الف-میزان توجه و رسیدگی به مشکلات فرزندان. ۶۰
۲-رسیدگی به مشکلات مالی نوجوانان. ۶۱
۳-رسیدگی به مشکلات عاطفی نوجوانان. ۶۲
ب-پیگیری والدین جهت اصلاح رفتار فرزندان. ۶۳
مبحث دوم: ۶۳
سنجش تأثیر اولیاء مدرسه بر بزهکاران نوجوانان شهر پیشوا ۶۳
گفتار اول: کژروی های تحصیلی نوجوانان. ۶۵
الف-فرار از مدرسه. ۶۵
ب-ترک تحصیل. ۶۶
علت ترک تحصیل. ۶۷
پ-غیبت از مدرسه. ۶۸
پیگیری غیبت دانش آموزان توسط اولیاء مدرسه. ۶۹
گفتار سوم: تنبیه توسط اولیاء مدرسه. ۷۰
الف-تنبیه توسط اولیاء مدرسه. ۷۱
ب-علت تنبیه. ۷۲
گفتار چهارم: تحقیر توسط اولیاء مدرسه. ۷۲
الف-سرزنش توسط اولیاء مدرسه. ۷۲
ب-احساس سرخوردگی ناشی از انجام ندادن تکالیف درسی ۷۴
گفتار پنجم: مشورت با اولیاء مدرسه. ۷۵
گفتار ششم: تمایل به الگو برداری از رفتار اولیاء مدرسه. ۷۶
تمایل به الگوبرداری از رفتار ناشایست اولیاء مدرسه. ۷۶
فصل دوم. ۷۸
نقش گروه دوستان بر بزهکاری نوجوانان شهر ورامین ۷۸
مبحث اول: تعریف گروه دوستان و دلایل گرایش نوجوانان به گروه دوستان بزهکار. ۷۹
گفتار اول: گروه دوستان و تأثیر آن بر رفتار نوجوانان. ۷۹
ب-مفهوم و ماهیت گروه دوستان. ۸۰
گفتار دوم: دلایل گرایش نوجوانان به گروه های دوستان بزهکار. ۸۲
سنجش تأثیر گروه دوستان بر بزهکاری نوجوانان شهر ورامین ۸۷
گفتار اول: ویژگی های گروه دوستان نوجوانان. ۸۸
الف- داشتن دوستان کجرو. ۸۸
ب- دوستان دستگیر شده توسط کلانتری ۹۰
گفتار دوم : میزان صمیمت با دوستان. ۹۱
الف-طرح مشکلات با دوستان. ۹۱
۱-طرح مشکلات با دوستان بزهکار. ۹۱
۲-طرح مشکلات با دوستان سالم. ۹۲
ب- دلیل طرح مشکلات با دوستان. ۹۴
پ-اهمیت دادن به نظر دوستان. ۹۵
گفتار سوم: معاشرت با دوستان. ۹۶
الف-گذراندن اوقات ۹۶
۱-گذراندن اوقات با دوستان بزهکار. ۹۶
۲-گذراندن اوقات با دوستان سالم. ۹۷
ب- پیشنهاد مشارکت در بزهکاری ۹۸
پ-مشاهده رفتار بزهکارانه دوستان. ۱۰۰
ت- مسائل مورد مباحثه با دوستان. ۱۰۱
گفتار چهارم: تمایل به الگو برداری از دوستان. ۱۰۲
الف-تمایل به انجام کارهای خلاف قانون (مشابعت با دوستان بزهکار ) ۱۰۲
ب-تمایل به انجام کارهای نیک ( مشابهت با دوستان غیر بزهکار ) ۱۰۳
گفتار پنجم: تعهد دوستان. ۱۰۴
الف-ممانعت دوستان از ارتکاب جرم. ۱۰۴
ب-احترام دوستان به ارزش ها و قوانین ۱۰۵
گفتار ششم: گروه مرجع نوجوانان. ۱۰۶
الف-گروه مرجع در حل مشکلات ۱۰۶
ب- گروه مرجع در الگو برداری ۱۰۷
فصل سوم. ۱۰۹
مبحث اول الف :نتایج حاصل از تاثیر متغییر خانواده در پیدایش بزهکاری ۱۱۰
ب-نتایج حاصل از تأثیر متغیر اولیاء مدرسه. ۱۱۳
ج-نتایج حاصل از تأثیر متغیر گروه دوستان. ۱۶۴
مبحث دوم: ارائه پیشنهادات ۱۱۸
فهرست منابع. ۱۲۲
چکیده
بررسی نقش گروه دوستان بر بزهکاری نوجوانان شهر پیشوا ضمن بررسی اجمالی تأثیر عوامل خانواده و اولیاء مدرسه بر گرایش نوجوانان به سمت گروه دوستان هدف اصلی این پژوهش را تشکیل می دهد.
