فصل دوم:

ادبیات و پیشینه تحقیق

  2-1- مقدمه

امروزه دیدگاه غالب در اقتصاد و مدیریت، کاهش تصدی گری در فعالیت‌های دولتی و حرکت به سمت خصوصی‌سازی می‌باشد. در مدیریت دولتی نوین و اقتصاد پویا نیز به ‌دنبال اقدام برای جبران ضعف‌ها هستند. از جمله این اقدامات، حرکت به سوی خصوصی سازی و واگذاری فعالیت‌های دولتی به بخش غیر دولتی به ‌منظور افزایش بهره‌وری دولت می‌باشد. این پدیده به عنوان یک استراتژی و یا در سطحی پائین‌تر یک سیاست اجتناب ‌ناپذیر جهت ارتقاء کارایی فعالیت‌های دستگاه های اجرایی امری ضروری می‌باشد. در این راستا هدف از انجام این پژوهش، شناسایی فعایت های قابل واگذاری و نحوه واگذاری آن به بخش غیر دولتی در دانشگاه کاشان می باشد.

2-2- تعاریف و مفاهیم

2-2-1- فعالیت:

منظور از فعالیت یک سلسله عملیات و خدمات مشخصی است که برای تحقق بخشیدن به هدف‌های سالانه برنامه طی یک سال اجراء شده، کمیت پذیر بوده و منابع مورد نیاز آن از محل اعتبارات هزینه ای تامین   می شود.(دستورالعمل اجرایی ماده 144 قانون برنامه چهارم توسعه)

2-2-2- برون سپاری(واگذاری):

برون سپاری در عمده ترین شکل خود اشاره به خرید محصول و خدماتی دارد که پیشاپیش در شرکت ساخته یا فراهم می شد. (روثری و همکاران 1995 )
برون سپاری از ترکیب دو واژه Outside  و  Resourcing  تشکیل شده و به طور کلی به کالاها و خدمات ارائه شده توسط سازمان های بیرونی اشاره دارد. (منگن، 2001)
برون سپاری عبارتست از عمل انتقال بعضی از فعالیت های داخلی یک سازمان و واگذاری حق تصمیم گیری به عرضه کننده بیرون از سازمان بر اساس قرارداد. (معصومی، 2006)
برون سپاری انتقال و یا نمایندگی دادن به یک تامین کننده خدمات و یا عملیات همراه با مدیریت روز به روز فرایندهای کسب و کار است. (شهرکی، 2008)
برون سپاری عمل انتقال برخی از فعالیت های داخلی و حق تصمیم گیری آن فعالیت ها طی قراردادی به تامین کنندگان بیرونی. (گریور، 1999)
برون سپاری عمل انتقال برخی از فعالیت های درونی و مسئولیت های تصمیم گیری یک شرکت به تامین کنندگان بیرونی. (چیس و همکاران،2004)
برون سپاری عبارتست از تهیه و تدارک محصولات و خدمات از منابع خارج از سازمان. (لنکفورد و پارسا،1999)
برون سپاری به معنی خرید کالا یا خدمت از خارج از سازمان به جای تهیه آن در داخل است. (الوانی، 1387)
 

2-2-3- فرامرز سپاری:

عبارتست از واگذاری فرایندهای کسب و کار به کشور دیگر، به منظور کاهش هزینه و بدون تغییر یا کاهش در کیفیت محصولات. (وینکاترامان، 2004)

2-2-4- هم سپاری(توسعه برون زا):

در فرایند هم سپاری، عملیات و فعالیت های تجاری بصورت مشارکتی توسط کارکنان سازمان اصلی و منابع خارجی از جمله مشاوران و ارائه دهندگان خدمات برون سپاری که از دانش فنی و تخصصی کافی بهره مند هستند انجام می شود. (ماهنامه بین المللی ساخت و ساز، 125، 37، 1390 )

2-2-5- انواع برون سپاری:

بر حسب دیدگاه ها و دسته بندی های مختلف، انواع گوناگونی از برون سپاری را می توان برشمرد.

انواع برون سپاری بر اساس معیارهای طبقه بندی در جدول 2-1 اشاره شده است. (رودریگز و همکاران، 2004)
 

جدول2-1- انواع برون سپاری بر اساس معیارهای طبقه بندی (رودریگز و همکاران، 2004)

انواع برون سپاری بر اساس موقعیت و مکان، سطح ژرفا (شدت و حدّت) و بررسی ماهیت کار طبق نمودار2-1: (فیلد، 2001)
 

الف- برون سپاری بر اساس موقعیت و مکان:

موقعیت محلی: انجام دادن کار توسط اعضای گروه فروشنده در داخل سازمان مشتری.
موقعیت غیر محلی: انجام دادن کار توسط فروشنده در مکان مختص خودش.
2-1- درون مرزی: انجام دادن کار توسط فروشنده در همان کشوری که مشتری در آن واقع است.

