برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)
چکیده
اشتغال زنان در نگرش و باورهای فرزندپروری آنان اهمیت بسزایی دارد. پژوهش حاضر با بررسی نگرش مادران شاغل نسبت به روند تحولی کودکان به تأثیر معنویت درمانی در کاهش روابط استرس زای مادر-کودک در پرستاران شهر تهران پرداخته است. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و طرح تحقیق، پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه مورد پژوهش کلیه پرستاران متأهل(زن و دارای فرزند) بیمارستان میلاد شهرستان تهران می باشند. از این جمعیت 30 نفر(15نفر گروه آزمایش و 15 نفر گروه گواه) با بهره گرفتن از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. افراد گروه آزمایش 8 جلسه در مداخلات گروه درمانی معنویت شرکت کردند. ابزار جمع آوری داده ها شامل: پکیج آموزش مهارتهای معنوی، شاخص تنیدگی والدینی (PSI) ابیدین با دو قلمرو کودکی(47ماده) و قلمرو والدینی(54ماده) بود. داده های بدست آمده با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS22 و روش آماری تحلیل کوواریانس، کولموگروف/اسمیرنوف، تحلیل واریانس یک بُعدی، لوین مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده از آماره آزمونF های مربوط به یررسی تفاوت میانگین های نمرات ویژگی های استرس زای مادر- کودک(به تفکیک خرده مولفه ها و قلمرو کودک و مادر: کاهش استرس 977/F=24، 1 و 27=Df، 001/0=Sig، سازش پذیری کودکان940/F=26، 1 و 27=Df، 001/0=Sig، پذیرندگی کودکان973/F=11، 1 و 27=Df، 001/0=Sig، فزون طلبی کودکان 944/F=0، 1 و 27=Df، 001/0=Sig، خلق کودکان 001/F=0، 1 و 27=Df، 001/0=Sig، بی توجهی/فزون کنشی کودکان 896/F=7، 1 و 27=Df، 001/0=Sig، تقویت گری کودکان 158/F=15، 1 و 27=Df، 001/0=Sig، میزان افسردگی مادران 250/F=51، 1 و 27=Df، 001/0=Sig، میزان دلبستگی مادران 641/F=18، 1 و 27=Df، 001/0=Sig، محدودیت های نقش مادران 321/F=29، 1 و 27=Df، 001/0=Sig، احساس صلاحیت مادران 266/F=5، 1 و 27=Df، 001/0=Sig، انزوای اجتماعی مادران 481/F=32، 1 و 27=Df، 001/0=Sig)، روابط با همسر666/F=12، 1 و 27=Df، 001/0=Sig، سلامت والد 644/F=9، 1 و 27=Df، 001/0=Sig) نشان می دهد، تفاوت بین میانگین های دو به دو تمام خرده مولفه ها در گروه آزمایش با کنترل متغیر پیش آزمون معنی دار می باشد و اینگونه به نظر می رسد که معنویت درمانی در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه بر ویژگی های استرس زای مادر/کودک به شیوه مثبتی موثر می باشد. با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت، معنویت درمانی در از بین بردن ویژگی های استرس زای مادر/کودک و بهبود روند رشد و تحول به طور چشم گیری موثر است. لذا پیشنهاد می شود این شیوه درمانی در انجمن نظام پرستاری به عنوان راه کاری جهت بهینه نمودن اسلوب های رفتاری والدگری و متعاقب آن رشد و تحول بهتر کودکان در سراسر کشور اجرا شود
واژگان کلیدی: آمورش مهارت های معنوی، ویژگی های استرس زا، پرستاران
فصل اول
کلیات پژوهش
مقدمه
زندگی در جامعه امروزی به ناچار آبستن تجربه کردن استرس است. یکی از مسایلی که فرد به ناگزیر با آن ارتباط دارد بحث امرار معاش و اشتغال است. بعضی از مشاغل بر اساس ویژگی ذاتی خود استرس بیشتری را به فرد تحمیل می کنند، یکی از این مشاغل پرستاری است. شغل پرستاری به دلیل ارتباط مستقیم با زندگی انسانها و مشاهده روزانه خون، زخم، درد، رنج ، مرگ و میر و حساسیت بالا به نسبت بیشتری فرد را در معرض استرس و فشار عصبی قرار می دهد. این استرس ممکن جنبه های مختلف زندگی را تحت تاثیر قرار دهد و رابطه فرد را با اطرافیان، دوستان، خانواده و فرزندان تحت تاثیر قرار دهد. استرس یک حالت فیزیولوژیکی می باشد که برای ادامه حیات ضروری به نظر می رسد. هانس سلیه (به نقل از هینکل[1]، 1973) استرس را وضعیتی پویا برای موجود زنده توصیف میکند که از تعامل ارگانیسم با محرک یا شرایطی مضر و آسیبرسان ناشی میشود. لازاروس[2] و فولکمن[3] (1984) استرس فیزیولوژیکی را رابطهای میان فرد و محیط تعریف میکنند که فرد آن را بیشتر از حد توانایی و امکانات خود دانسته و برای بهزیستیاش مخاطره آمیز قلمداد می کند. کوفر و اپلی (1964؛ به نقل از لازاروس و فولکمن، 1984) استرس را با سایر مشکلات زندگی از جمله اضطراب، تعارض، محرومیت، آشوب هیجانی، تراما[4]، ناهنجاری و از خود بیگانگی عجین میدانند. آثار تنیدگی بر سلامت افراد باید در دو سطح مورد تحلیل قرار گیرد، یک سطح جامعه شناختی یا بررسی رفتار کلی افراد تنیده و یک سطح روانشناختی و زیستشناختی یا واکنشهای فرد به تبع تاریخچه ژنتیکی و فرآیندهای تحول یا خستگی روانی (استورا، 2005؛ به نقل از دادستان، 1386).استرس با کاهش منابع توجه در دسترس و در نتیجه کاهش پردازش اطلاعات نامرتبط با موضوع استرس، توجه انتخابی را افزایش میدهد (هاسکین[5] و همکاران، 2014).
