مبحث اول: کشف جرم ۸۲
گفتار اول: تکنیک‌های کشف جرم در پلیس ۸۲
بند اول: جرم مشهود ۸۲
الف) جرم مشهود حقیقی ۸۳
ب) جرم مشهود مجازی ۸۳
بند دوم: جرم غیر مشهود ۸۴
بند سوم: جرم مشکوک ۸۴
گفتار دوم: حقوق شهروندی در مرحله کشف جرم ۸۵
بند اول: حقوق شاکی یا بزه دیده ۸۵
الف) مفهوم شاکی یا بزه دیده ۸۵
ب) گونه‌های بزه دیدگی ۸۶
۱- بزه دیدگان فاقد تأثیر در بزه دیدگی ۸۶
۲- بزه دیدگان مؤثر در بزه دیدگی ۸۶
ج) حقوق شاکی یا بزه دیده در فرآیند کیفری نزد پلیس ۸۷
۱- حق دادخواهی ۸۷
۲- حق حمایت و توجه ۸۹
۳- حق معرفی شهود و اطلاع از زمان معاینات محلی و کارشناسی ۹۰
بند دوم: حقوق شهروندی شهود در فرآیند کیفری ۹۱
۱- حمایت از شهود در قانون داخلی ۹۲
۲- حمایت از شهوددر اسناد بین‌المللی ۹۲
۳- حقوق شهروندی برای شهود ۹۳
بند سوم: حقوق مظنون در اقدامات پلیسی ۹۵
مبحث دوم: حقوق متهم در مرحله کشف جرم ۹۸
گفتار اول: بی‌طرفی پلیس در جمع‌آوری ادله ۹۸
گفتار دوم: حفظ آلات، ادوات، آثار و علائم و دلایل جرم ۹۸
بند اول: ضرورت بررسی صحنه جرم ۹۹
بند دوم: تسریع در بررسی صحنه جرم ۱۰۰
بند سوم: ضرورت‌ هماهنگی پلیس با مسؤلین بررسی صحنه جرم ۱۰۰
بند چهارم: کیفیت بررسی صحنه جرم ۱۰۱
گفتار سوم: ضرورت احضار متهم ۱۰۲
بند اول: احضار متهم در جرم مشهود ۱۰۲
بند دوم: احضار متهم در جرم غیر مشهود ۱۰۳
بند سوم: شرایط احضار ۱۰۳
الف) کتبی بودن احضار ۱۰۳
ب) تاریخ احضار ۱۰۴
ج) زمان احضار ۱۰۴
د) علت احضار ۱۰۴
گفتار چهارم: ضرورت جلب متهم ۱۰۵
بند اول: جلب بدون خشونت ۱۰۷
بند دوم: جلب با خشونت ۱۰۷
الف) گونه‌های خشونت در جلب افراد ۱۰۷
۱- استفاده از دستبند ۱۰۷
۲- استفاده از پا بند ۱۰۷
۳- استفاده از سلاح ۱۰۷
گفتار پنجم: حفظ حریم خصوصی متهم در مرحله کشف جرم ۱۱۰
بند اول: تفتیش و بازرسی بدنی متهم ۱۱۰
بند دوم: تفتیش و بازرسی اموال متهم ۱۱۱
بند سوم: تفتیش و بازرسی منزل متهم ۱۱۱
بند چهارم: نقض آزادی و استقلال متهم ۱۱۳
فصل دوم: حقوق شهروندی در مرحله تحقیقات مقدماتی ۱۱۴
مبحث اول: تبیین تحقیقات پلیسی ۱۱۵
گفتار اول: مفهوم و نقش تحقیقات مقدماتی ۱۱۵
بند اول: مفهوم ۱۱۵
بند دوم: نقش ۱۱۶
گفتار دوم: خصایص تحقیقات مقدماتی نزد پلیس ۱۱۶
بند اول: ضرورت تسریع در شروع تحقیقات ۱۱۶
بند دوم: داشتن مأموریت برای تحقیقات ۱۱۷
بند سوم: کتبی بودن تحقیقات (مستند بودن) ۱۱۷
بند چهارم: محرمانه یا غیر علنی بودن تحقیقات پلیسی ۱۱۸
بند پنجم: غیر تدافعی بودن تحقیقات مقدماتی ۱۱۸
بند ششم: سرعت در انجام تحقیقات ۱۱۹
گفتار سوم: حقوق شهروندی در شروع تحقیقات پلیسی ۱۱۹
بند اول: تعیین هویت ۱۱۹
بند دوم: اعلام مواظبت در اظهارات ۱۲۰
بند سوم: اعلام حق سکوت ۱۲۰
بند چهارم: حق داشتن مشاور و انتخاب وکیل ۱۲۱
بند پنجم: حق اطلاع از علت دستگیری و بازداشت ۱۲۲
بند ششم: حق اطلاع به خانواده متهم ۱۲۲
بند هفتم: حق استفاده از امکانات و معاینات پزشکی ۱۲۳
گفتار چهارم: بازجویی ابتدایی پلیس ۱۲۴
بند اول: مفهوم ۱۲۵
بند دوم: اهداف بازجویی مقدماتی ۱۲۵
بند سوم: تأثیر بازجویی مقدماتی در فرآیند دادرسی ۱۲۶
