برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)
این پژوهش به مقایسه ویژگیهای شخصیتی، اختلالات شخصیت و منبع کنترل در زوجین متقاضی طلاق و زوجین عادی در شهر بوشهر در سال 1394- 1393پرداخته است. روش پژوهش توصیفی از نوع علی – مقایسه ای می باشد. جامعه پژوهش شامل زوجین عادی و متقاضی طلاق ساکن شهر بوشهر بود. به همین خاطر از میان زوجهای متقاضی طلاق 197 نفر و از میان زوجهای عادی نیز 199 نفر به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای این پژوهش شامل، پرسشنامه پنج عاملی نئو (NEO)، پرسشنامه چند محوری بالینی میلون 3 ((MCMI-3، پرسشنامه منبع کنترل زناشویی (MMLOC) و پرسشنامه ویژگی های دموگرافی (محقق ساخته) بودند و برای تحلیل داده ها از روش آماری تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) در سطح معناداری p< 0/05 استفاده شد. نتایج پژوهش مذکور نشان داد که بین زوجهای متقاضی طلاق و زوجهای عادی از نظر مولفههای ویژگیهای شخصیتی (روانرنجوری، برونگرایی و گشودگی به تجربه به جز توافق و وجدان)، اختلالات شخصیتی (همه ی اختلالات شامل اسکیزوئید، اجتنابی، وابسته، نمایشی، ضداجتماعی، پارانوئید و مرزی به جز وسواسی و خودشیفته) و منبع کنترل( در همه مولفه ها شامل درونی، بیرونی، تلاش، توانمندی، شانس و بافت) در ســطح p< 0/05 تفــاوت معنادار وجود دارد. از نتایج پژوهش حاضر می توان در مراکز مشاوره قبل از ازدواج استفاده کرد.
واژگان کلیدی: ویژگی شخصیتی، اختلال شخصیت، منبع کنترل زناشویی، طلاق
فهرست مطالب
فصل یکم . 1
1-1- مقدمه. 2
1 -2- بیان مساله 3
1-3- اهمیت و ضرورت مسأله. 5
1-4- اهداف تحقیق. 6
1-4-1- هدف کلی 6
1-4-2- اهداف فرعی 6
1-5- فرضیات پژوهشی 7
1-5-1- فرضیه اصلی: 7
1-5-2- فرضیات فرعی: 7
1-6- تعریف عملیاتی و نظری متغیرها 7
1-6-1- تعریف مفهومی زوجین متقاضی طلاق 7
1-6-2- تعریف عملیاتی زوجین متقاضی طلاق 7
1-6-3- تعریف مفهومی ویژگیهای شخصیتی 8
1-6-4- تعریف عملیاتی ویژگیهای شخصیتی 8
1-6-5- تعریف مفهومی اختلالات شخصیت. 8
1-6-6- تعریف عملیاتی اختلالات شخصیت. 8
1-6-7- تعریف مفهومی منبع کنترل 8
1-6-8- تعریف عملیاتی منبع کنترل 8
فصل دوم 9
2-1- پیشگفتار. 10
2-2- طلاق 10
2-2-1-زمینه های تاریخی طلاق 12
2-2-2- نظریه های طلاق 12
2-2-2-1-نظریه همسان همسری 13
2-2-2-2-نظریه طرحواره 13
2-2-2-3-نظریه مبادله. 14
2-2-2-4-نظریه توزیع قدرت 14
2-2-2-5-نظریه نیاز- انتظار 14
2-2-2-6-نظریه نظامها 14
2-2-2-7-نظریه تصورات اجتماعی 14
2-2-2-8-نظریه خود میان بینی 15
2-2-2-9-نظریه مشکلات اقتصادی 15
2-2-2-10-نظریه شبکیه. 15
2-2-2-11-نظریه بوهن 16
2-2-2-12-نظریه ویسمن 16
2-2-2-13-نظریه مل کرانتزلر. 17
2-2-2-14-نظریه سیستمی خانواده 17
2-2-2-15-نظریه خطر و تاب آوری 18
2-2-2-16-نظریه دلبستگی 18
2-2-3-طلاق و دنیای مدرن 18
2-2-4-شیوع طلاق در ایران 19
2-2-5- علل و عوامل طلاق 19
2-3- ویژگیهای شخصیتی. 23
2-3-1-نظریه های شخصیت. 24
2-3-1-1-نظریه تیپشناسی 24