پس از بررسی نظریه های جرم شناسی، نظریه جرم شناسان یادگیری اجتماعی و کنترل اجتماعی به عنوان چهارچوب نظری پژوهش انتخاب گردید که با بهره گرفتن از نظریات یاد شده سؤال ها، فرضیه ها و پرسشنامه پژوهش تدوین گردید.
به منظور آزمون فرضیه ها و سوالات از نوجوانان بزهکار پسر در شهر پیشوا که سن آنها بین ۱۵ تا ۱۸ سال داشتند انتخاب گردید.و همچنین به منظور مقایسه نتایج ، تعداد ۵۰نفر از دانش آموزان پسر غیر بزهکار سطح دبیرستان های شهر پیشوا به صورت تصادفی انتخاب و با بهره گرفتن از ابزار پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفتند.
نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که:
گروه دوستان بیشترین تأثیر را در مقایسه با عامل خانواده و اولیاء مدرسه بر بزهکاری نوجوانان شهر پیشوا داشته است.
عدم نظارت و رسیدگی والدین بیشترین تأثیر را در بین متغیرهای تأثیرگذار عامل خانواده بر بزهکاری نوجوانان شهر پیشوا داشته است.
تمایل به الگوبرداری از رفتار ناشایست اولیاء مدرسه بیشترین تأثیر را در بین متغیرهای تأثیرگذار عامل خانواده بر بزهکاری نوجوانان شهر پیشوا داشته است.
گذراندن اوقات با دوستان بزهکار بیشترین تأثیر را از بین متغیرهای تأثیرگذار عامل گروه دوستان بر بزهکاری نوجوانان شهر پیشوا داشته است.
در پایان با توجه به فرضیه ها و نتایج حاصل از پژوهش، پیشنهاداتی در سطح آکادمیک، خانواده، اولیاء، مدرسه و گروه دوستان ارائه شده است.
مقدمه
نوجوانی دوره ای از رشد آدمی است که با تغییر و تحول در زمینه های مختلفی همراه است. نوجوان نه تنها از نظر جسمانی و بیولوژیکی بلکه از نظر اجتماعی، شناختی، اخلاقی و رفتاری نیز در روابط اجتماعی با دیگران تحول می یابد. در دوره نوجوانی فرد دارای وظایف اجتماعی گوناگونی است که با انجام این وظایف به مرحله بزرگسالی انتقال می یابد از جمله این وظایف آماده شدن برای کسب استقلال از والدین، قرار گرفت در چرخه اقتصادی و یادگیری مجموعه ای از ارزش ها و رفتارها و هنجارها می باشد. بنابراین دوره نوجوانی دوره ای است که فرد خود را برای پذیرفتن برخی نقش های اجتماعی متناسب با تحول رشد خود آماده می نماید. برای نیل به این هدف ( اجتماع پذیری ) یکی از وظایف عمده نوجوانی در ارتباط با روابط اجتماعی خود با جامعه و گروه های اجتماعی، همنوایی با هنجارهای اجتماعی و حفظ و حراست و اطاعت از نظام ارزشی جامعه می باشد. با توجه به تحولات زیادی که در این مرحله رخ می دهد و توانایی ها و فرصت هایی که نوجوانان در این زمان پیدا می کند. شاید برای نوجوان نقض هنجارهای مورد پذیرش جامعه که با قانون جزا حمایت می شود زیاد مهم نباشد ولی این موضوع برای جامعه کاملاً غیر عادی می باشد. بر همین اساس امروزه در کلیه کشورهای جهان اعم از توسعه یافته یا جهان سومی موضوع بزهکاری نوجوانان به صورت یک مسئله حاد علمی و تربیتی در آمده است و در حقیقت یکی از معضلات اجتماعی عصر حاضر به شمار می رود که توجه متخصصان علوم اجتماعی را به خود جلب کرده است.
