جدول شماره 5- 2- نتایج آزمون فرضیه فرعی 1 139
 جدول شماره 5- 3- نتایج آزمون فرضیه فرعی 1 140
 جدول شماره 5-4 – نتایج آزمون فرضیه فرعی 1 140
 جدول شماره 5- 5- نتایج آزمون فرضیه فرعی 1 141
فهرست نمودارها
نمودار شماره2-1-عوامل محرک تغییر 17
نمودار2-2- تغییر پارادیم ها 21
نمودار شماره2-3- مفاهیم اصلی چابکی 23
نمودار شماره 2-4-انواع سازمان های مجازی 25
نمودار شماره 2-5-ابعاد چابکی در بخش دولتی با رویکرد فناوری اطلاعات 40
نمودار شماره 2-6-روند تاریخی پارادیم تولیدی 42
نمودار شماره 2-7-مسیر های متفاوت برای رسیدن به تولید چابک 46
نمودار شماره 2-8-نمودار خدمات رسانی 73
نمودار شماره 2-9-کانالهای ارتباطی بستر مناسب برای شهروندان 75
نمودار شماره 2-10-بهبود کارایی و اثر بخشی منابع 77
نمودار شماره 2-11چار چوب پروژه 83
نمودار شماره 2-12-مدل ژنریک چابکی (پریس و همکاران) 87
نمودار شماره 2-13-مدل یک سازمان چابک 98
نمودار شماره 2-14-الگوی دستیابی به چابکی 100
نمودار شماره 4-1-فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک جنسیت 124
نمودار شماره 4-2- فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک سن 125
نمودار شماره 4-3- فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک تحصیلات 126
نمودار شماره 4-4- فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک تاهل 127
نمودار شماره 4-5- فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک واحد 127
نمودار شماره 4-6- فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک سابقه کار 128
فهرست اشکال
شکل شماره1-1-مدل تحلیلی 7
شکل شماره 2-1-چهار بعد چابکی از دیدگاه سیستمی 30
عنوان                                                                                           شماره صفحه

شکل شماره 2-2-مدل چابکی در بخش دولتی 34
شکل شماره 2-3-منابع مقدماتی یک متدلوژی 47
شکل شماره 2-4-توانا سازند های یک سیستم تولید چابک (AMS) 48
شکل شماره 2-5-چرخه چابک 55
شکل شماره 2-6-مسیری برای تولید 63
شکل شماره 2-7-ارزیابی آشفتگی محیط کسب و کار 64
شکل شماره 2-8-مدل شاخص چابکی 65
شکل شماره 2-9- عناصر انعطاف پذیر محصول 66
شکل شماره 2-10-عناصر انعطاف پذیر فرایند 66
شکل شماره 2-11-عناصر پاسخگویی عملیاتی 67
شکل شماره 2-12-عناصر انعطاف پذیر افراد 67
شکل شماره 2-13-عناصر چابکی سازمانی 67
شکل شماره 2-14-مدل تئوریک برای تولید چابک 83
شکل شماره 2-15-مدل کونرادسون و لیستبوند. 86
شکل شماره 2-16- مبانی چابکی (گلدمن و همکاران) 85
شکل شماره 2-17-چابکی از نگاه ریک داو 88
شکل شماره 2-18-مفاهیم اساسی چابکی 89
شکل شماره 2-19-مدل توسعه مشارکت (یوسف و همکاران) 90
شکل شماره 2-20-توانا سازنده های چابکی 92
شکل شماره 2-21- هویت 93
شکل شماره 2-22-تهیه کننده های چابکی 94
شکل شماره 2-23-متدلوژی ارزیابی و اندازه گیری چابکی 103