گفتار پنجم: حقوق شهروندی دربازجویی مقدماتی پلیس ۱۲۶
بند اول: فرض بی‌گناهی یا اصل برائت ۱۲۸
الف) آثار اصل برائت ۱۲۸
۱- آثار ناظر بر حق دفاع متهم ۱۲۸
۲- آثار ناظر به آزادی متهم ۱۲۹
۳- آثار ناظر به حیثیت متهم ۱۲۹
ب) جایگاه اصل برائت در حقوق داخلی ۱۲۹
ج) جایگاه اصل برائت در اسناد بین‌المللی ۱۳۰
بند دوم: تساوی و برابری شهروندان در بازجویی (عدم تبعیض) ۱۳۰
بند سوم: ضرورت تفهیم اتهام ۱۳۱
بند چهارم: توجه به اصل کرامت انسانی ۱۳۳
الف) منع شکنجه ۱۳۳
ب) ممنوعیت بازجویی‌های ممتد ۱۳۴
ج) ممنوعیت نقض حیثیت افراد ۱۳۵
۱- توهین ۱۳۵
۲- هجو ۱۳۵
۳- افترا ۱۳۶
۴- افشاگری ۱۳۶
۵- کذب ۱۳۶
بند پنجم: ممنوعیت اغفال متهم و سوء‌ استفاده از شیوه‌های علمی ۱۳۶
الف) منع اغفال متهم و طرح سؤالات تلقینی ۱۳۶
ب) منع استفاده از طرق علمی غیر قانونی ۱۳۸
ج) اصل صداقت در حین بازجویی ۱۳۸
مبحث دوم: نقش پلیس در فرآیند محاکمه و پس از آن ۱۳۹
گفتار اول: اجرای دستورات مقام قضایی ۱۳۹
بند اول: ابلاغ اوراق قضایی ۱۳۹
الف) انواع ابلاغ قضایی ۱۴۰
ب) حقوق شهروندی در ابلاغ اوراق ۱۴۰
۱- ضرورت تسریع در ابلاغ ۱۴۰
۲- توجه در ابلاغ به شخص خوانده ۱۴۱
۳- توجه دراطلاع مخاطب از متن اوراق ۱۴۱
۴- عدم اجبار مخاطب به اخذ اوراق و دادن رسید ۱۴۱۵- ابلاغ به موقع ۱۴۱
۶- ابلاغ به بستگان وخادمان ۱۴۱
بند دوم: بدرقه متهمین ۱۴۲
گفتار دوم: حقوق شهروندان در اجرای احکام ۱۴۲
بند اول: تبعید ۱۴۳
بند دوم: زندان ۱۴۳
نتیجه گیری و پیشنهادات ۱۴۵
منابع ۱۵۰
چکیده
در این پژوهش سعی شده است با توجه به ماده ۴ قانون تشکیل نیروی انتظامی مصوب ۶۹ بررسی و ضمن مشخص کردن اصول حاکم بر این وظایف حقوق شهروندی در وظایف پیشگیرانه و وظایف در قلمرو ضابطیت پلیس را با توجه به اسناد داخلی و بین‌المللی مورد بررسی قرار دهد. ضمن تبیین گونه‌های مداخله پلیس در حریم خصوصی و حقوق بنیادین این وظایف را از منظر حقوق شهروندی و حقوق بشری مورد ارزیابی قرار دهد. با توجه به اینکه پیشگیری از جرم تأمین کننده امنیت و از مؤلفه‌های مهم امنیت انسانی است به خودی خود دارای وجهه حقوق شهروندی است. که اجرای آن بدون توجه به حقوق بنیادین با تهدید حقوقی چون حریم خصوصی، آزادی رفت و آمد، حق امنیت همراه است. لذا استدلال شده که هر چند پیشگیری رابطه مستقیم با امنیت دارد ولی میزان مداخله در این زمینه بایستی به مقدار کمینه و حد ضرورت باشد وحتی‌الامکان تدابیری بکار گرفته شود که تعارض کمتری با این حقوق داشته باشد. از سوی دیگر پیشگیری با رویکرد مشارکت‌ همگانی را موجب جذب حداکثر و رسیدن به اعتماد و مقبولیت عمومی در حفظ حقوق شهروندان می‌داند که نقش موثری در جلوگیری از وقوع جرم و حفظ امنیت دارد. حفظ حقوق قابل فهم متهم مانند فرض بی‌گناهی، تفهیم اتهام حق دفاع و همچنین حقوق شاکی و شهود در قلمرو وظایف در مقام ضابط پلیس از جمله مواردی است که در اسناد داخلی و بین‌المللی مورد تصریح قرار گرفته که توجه به این حقوق از سوی پلیس ضامن امنیت جامعه حفظ حقوق شهروندان جامعه خواهد بود.

ادامه مطلب