2-2- هم مرزی: انجام دادن کار توسط فروشنده در بیرون از کشور مشتری ولی در مناطق همسایه(هم مرز).

2-3- برون مرزی: انجام دادن کار توسط فروشنده در کشورهایی که مسافت قابل ملاحظه ای با کشور مشتری دارند.

ب- برون سپاری بر اساس سطح ژرفا و شدت و حدّت:

سطح فردی: سپردن موقعیت های خاص به یک کارشناس در یک دوره زمانی خاص به بیرون از سازمان.
سطح کارکردی: سپردن تمام حوزه یک کار خاص به بیرون از سازمان.
سطح شایستگی: سپردن تمام مدیریت یک کار خاص به بیرون از سازمان.
ج- برون سپاری بر اساس ماهیت کار:

فرایند محور: برون سپاری با ساختاربندی درست، استاندارد شده و مستند.
پروژه محور: برون سپاری کارهای منحصر به فرد و غیر عادی، غیر ساختارمند و متنوع.
نمودار2-1- انواع برون سپاری (فیلد، 2001)

2-2-6- زیرساخت ها و عوامل مؤثر بر برون سپاری:

(بالو و همکاران، 2008/ بلکورت، 2006/ برتراند و فرانکویس، 2003)

وجود رابطه دو طرفه بر مبنای مشارکت (رابطه برد-برد).
ضرورت اطمینان از رعایت اخلاق حرفه ای و امنیت اطلاعات و فناوری واگذار شده.
ضرورت وجود زیرساخت فناوری اطلاعات جهت انتقال فناوری از سازمان واگذارکننده به سازمان دریافت کننده.
وجود فرهنگ مقبولیت برون سپاری در میان کارکنان سازمان.
وجود روابط سیاسی و دوستانه در فرامرز سپاری ها
 

2-2-7- دلایل (مزایای) برون سپاری فعالیت ها:

از دیدگاه کلپر و همکاران، 2004 :

الف- تاکتیکی:

کاهش (کنترل) هزینه های عملیاتی
افزایش سرمایه (عدم نیاز به سرمایه گذاری در کارهای غیر اصلی سازمان)
عدم وجود منابع مورد نیاز
حذف مسائل دردسر ساز (واگذاری کارهای مشکل و خارج از کنترل)
تزریق نقدینگی
ب- استراتژیکی (راهبردی):

بهبود تمرکز بر روی کسب و کار (تمرکز روی فعالیت های اصلی)
دسترسی به توانمندی های تامین کنندگان
استفاده از مزایای مهندسی مجدد
به اشتراک گذاشتن ریسک با تامین کنندگان
جهت دهی دوباره منابع (جهت دهی از فعالیت های غیر اصلی به اصلی)
از دیدگاه بیطرف، 1387 :

الف- منافع سازمانی:

بهبود و افزایش تمرکز بر صلاحیت های بنیادی یا فعالیت های اصلی
انعطاف پذیریبهبود عملکرد عملیاتی
بهبود مدیریت خطر
ب- منافع مالی:

کاهش هزینه ها
ایجاد نقدینگی
ج- منافع مرتبط با نیروی انسانی

2-2-8- مشکلات (معایب) برون سپاری فعالیت ها:

کاهش روحیه کارکنان
کاهش ارزش (فروش دانش و رازهای سازمان به رقبا)
ورود تامین کننده به بازار و رقیب سازمان شدن (بلکورت، 2006)
بیکاری کارکنان در کوتاه مدت
عدم ارائه خدمت توسط تامین کننده با توجه به نیازهای جدید سازمان
کاهش نظارت بر فعالیت های برون سپاری شده
از دست دادن قابلیت های اصلی به دلیل برون سپاری نادرست
خطر از دست دادن سرمایه های سازمان (مانند نشان تجاری، اختراع های ثبت شده و سهم بازار)امکان عدم دستیابی به اهداف برنامه ریزی شده
هزینه های بالای اجرایی نسبت به هزینه های پیش بینی شده
امکان عدم وجود تامین کنندگان بهتر از سازمان کنونی
وابستگی به تامین کنندگان (نیری و همکاران، 2006)

ادامه مطلب