الف – تعریف تجاوز. ۲۳
ب- محتوای حقوقی قعطنامه تعریف تجاوز ۲۴
گفتار دوم : برخوردهای مرزی ایران و عراق ۲۷
الف- برخوردهای مرزی (۱۳۴۹-۱۳۴۷). ۲۷
ب- برخوردهای مرزی (۱۳۵۲-۱۳۵۰). ۲۸
ج – مذاکرات استانبول ۳۴
د- بیانه الجزایر ۱۵ اسفند ۱۳۵۳(۶ مارس ۱۹۷۵). ۳۶
گفتار سوم:سابقه تاریخی و حقوقی اختلافات ایران و عراق. ۴۰
الف- شروع تهاجم عراق علیه ایران ۴۲
ب- شروع جنگ و مواضع سازمان ملل متحد. ۴۳
فصل سوم:وضعیت سیاسی بین المللی درزمان جنگ ایران و عراق. ۴۷
مبحث اول – ساختار نظام دو قطبی پیش از جنگ. ۴۸
گفتار اول : کشورهای نظام بین الملل ۴۹
الف-آمریکا. ۴۹
آغاز جنگ. ۴۹
پایان جنگ ۵۶
ب- اتحاد جماهیرشوروی سابق ۵۷
ج -اروپا و ژاپن ۵۹
گفتار دوم : جنگ ایران و عراق و جنبش عدم تعهد. ۶۴
گفتار سوم : نقش شورای همکاری خلیج فارس در جنگ ایران و عراق ۷۷
گفتار چهارم : هیئت های صلح و میانجی در جنگ ایران و عراق ۸۲
گفتار پنجم: سازمان کنفرانس اسلامی و جنگ ایران و عراق. ۸۳
فصل چهارم: مواضع سازمان ملل در قبال جنگ ایران و عراق ۸۶
مبحث اول – وضعیت سیاسی حاکم بر روابط بین الملل در زمان کاربرد عراق از تسلیحات شیمیایی ۸۷
گفتار اول :سازمان ملل و بمباران شیمیایی و بمباران مناطق مسکونی از سوی عراق ۸۹
گفتار دوم :راهبردهای سازمان ملل متحد در جنگ ایران و عراق ۹۷
الف – مواضع شورای امنیت سازمان ملل متحد در جنگ عراق علیه ایران ۹۷
۱-اقدامات شورای امنیت در نخستین سال جنگ. ۹۸
۲-موضع گیریهای شورای امنیت در سال۱۹۸۲/۱۳۶۱. ۱۰۰
۳-تلاشهای شورای امنیت در سال۸۴-۱۹۸۳/۶۴-۱۳۶۳ ۱۰۱
۴-بیانیه های منتشر شده شورای امنیت در سال ۱۹۸۵/۱۳۶۴. ۱۰۳
۵-کوشش های شورای امنیت در سال ۱۹۸۶/۱۳۶۵. ۱۰۴
۶- مواضع شورای امنیت در سال۱۹۸۷/۱۳۶۶. ۱۰۶
۷-اقدامات شورای امنیت در آخرین سال جنگ ۱۰۹
ب- نقش دبیر کل سازمان ملل متحد در جنگ عراق علیه ایران ۱۱۰
اقدامات دبیر کل در اولین سال جنگ. ۱۱۰
فعالیت های دبیرکل در سال ۸۳-۱۹۸۲/۶۲-۱۳۶۱ ۱۱۲
مساعی دبیر کل در سال ۱۹۸۴/۱۳۶۳ ۱۱۳
کوشش های دبیر کل در سال ۱۹۸۵/۱۳۶۴ ۱۱۴
تلاش های دبیر کل در سال ۱۹۸۶/۱۳۶۵ ۱۱۵
اقدامات دبیر کل در سال ۱۹۸۷/۱۳۶۶. ۱۱۷
نقش دبیر کل در آخرین سال جنگ ۱۲۰
ج – برخورد مجمع عمومی با مسئله جنگ ۱۲۱
خط مشی مجمع عمومی در باره جنگ تحمیلی تا سال۱۹۸۲/۱۳۶۱. ۱۲۱
مهمترین اقدامات مجمع عمومی در مورد جنگ در سال ۱۹۸۲/۱۳۶۱. ۱۲۲
مواضع مجمع عمومی تا پایان جنگ. ۱۲۳
مبحث دوم بررسی قطعنامه های صادره از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد ۱۲۴
گفتار اول-قطعنامه های پیش از تصویب قطعنامه ۵۹۸. ۱۲۴
الف)قطعنامه ۴۸۹ ۱۲۴
ب)قطعنامه ۵۱۴ ۱۲۵
ج)قطعنامه۵۴۰. ۱۲۷
قطعنامه۵۲۸ ۱۲۸
فصل پنجم بررسی قطعنامه ۵۹۸ ۱۳۱
مبحث اول- زمینه های صدور قطعنامه ۵۹۸. ۱۳۲
مبحث دوم – مفاد قطعنامه ۵۹۸. ۱۳۸
مبحث سوم- نحوه تصویب قطعنامه ۵۹۸. ۱۳۹
مبحث چهارم – دلایل عدم پذیرش قطعنامه ۵۹۸ پس از صدور توسط ایران ۱۴۴
مبحث پنجم- دلایل پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از سوی ایران. ۱۴۶
نتیجه گیری ۱۵۳
منابع و مآخذ. ۱۶۱
منابع فارسی. ۱۶۲
منابع انگلیسی. ۱۶۶
چکیده انگلیسی . ۱۶۷
چکیده :