2-3-1-2-نظریه رفتارگرایی 24
2-3-1-3-نظریه روانکاوی 24
2-3-1-4-نظریه انسانگرایی 25
2-3-1-5-نظریه صفات 25
2-3-2-نقش شخصیت و عوامل جمعیت شناختی در روابط زناشویی و طلاق 28
2-4- مفهوم و تعریف اختلالات شخصیت. 30
2-4-1-انواع اختلالات شخصیت. 30
2-4-1-1-اختلال شخصیت پارانوئید. 30
2-4-1-2-اختلال شخصیت اسکیزوئید. 31
2-4-1-3-اختلال شخصیت اسکیزوتایپال 32
2-4-1-4-اختلال شخصیت ضد اجتماعی 32
2-4-1-5-اختلال شخصیت مرزی 33
2-4-1-6-اختلال شخصیت نمایشی 33
2-4-1-7-اختلال شخصیت خود شیفته. 34
2-4-1-8-اختلال شخصیت اجتنابی 34
2-4-1-9-اختلال شخصیت وابسته. 35
2-4-1-10-اختلال شخصیت وسواسی 35
2-5- مفهوم و تعریف منبع کنترل 36
2-5-1- انواع منبع کنترل 36
2-5-1-1- منبع کنترل درونی 36
2-5-2-2- منبع کنترل بیرونی 37
2-5-3- نوسان در پیوستار منبع کنترل 38
2-5-4- پیامدها و تاثیرات منبع کنترل 39
2-5-4-1- سلامت روان و هیجانات منفی 39
2-5-4-2- موفقیت و شکست 39
2-5-4-3- بهداشت جسمانی 39
2-5-5-منبع کنترل براساس دیدگاههای متفاوت. 40
2-5-5-1-نظریه درماندگی آموخته شده 40
2-5-5-2-نظریه اسناد. 40
2-5-5-3-نظریه یادگیری اجتماعی راتر. 40
2-5-5-4-نظریه خود کارآمدی بندورا 41
2-5-6-منبع کنترل و روابط همسران 41
2-6-پیشینه پژوهشی 41
2-6-1- پیشینه داخلی 41
2-6-2- پیشینه خارجی 44
2-7-جمعبندی. 47
فصل سوم48
3-1- روش تحقیق. 49
3-2- جامعه پژوهش. 49
3-3-شیوه نمونه گیری و حجم نمونه. 49
3-4-ابزار جمعآوری اطلاعات. 49
3-4-1-پرسشنامه چند محوری بالینی میلون 3 49
3-4-2-پرسشنامه پنج عاملی شخصیت نئو. 50
3-4-3- پرسشنامه منبع کنترل زناشویی میلر (MMLOC) 50
3-4-4-پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی خصوصیات مربوط به ازدواج 50
3-5-شیوه جمع آوری داده ها و تجزیه و تحلیل آنها 51
3-6-ملاحظات اخلاقی. 51
فصل چهارم52
4-1- یافته های توصیفی.53
4-2-یافتههای استنباطی 62
4-3- یافتههای جانبی 79
فصل پنجم.80
5-1- تبیین فرضیه ها.81
5-2- تبیین یافتههای جانبی مربوط به مدت ازدواج و دلائل طلاق 92
5-3- محدودیتهای پژوهش. 92
5-4- پیشنهادها 93
5-2-1- پیشنهادات پژوهشی 93
5-2-2- پیشنهادات کاربردی. 93
منابع.95
منابع فارسی 95
منابع انگلیسی.101
پیوست106
1-1- مقدمه
خانواده اصلی ترین هستهی هر جامعه و کانون حفظ سلامت و بهداشت روانی است و نه تنها محل تأمین نیازهای عاطفی، مادی، تکاملی و معنوی اعضای خود است بلکه مبدأ بروز عواطف انسانی و کانون صمیمانهترین روابط و تعاملات بین فردی نیز میباشد (فاض، حق شناس و کشاورز، 1390). یکی از عواملی که می تواند این کانون گرم و صمیمانه را تهدید کند و موجب ناراحتی ها و مشکلات متعددی در این کانون گرم و صمیمانه شود، بروز آسیبی تحت عنوان طلاق است که آثار مخرب آن در ابعاد اجتماعی فوق العاده زیاد بوده و موجب ایجاد ناهنجاریهای اجتماعی بسیاری می شود. طلاق نوعى گسســت و جدایى و اخلال در بنیان هاى اساســى خانواده اســت که منجر به جدایى همیشــگى مى شــود (محقق داماد، 1387). طلاق فرایندی است