چکیده
تحقیق حاضر با هدف سنجش میزان قابلیت چابکی سازمانی در ادارات ستادی وزارت فرهنگ و
ارشاد اسلامی صورت گرفته است. بر این اساس ضمن مروری جامع بر ادبیات موضوعی مربوط به قابلیت چابکی سازمان در 4 معاونت این وزارتخانه که شامل معاونت مطبوعاتی و اطلاع رسانی، معاونت امور هنری ، معاونت امور فرهنگی و معاونت توسعه مدیریت منابع  فراهم آورده و برمبنای آن پرسشنامه ای را تنظیم نموده و بصورت حضوری در اختیار 281نفر از همکاران قرار داده شده است.داده های گردآوری شده پس از کدگذاری وارد نرم افزار SPSS شده و مورد آزمون قرار گرفته است. آزمون آلفای کرونباخ، پایایی ابزار تحقیقی را با ضریب پایایی 87% مورد تأیید قرار داد، آزمون فریدمن اولویت هر یک از گویه ها را بر اساس میانگین شان مشخص نمود و اولویت بندی نموده است. در ادامه آزمونهای تی میزان بکارگیری هر یک از متغیرهای استخراج شده از ادبیات موضوعی را در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نشان داد . در ادامه هر یک از 4 متغیر میزان سنجش چابکی سازمانی در ادارات ستادی و زرات فرهنگ و ارشاد اسلامی در حد مطلوب ارزیابی شد. در پایان تحقیق، ضمن ارائه تفصیلی نتایج و یافته‌ها، موارد مذکور جمع‌بندی شده، بحث و مقایسه، پیشنهادات کاربردی و پیشنهادات مرتبط با ادامه و پیگیری تحقیقات مشابه در آینده ارائه شده است.

واژه‌های کلیدی: سنجش میزان- قابلیت چابکی-چابکی سازمانی- ادارات ستادی

 
مقدمه

در دهه های گذشته غالب سازمانها راهبرد بازسازی و مهندسی مجدد را در پاسخ به چالشها و تغییرات محیطی انتخاب می کردند اما اکنون دیگر رویکردها و راه حلهای گذشته قابلیت و توانایی خود را برای مقابله با چالشهای سازمانی و محیط بیرونی از دست داده اند و بهتر است با رویکرد و دیدگاه های جدید جایگزین شوند (لین ،چیو ، تسن ،2006 ؛  شریفی و ژانگ ،2001 (
از این رو، یکی از راه های نوین پاسخگویی به عوامل تغییر و تحول سازمانی چابکی است.
در واقع چابکی سازمانی به عنوان پارادایم جدید جهت مهندسی سازمانها و بنگاههای رقابتی است.  سازمان چابک همواره برای یادگیری هر چیز جدیدی که باعث افزایش بازده ناشی از
بهره گیری از فرصتهای جدید می شود، آماده است (جعفر نژاد و شهائی،1386)
این پژوهش هم جهت سنجش میزان قابلیت های چابکی سازمانی در ادارات ستادی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت گرفته است که از پنج فصل تشکیل شده است.
فصل اول شامل کلیاتی از تحقیق بوده که در آن بصورتی مستند بیان مسئله و ضرورت و اهمیت تحقیق، مدل مفهومی، هدف، سؤالات/ فرضیات، قلمرو تحقیق و مواردی دیگر تشریح شده‌اند. فصل دوم که به بیان ادبیات موضوعی تحقیق می‌پردازد، از دو بخش تشکیل شده است که بخش اول آن به مباحث تئوریک سازمانهای چابک ، و بخش دوم به سابقه تحقیقات مشابه اختصاص یافته است. در فصل سوم روش‌شناسی تحقیق مشخص شده که در آن به جامعه و نمونه تحقیق، بنیان مدل مفهومی و متغیرها، روش تحقیق، ابزار گردآوری داده ها و اطلاعات و آزمونهای تحقیق پرداخته شده است. در فصل چهارم داده‌ها و اطلاعات جمع‌آوری شده با بهره گرفتن از روش های آمار توصیفی و استنباطی به آزمون گذاشته شده‌اندکه در آمار استنباطی از آزمون فریدمن، آلفای کرونباخ، تحلیل عاملی، تی استیودنت و آزمون معادلات ساختاری استفاده شده است. در نهایت فصل پنجم به یافته ها، نتیجه‌گیری و ارائه پیشنهادات اختصاص یافته و عواملی که باعث چابک شدن سازمان می گردد ارائه شده است.
در پایان تحقیق نیز پیوستهای مربوط شامل پرسشنامه، داده‌های توصیفی مستخرجه از پرسشنامه و آماره‌های مربوط آورده شده‌اند.

