جعفری میباشد. به واسطه لزوم جامعیت در جامعه پژوهش، متن نهجالبلاغه به طور کامل بررسی شده و نمونه گیری انجام نگرفتهاست. با توجه به اینکه در بخش اول پژوهش حاضر به دو زمینه؛1)ماهیت کار و 2)پیامدهای آن، پرداخته شده است و در بخش دوم، ضمن تحلیل کیفی یافته‌های مستخرج از تحلیل نهجالبلاغه در دو حوزه فوق‌الذکر، مجموعه یافته‌های مذکور در اتحاد و انسجام با یکدیگر قرار گرفته و بر اساس آن سعی شد؛ پیشنهادهایی جهت بهبود اهداف درسی دوره متوسطه ارائه شود، روش پژوهش در بخش اول تحلیلمحتوا و در بخش دوم نیز توصیفی از نوع تبیینی میباشد تا بتوان در نهایت به بسط مفهومی موضوع پرداخت. لازم به ذکر است در مرور مبانی نظری و پژوهشی، از روش تحلیلاسنادی استفاده شده است هم چنین از دو ابزار شامل؛ فرم فیشبرداری جهت بررسی اسنادی و فرم وارسی دومرحلهای باز و بدون پیش سازمانیافتگی، جهت تحلیل محتوای نهجالبلاغه استفاده گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد؛
1ـ نهجالبلاغه حاوی 168 مصداق مفهومی در باب ماهیت کار است. 2ـ مجموعه مصادیق احصاء شده در خصوص ماهیت کار از منظر امام علی(ع) با عنایت به مفاد موضوعی آنها در 34 مؤلفه مستقل، دستهبندی شد. 3ـ با عنایت به جمعبندی مصادیق و مؤلفه‌های ماهیتی کار از منظر امام علی (ع) در نهجالبلاغه، مجموع مؤلفه‌های مذکور در سه محور؛ اهداف ماهیتی کار، مناسبات ماهیتی کار و شروط ماهیتی کار، طبقه بندی شدند. 4ـ استنباط مفهومی کار از منظر امام علی (ع) مبین آن است که کار؛ «تلاش و کوشش هدفمندی در راه رضای خدا، رسیدن به توشه الهی و تقوا بوده و مستلزم رعایت مناسبات و شرایط خاصی است». 5ـ نهجالبلاغه حاوی 64 مصداق مفهومی در باب پیامدهای کار استخراج است.6ـ مجموعه مصادیق احصاء شده در خصوص پیامد کار از منظر امام علی(ع)، با عنایت به مفاد موضوعی آنها در 23 مؤلفه مستقل، دستهبندی شد. 7ـ در جمعبندی مصادیق و مؤلفه‌های پیامدی کار از منظر امام علی(ع) در نهجالبلاغه، مجموع مؤلفه‌های مذکور در سه محور شاخص؛ منافع مادی دنیوی برای فرد، منافع غیرمادی و اخروی برای فرد و منافع برای عموم مردم، طبقه بندی شد. 8ـ استنباط مفهومی پیامدهای کار از منظر امام علی (ع) مبین آن است که؛ پیامدهای کار فقط به جنبهی مادی آن خلاصه نشده بلکه بیشترین آثار آن در بعد اخروی و غیرمادی زندگی است. 9- در راستای به‌کارگیری مصادیق، مؤلفه و محورهای ماهیتی و پیامدی کار در طراحی اهداف برنامه های درسی دوره متوسطه (به صورت مستقیم یا غیرمستقیم) به منظور تربیت افرادی متعهد و با اخلاق، پیشنهاد میگردد؛ به مولفههای کار برای رضای خدا، تقوا در کار، ارزش کار نیک، کار الهی توشه آخرت، توکل به خدا در کار، تناسب کار با شخص، بهره ور بودن کار، عام المنفعه بودن کار، استفاده از تجربیات دیگران در کار، جدیت در کار، مدیریت زمان در کار، پاکدامنی در کار، تقسیم کار، دقت در انجام کار، کار همراه با علم، مداومت در کار، مسئولیت پذیری در کار، دوراندیشی در کار، صبر در کار، استقامت در کار، مشورت در کار، تناسب کار با گفتار، تعصب در کار، تنظیم اندازه کار، نتیجه مداری کار، عدالت در کار، رهبری خردمند در کار، ارزش کار یدی، پرهیز از چندشغلی، پرهیز از بخل در کار، پرهیز از طمع در کار، پرهیز از غفلت و فراموشی در کار، پرهیز از راحت طلبی در کار، پرهیز از غرور و تکبر در کار، پرهیز از ترس در کار در بعد ماهیت کار، همچنین کار به منظور کسب روزی، کسب سلامتی جسم، رفع حاجات دنیوی، ایمان راسخ، رستگاری آخرت، بهرهمندی دو جهان، پاداش اخروی، بهشت یا دوزخ، محافظت در روز قیامت، ماندگاری نام نیک، ماندگاری عمل نیک، شفاعت در آخرت، آبرو نزد خدا، همسایگی جوار حق، همنشینی با پیامبران، دوری از آتش جهنم، رسیدن به جایگاه نیکان، آسایش ابدی، روشنی عاقبت کار، سهم در پایدارسازی دین، کسب منزلت حسب انجام کار و بهرهمندی عمومی، در بعد پیامدی کار توجه شود.