که با تجربه بحران عاطفی هر دو زوج شروع می شود و بـا تـلاش بـرای حـل تعـارض از طریق ورود به موقعیت جدید با نقـشهـا و سـبک زنـدگی جدید خاتمه می یابد (گاتمن[1]، 1993). طلاق به معنای فروپاشی مهمترین نهاد جامعه پذیری در جامعه انسانی اسـت. به درستی می توان پذیرفت که طلاق در آنجایی بیشتر رخ می دهد و تعدد می پذیرد که روابط بین انسان ها دچار بحران و مشکل شده باشد (ساروخانی، 1376). به اعتقاد مارکمن[2] (1993) تقریبا همه زوجینی که ازدواج می کنند در ابتدای ارتباطشان سطح بالایی از رضایت زناشویی را گزارش می کنند. اما این رضایت از رابطه در طی زمان در میان بسیاری از زوجین کاهش می یابد (برادبری[3]، 1998). این کاهش تدریجی رضایت مندی اعضای خانواده، ابتدا سبب گسستگی روانی و سپس گسستگی اجتماعی و در نهایت طلاق می شود. طلاق شایعترین جلوه تعارض شدید است و در نهایت بالغ بر نیمی از زوجهایی در صدد مشاوره هستند طلاق می گیرند (ورسینگتون[4]، 2005). واژه طلاق در زبان فارسی به معنای بیزاری و جدایی کامل است (فاتحی دهاقانی و نظری، 1389). طلاق بارزترین آشفتگی زناشویی است و در همه جوامع حالت همه گیر پیدا کرده است. طلاق همانطور که بر جامعه آثار شوم می گذارد، تعادل انسان ها را ناپایدار می سازد و باعث از هم پاشیده شدن کانون گرم خانواده می شود و همبستگی بین زن و مرد را می گسلد (ستوده و بهاری، 1386).
نهـاد خانواده در دنیای کنونی، به طور گسترده ای طلاق را تجربه می کند؛ البتـه ایـن بـدان معنا نیست که خانواده در گذشته با این پدیده مواجه نبوده است، ولـیکن طـلاق نیـز مانند تمام پدیده های دیگر، تغییر ماهیت یافته اسـت. امـروزه طـلاق اغلـب گـزینش اختیاری افراد است و به نظر می رسد نسبت به گذشته پدیدهای عادی و عملی بهنجار انگاشته می شود و به گونه ای روزافزون اقدامی برای رهـایی از تـنش خـانوادگی تلقـی می گردد. زمانی طلاق آخرین راه حل یک زندگی مشترک محـسوب مـی گردیـد و تـا رسیدن به آن نقطه پایانی، تمامی راه ها برای تداوم زندگی زناشویی آزمون می شد، اما اکنون طلاق همچون ازدواج، امری طبیعی محسوب می شود و در اکثر جوامع روشـی پذیرفته و نهادینه شده برای پایان ازدواج است (محبی، 1380). طلاق یک مسأله اجتماعی و آسیبی جدی در جامعه امروز است که اگر چه در فرهنگ و تاریخ ایران عمومیت نداشته، اما رشد سریع و پیامدهای عمیق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، قانونی و روانی که بر ابعاد مختلف جامعه دارد، امری نگران کننده است. در واقع خانواده امروز در مرحلهای حساس قرار دارد، که به طور گسترده ای طلاق را تجربه می کند (آزاد،1377). بررسی در زمینه آسیب شناسی خانواده نشان می دهد که طلاق یکی از متداول ترین مسائل خانواده در جوامع امروزی است بطوری که در بسیاری از جوامع آمار طلاق رقم بالایی را نشان می دهد (اخوان تفتی، سیف،1387). در حال حاضر جهان با روند رو به افزایش طلاق مواجه است. آمار جهانی در ارتباط با طلاق مؤید این واقعیت است. در آمریکا 20 درصد کودکان در خانههایی زندگی می کنند