 
فصل اول :
               کلیات تحقیق

1-1- مقدمه
شرایط صنعتی در 15 تا 20 سال گذشته به طور اساسی تغییر کرده است. در این دوره تکنولوژی، شرایط بازار و خواسته های مشتری به سرعت در جهت مختلف تغییر پیدا کرده و سازمان های امروز را با مسایلی چون تغییرات سریع و غیرقابل پیش بینی روبه رو کرده است. (سفارشات خاص و سلیقه ای و کیفیت بالا در خدمات). (یاکوکا ،1991)موضوع تغییر موضوعی تازه نیست. اگر به گذشته باز نگریم در می یابینم که در 5 قرن پیش از میلاد، سه مکتب فلسفی معتبر یونان مسأله تغییر را مطرح کرده بودند. امروزه سازمان ها در مواجهه با افزایش تغییر و افزایش رقابت حاصل از نوآوری های تکنولوژیک و محیط های آشفته و بی نظم و تغییر در تقاضای مشتریان قرار گرفته اند. از این رو سازمان ها برای بقا و حفظ موقعیت های خود شکل های متفاوتی به خود می گیرند. یکی از جدیدترین شکل های سازمانی فرم سازمان های چابک می باشد. سازمان های چابک فراتر از انطباق، به تغییرات می اندیشند و متمایل به استفاده از فرصتهای بالقوه در یک محیط متلاطم و کسب موقعیت ثابت به خاطر نوآوری و شایستگی های خود می باشند. (اصولی، 1381)
به نظر می رسد موضوع چابکی چیزی نیست که بتوان آن را فقط برای بخش خصوصی در نظر گرفت. به کارگیری چابکی در بخش دولتی می تواند عرصه مناسبی برای رشد و بالندگی این مفهوم باشد، البته برخی اعتقاد دارند که با توجه به عدم وجود رقابت و وسعت در بخش دولتی و در یک قلمرو عدم وجود پویایی در محیط کاری و عملیاتی آن عملاً بیان چابکی در این بخش مهبم است ولی باید در نظر گرفت که بخش دولتی به دلیل کثرت ارباب رجوع خود نیز نیاز بیشتر به رفع نیازها و خواسته های آنان و در راستای بالندگی و تعالی خود در زمینه های سرعت و کیفیت و مهمتر از همه کاهش هزینه بخش دولتی بیشتر از بخش خصوصی به چابکی نیاز دارد. از آن جایی که هدف اساسی در بخش دولتی رسیدن همزمان به انعطاف پذیری و بهره وری بالا است، مفهوم چابکی می تواند باعث افزایش بهره وری در بخش دولتی شود.  (جعفرنژاد، 1386)

1-2- بیان مسأله
امروزه شرایط تکنولوژی و بازار و خواسته های مشتریان به شدت در حال تغییرات و رویکردها و راه حل های گذشته دیگر قابلیت و توانایی خود را برای مقابله با چالش های سازمانی و محیط بیرونی معاصر از دست داده اند و می بایست با رویکردها و دیدگاه های جدیدی جایگزین شود.

از این رو یکی از راه های پاسخگویی به عوامل تغییر و تحول سازمانی چابکی است. در واقع چابکی به عنوان پارادایم جدیدی است. برای سازمان ها و بنگاه های رقابتی مطرح شده است و می تواند پیروزی و موفقیت در کسب سود، سهم بازار، جذب مشتریان در بازارهای رقابتی را همراه داشته باشد. در واقع سازمان های چابک فراتر از انطباق به تغییرات می اندیشند و متمایل به استفاده از فرصت های بالقوه در یک محیط متلاطم و کسب موقعیت ثابت به خاطر نوآوری ها و شایستگی های خود می باشند.
(خوش سیما،1385)

در یک کلمه سازمان چابک به عملکرد پرسنل و سازمان، ارزش محصولات و خدمات و تغییر دایم در زمینه فرصت ها حاصل جذب مشتری و ارباب رجوع توجه می کند و همیشه برای یادگیری هرچیز جدیدی که باعث افزایش سودآوری ناشی از بهره گیری از فرصت های جدید باشد آماده است.
(شهایی، 1385)
بنابراین جا دارد نظر به اهمیت موضوع و با توجه به نقش چابکی در بخش دولتی به این پرسش مهم پاسخ دهد که آیا ادارات ستادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در شرایط فعلی دارای قابلیت های چابکی مطلوب می باشد یا خیر؟

 1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش
به نظر می رسد تغییر یکی از ویژگی های اصلی سازمان ها در عصر رقابتی جدید باشد امروزه کمتر سازمانی را می توان یافت که در یک دوره سه تا شش ماهه و حتی یک ساله تغییری را در محیط خود شاهد نباشد. با توجه به بافتی که در حال حاضر بر دنیای کسب و کار سازمانها حکمفرماست، سازمان ها ناگزیر از انجام تغییرات در نگرش ها، دانش ها و رویکردها و رویه ها و نتایج مورد انتظار خود هستند، با توجه به این که کشور ایران در آستانه ورود به

ادامه مطلب