جنگ هشت ساله عراق علیه ایران یکی از مهم ترین تحولات بین المللی به شمار میرود. به گونه ای که نظام بین الملل نتوانست از آثار و پیامدهای آن مصون بماند و هر یک از بازیگران اصلی بین المللی به نوعی در آن دخیل و موثر بودند. سازمان ملل متحد به عنوان حافظ صلح جهانی و برقرار کننده روابط دوستانه در فرایند جنگ تحمیلی عراق علیه ایران برخوردی ناعادلانه داشت که جزئیات این برخورد کمتر مطرح شده است . از این رو ما در پایان نامه حاضر در پی طرح جزئیات مواضع حقوقی سازمان ملل متحد در قبال جنگ عراق علیه ایران هستیم . اطلاع از این جزئیات تحلیل صحیح تری درباره چرایی اتخاذ مواضعی ناعادلانه از سوی ارکان سازمان ملل متحد در هشت سال دفاع مقدس به دست میدهد. نتایج بدست آمده از این پژوهش حاکی از آن است که ارکان سازمان ملل به ویژه شورای امنیت به وظیفه خود در قبال تجاوز عراق علیه ایران عمل نکرده است.
کلید واژه : مواضع حقوقی سازمان ملل متحد – جنگ ایران و عراق – جنگ- سازمان ملل متحد – شورای امنیت – مجمع عمومی – تجاوز – دفاع مشروع
مقدمه :
سازمان ملل متحد اساساً محصول پایان‌یافتن جنگ دوم جهانی است و فلسفه ایجاد آن پیشگیری از وقوع هرگونه جنگ و نزاع در عرصه بین‌المللی و منطقه‌ای می‌باشد. بااین‌همه در جنگ میان عراق و ایران دبیرکل، مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل متحد با‌وجود آنکه آشکارا شاهد تجاوز عراق به مرزهای ایران بودند زبان آنها بنابه‌ملاحظاتی بسته بود حتی در فجیع‌ترین صحنه‌های جنگ عراق علیه ایران که با بهره گرفتن از سلاح های شیمیایی هزاران نفر اعم از افراد نظامی یا مردم بی‌گناه کشتار شدند شورای امنیت در محکوم‌کردن استفاده از سلاح های شیمیایی از بردن نام عراق ابا داشت و بدون ذکر نام متجاوز با جمله‌هایی کوتاه وظیفه‌اش را به انجام می‌رسانید. سرانجام پس‌ازآنکه وضعیت میدان های جنگ به نفع نیروهای ایران تغییر یافت، این سازمان ها و نهادهای بین‌المللی مجبور شدند آن‌طورکه باید رفتار کنند .گرچه باز هم هیچ وقت همه‌چیز آن‌طورکه انتظار می‌رفت، پیش نرفت. در پایان نامه پیش‌رو عملکرد و مواضع سازمان ملل‌متحد در قبال جنگ ایران و عراق از نخستین روزهای جنگ تا به سرانجام رسیدن قطعنامه ۵۹۸ و نتایج نهایی این‌گونه تلاش های بین‌المللی مورد شرح و تبیین قرار گرفته است.
سازمان ملل متحد در جنگ عراق علیه ایران به زعم خود در جهت انجام وظیفه اصلی‌اش یعنی محفوظ‌داشتن نسلهای آینده از خطر و بلای جنگ حفظ صلح و امنیت بین‌المللی و جلوگیری از تهدیدات علیه صلح به اتخاذ و اجرای تصمیمات متعدد مبادرت ورزید. با نگاهی به مجموعه فعالیتهای سازمان ملل در این رابطه به‌‌وضوح آشکار می‌شود شورای امنیت، دبیرکل و مجمع عمومی تلاش های زیادی در طول این جنگ انجام دادند گرچه تلاش های این سه رکن سازمان ملل متحد مستقل از هم اتخاذ می‌شد، اما به علت پیوندهای تشکیلاتی و یکسان‌بودن شرایط حاکم بر سه رکن تفاوت چندانی در سیاست های آنها دیده نمی‌شود، همچنین این فعالیت ها با تاثیر از شرایط موجود منطقه‌ای و جهانی از فراز و نشیب های فراوانی برخوردار بود. در نتیجه این تلاش ها اول : بیان مسئله و ادبیات موضوع :