کلیدواژگان: تحلیل محتوا، ماهیت، پیامد، کار، امام علی(ع)، نهج البلاغه، هدف، برنامه درسی، دوره متوسطه.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات
مقدمه . 2
1-1. بیان مسأله . 4
1-2. اهمیت و ضرورت پژوهش . 8
1-3. اهداف پژوهش . 8
1-4. سوال های پژوهش . 9
1-5. تعاریف مفهومی و عملیاتی مفاهیم و اصطلاحات 10
فصل دوم: مروری بر ادبیات نظری و پیشینه پژوهش
مقدمه . 15
2-1. بخش اول: مفهوم شناسی کار . 16
2-1-1. ماهیت کار 16
2-1-2. حکمت کار کردن 19
2-1-3. علل کار کردن 21
2-1-4. کار در بستر تاریخ 22
2-1-5. اهمیت کار و تلاش در کلام امام علی (ع) . 23
2-1-6. نمونههایی از کار و تلاش امام علی (ع) 25
2-1-7. مناسبات کار از منظر امام علی (ع) . 27
2-2. بخش دوم: پیامدهای کار در سیره معصومین (ع) . 33
2-2-1. آثار دنیوی کار در بعد فردی 33
2-2-2. آثار دنیوی کار در بعد اجتماعی . 36
2-2-3. پیامدهای معنوی کار بر انسان 37
2-3. بخش سوم: رابطه کار و تربیت 44
2-3-1. نظریه های کار و تربیت 44
2-3-2. الگوهای ارتباط میان مدرسه و محیط کار 47
2-3-3. رابطه کار و تربیت از دیدگاه اسلام . 48
2-3-4. ضرورت تحکیم پیوند نظام آموزشی و کار . 51
2-4. بخش چهارم: هدف در برنامه درسی دوره متوسطه 54
2-4-1. آموزش متوسطه . 54
2-4-2. اهمیت دوره متوسطه . 55
2-4-3. هدف در برنامه درسی 56
2-4-4. هدف های کلی آموزش متوسطه در ایران 59
2-5. بخش پنجم: پیشینه پژوهشی 61
2-5-1. پیشینه داخلی. 61
2-5-2. پیشینه خارجی. 66
2-6. جمع بندی و چارچوب نظری 73
فصل سوم: روش پژوهش
3-1. روش پژوهش . 75
3-2. جامعه پژوهش 76
3-3. نمونه پژوهش . 76
3-4. ابزارهای پژوهش 76
3-5. پایایی و روایی ابزار پژوهش 76
3-6. شیوه تحلیل داده ها 77
فصل چهارم: یافته های پژوهش
مقدمه . 79
بررسی سؤال اول پژوهش 80
بررسی سؤال دوم پژوهش . 106
بررسی سؤال سوم پژوهش 120
بررسی سؤال چهارم پژوهش . 138
بررسی سؤال پنجم پژوهش . 143
بررسی سؤال ششم پژوهش 153
بررسی سؤال هفتم پژوهش . 159
بررسی سؤال هشتم پژوهش 165
بررسی سؤال نهم پژوهش . 169