ازدیاد بزهکاری نوجوانان در جامعه کنونی ناشی از عوامل متعدد بسیاری است و رویداد واحدی را نمی توان یافت که منجر به بروز این پدیده گردد. در این میان عواملی چون از هم گسیختگی خانوادخ، عدم نظارت والدین، فقر، عدم تأمین نیازهای عاطفی نوجوانان از سوی والدین، فقر فرهنگی، نوع آموزش، محله زندگی، معاشرت با افراد بزهکار و . از جمله عوامل مؤثر در افزایش بزهکاری نوجوانان می باشد. به دلیل تعدد عوامل بزهکاری می باشد که بزهکاری را ” مرحله نهایی فرایندی می نامند که مراحل اولیه آن در خانواده شکل می گیرد و سپس در اجتماعات بیرون از خانه تقویت می شود و تا آنگاه که به نقض هنجارهای جامعه که دارای ضمانت اجراهای قانونی هستند منتهی می گردد “[۱]اهمیت بزهکاری نوجوانان و پژوهش در خصوص آن ناشی از افزایش و ازدیاد جرایم آنان می باشد و الّا ارتکاب بزهکاری در یک حد معمول و عادی در میان نوجوانان یک مسأله بغرنج اجتماعی محسوب نمی شود و دارای آن چنان اهمیتی نمی باشد که محاکم و سازمان های خاص برای رسیدگی به جرایم آنان و نگهداری بزهکاران تأسیس شده و اقدامات تأمینی و تربیتی خاص جهت پیشگیری از بزهکاری یا تکرار جرم آنان به وجود آید.
افزایش بزهکاری نوجوانان باعث شده جرم شناسان و محققان کشورها درصد چاره جویی برآمده و تلاش وسیعی را برای شناسایی علل مؤثر در بزهکاری و پیشگیری از آن آغاز نمایند. افزایش بزهکاری نوجوانان، ضرورت شناخت علل ارتکاب و افزایش آن را نشان می دهد که لازم است در مقابل آن ایستاد و مبارزه کرد چنین حرکتی قطعاً مستلزم داشتن نگرشی عمیق از تلقی جامعه نسبت به نوجوانان و عوامل بزهکاری آن می باشد و تنها با داشتن شناخت علمی ژرف است که می توانیم آگاهانه مشکلات نوجوانان را بشناسیم و آن گاه به درمان آن بپردازیم.
بنابر اهمیت و ضرورت های یاد شده موضوع پژوهش پیش رو بررسی نقش گروه دوستان به بزهکاری نوجوانان شهر پیشوا ضمن بررسی تأثیر خانواده و اولیاء مدرسه انتخاب گردید تا ضمن آشنایی با ویژگی های رفتاری تأثیرگذار سه متغیر مورد بررسی در بزهکاری نوجوانان شهر پیشوا هم به روشن کردن زمینه مطالعاتی برای پژوهش های آینده کمک کرده باشیم و هم با توجه به نتایج به دست آمده راهکارها و پیشنهادهایی را در راستای کمک به مسئولان دست اندرکار در باب پیشگیری از بزهکاری نوجوانان ارائه نماییم.
بخش اول با عنوان مباحث نظری پژوهش شامل دو فصل می باشد. در فصل اول به بیان چهارچوب نظری پژوهش که شامل نظریه های جرم شناسان یادگیری اجتماعی و کنترل اجتماعی به عنوان نظریاتی که در تدوین چارچوب اصلی پژوهش از جمله سؤالات و فرضیه ها از آن ها استفاده شده است می پردازیمدر فصل دوم بررسی عوامل مؤثر در بروز بزهکاری نوجوانان مورد مطالعه واقع می شود که در آن علل درونی بزهکاری، علل بیرونی مؤثر در بزهکاری نوجوانان و نیز عوامل محیطی مؤثر بر بزهکاری مختصراً بیان می شود.
بخش دوم مباحث کاربردی بیان می شود در فصل اول تأثیر متغیر خانواده و اولیاء مدرسه بر بزهکاری نوجوانان شهر پیشوا بررسی می شود و پس از بیان