استرس مستلزم پاسخ رفتاری و هیجانی فرد به رویدادهای ناخوشایند است (ماهونی[6]، 2009). استرس هزینه زیادی بر افراد، جوامع، سازمانها و اقتصاد (کوپر[7] و دیو[8]، 2004) تحمیل می کند و بر سلامت، بهزیستی، کیفیت زندگی، زندگی خانوادگی و شغلی افراد تاثیر میگذارد (کومپیر[9] و کوپر، 1999) و همچنین میتواند زمینهساز اختلالات روانشناختی از جمله افسردگی (سانگ[10] و همکاران، 2014)، اضطراب و نیز خودکشی (شارما و راش، 2014) باشد و منجر به بروز بیماریهای جسمانی از جمله بیماریهای قلبی عروقی گردد (بارتلت[11]، 1998؛ شارما و راش، 2014).
استرس باعث کاهش کیفیت والدگری نیز میشود (ارل[12] و برومن[13]، 1999؛ به نقل از یتز[14] و همکاران، 2010). استرس ناشی از مشکلات اقتصادی در والدین میتواند زمینهساز احساسات افسردهساز در آنان و مشکلات رفتاری در نوجوانانشان گردد (پونت[15]، 2014).
عوامل مختلفی می توانند استرس را پیش بینی کرده و یا زمینه مساعد را برای بروز استرس و مشکلات ناشی از آن فراهم کنند. یکی از منابع مهم ایجاد استرس “شغل” است که به عواملی چون؛ شغل فرد ، نقش سازمانی فرد ، جریان پیشرفت حرفه ای ، روابط حرفه ای ، ساختار و جو سازمانی ، رویارویی خانواده و کار وابسته است(کوپر و جاپ،1986). پژوهشگران درجه تنید گی زایی مشاغل مختلف را با یکدیگر متفاوت می دانند و تاکید می کنند، بعضی از شغلها مانند خلبانی ،پرستاری، نگهبانی، کارگران معادن و مراکز هسته ای از سختی بالایی برخوردارند (استورا،1990/ ترجمه دادستان، 1377).
در میان مشاغل مختلف، شغل پرستاری از جایگاه مهمی برخورداراست . چون اکثریت افراد این شغل را زنان تشکیل می دهند متخصصان بالینی ارتباط میان عناصر تنیدگی زای شغلی و خانوادگی و پیامدهای روانی ـ فیزیولوژیکی آن را مورد مطالعه قرار دادهاند. در مطالعهای که هند ریکس وکانترل(1988) درباره گروهی از کارکنان مرد و زن یک موسسه انجام دادند ، تنیدگی شغلی همراه با نشانگان فرسودگی ، بی رمقی ، بدبینی نسبت به شغل و مشکلاتی در زمینه جسمی ، در زنان بیش از مردان مشاهده شد. در این میان زنان عمدتاً با دو گروه از تنیدگی ها مواجه هستند: تنیدگی هایی که از هویت فرد ناشی می شوند (زی مپسون و دیویسون، 2003). از طرف دیگر یکی از مهمترین نقشهایی که زنان در طول زندگی خود ایفا می کنند ست شناختی آنها ناشی می شوند و تنیدگی هایی که با مسئولیت حرفه ای آنان در ارتباط است( باسلی، تا ” مادرگری” است ، مادرشدن با دگرگونی های بارز در ارتباط زناشویی ، تنشهای خانوادگی ، اجتماعی و امور جاری زندگی مشخص می شود( ویلسون، 2004). دشواری شغلی مادران شاغل با افزایش ناراحتیهای زناشویی ، افزایش اختلالهای رفتاری کودکان و بروز بیماریهای جسمانی و روانی همراه است(هوستون،1992). مادران شاغل در مقایسه با مادران خانهدار وقت کمتری را به مراقبت از کودکان خود و بچهداری اختصاص میدهند ، مدت نهایی وقتی که صرف کودک میکنند 3/1 مادران خانهدار است( هافمن و نی،1992). همچنین اکثر مادرانی که هم وظیفه نگهداری از فرزندان خود را دارند و هم