درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)
مقدمه
خانواده یکی از نهادهای مهم جامعه بشری است که زیربناییترین و اولین نهاد اجتماع به شمار
میرود. تأثیر خانواده بر رشد، تعادل و شکوفایی افراد و جامعه به حدی است که هیچ صاحب نظری نمیتواند آن را انکار کند؛ از این رو همه فلاسفه و صاحبنظران علوم انسانی از ابتدای تاریخ مکتوب علمی، درباره خانواده توصیههایی داشته اند. ادیان الهی نیز به جهت نقش مهم خانواده در اخلاق و معنویت انسانها، آموزههای مهمی در این زمینه ارائه کردهاند، و در همین راستا آخرین دین الهی یعنی اسلام، در ابعاد مختلف زندگی خانوادگی، دستورها و آموزههای مفیدی ارائه کردهاست. در این دین، ازدواج و خانواده محبوبترین و عزیزترین نهاد بشری نزد خداوند اعلام شده است؛ «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا بُنِیَ فِی الْإِسْلَامِ بِنَاءٌ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَعَزُّ مِنَ التَّزْوِیجِ»[1].
دامنه حقوق خانواده وسیع است. شامل حقوق اختصاصی زن که شوهر نسبت به آن بدهی دارد. حقوق اختصاصی شوهر که زن نیز نسبت به آن مدیون است. حقوق فرزندان که والدین نسبت به ادای آن مسئولیت دارند و در مقابل حقوق والدین که انجام آن برعهده فرزندان است.
سبک زندگی یکی از ابعاد مهم پیشرفت است، به گفته آیهالله خامنهای[2]: «در این بخش پیشرفت ما چشمگیر نیست، باید آسیبشناسی کنیم؛ که چرا ما در این بخش پیشرفت نکردیم؟ بعد از آنکه علتها را پیدا کردیم، آن وقت بپردازیم به اینکه چگونه میتوانیم اینها را علاج کنیم؛ در این زمینه نخبگان، حوزه، دانشگاه، رسانه، تریبوندارها، مدیران بسیاری از دستگاهها؛ به خصوص دستگاههایی که با فرهنگ و تربیت و تعلیم سروکار دارند، موظف هستند».
نکته قابل توجه این است که رفتار اجتماعی و سبک زندگی، تابع تفسیر ما از زندگی است.
در سبک زندگی اسلامی، بزرگان ما الگوهای راستین زندگی هستند. درست برخلاف زندگی به سبک امریکایی که در آن جوانان رقاصه، خواننده، بازیگر و ورزشکار الگو شده اند.
«اللَّهُمَّ اجْعَلْ مَحْیَایَ مَحْیَا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَمَاتِی مَمَاتَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ (ص)».[3]
خدایا قرار ده زندگیم را زندگی محمد و آل محمد و مرگم را مرگ محمد و آل محمد(ص). (زیارت عاشورا)
بدینجهت و به خاطر اهمیت این موضوع نوشتار حاضر تدوین و در چند فصل مرتب گردیده است که در فصل اول واژههای کلیدی پایان نامه تعریف شده و سپس در مورد سبک زندگی صحبت شده است. سبک زندگی اسلامی در فصل دوم معرفی شده است. در فصل سوم آسیبهای زندگی خانوادگی بیان شده است. در فصل چهارم راههای رسیدن به سبک زندگی اسلامی آورده شده است.
اشاره
در این فصل سعی بر آن است که توضیحاتی در مورد پژوهش، ضرورت پژوهش، پیشینهی آن و. آورده شود. سپس توضیحاتی درمورد بعضی از اصطلاحات و مفاهیمی که مرتبط با تحقیق هستند آورده شود؛ مانند: سبک زندگی، آسیبشناسی، خانواده، سبک زندگی اسلامی، سبک زندگی خانوادگی و. .
1-1- توضیح عنوان پژوهش
این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که سبک زندگی خانوادگی در ایران کنونی چه
آسیبهایی دارد و به تعبیر دیگر از منظر آیات قرآن کریم و روایات معصومین (علیهم السلام) به سبک زندگی خانوادگی مردم ایران نگاه کنیم چه آسیبهایی را در آن میبینیم، این آسیبها در مرحله اول باید شناسایی، سپس علتیابی و درنهایت درمان شوند، اما این پایان نامه فقط عهدهدار قسمت اول یعنی آسیبشناسی سبک زندگی است و اگر درجایی ریشهیابی (علتیابی) کرده و یا نسخهای برای درمان تجویز می کند، استطرادی و طفیلی میباشد.
1-2- تبیین ضرورت و فایده تحقیق
فرهنگسازی و آگاهسازی خانوادهها با روشهای نوین سبک زندگی اسلامی با بهره گرفتن از قرآن و احادیث و. که یکی از ضروریترین نیازهای امروز جامعه است. و ضروری است خانوادهها به وظایف خود در این راستا آگاهی یابند.
انجام دادن پژوهشی در این زمینه ضروری به نظر میرسید؛ بدان امید که بتواند، برای جوانان عزیز این مرز و بوم مفید واقع شود. ولی باتوجه به محدودیت رساله بیشتر انرژی ما مصروف به آسیبشناسی میشود.
1-3- بیان سؤالات اصلی و فرعی تحقیق
1-3-1- سؤال اصلی: چه آسیبهایی سبک زندگی خانوادگی در ایران امروز را تهدید می کند؟ (از منظر قرآن و روایات)
1-3-2- سؤالات فرعی:
- سبک زندگی یعنی چه؟
- سبک زندگی خانوادگی یعنی چه؟
- اعضای خانواده در مقابل یکدیگر چه وظایفی دارند؟
- چه عللی باعث به وجود آمدن اختلاف در خانوادهها شده است؟
1-4- بیان فرضیات اصلی و فرعی تحقیق
1-4-1- فرضیه اصلی: با توجه به نظرات قرآن و روایات آسیبهای متعددی را در سبک زندگی امروز خانواده ایرانی میتوان پیدا کرد.
1-4-2- فرضیه های فرعی:
- این آسیبها ناشی از دور شدن از فرهنگ قرآن و اهل بیت میباشد.
- این آسیبها با کار درست و علمی و همه جانبه قابل درمان است.
- یکی از عواملی که باعث آسیب به فرهنگ خانواده شده، تهاجم فرهنگی غرب و غلبه تجددگرایی (مدرنیته) میباشد.
1-6- بیان نوع و روش تحقیق
روش تحقیق کتابخانهای میباشد و این تحقیق از نوع تبیینی ـ کاربردی است.
1-7- ایده یا نظریه جدیدی که در این پایاننامه طرح خواهد شد
اکثر آسیبهایی که به خانواده ایرانی وارد میشود، به خاطر دوری از فرهنگ قرآن و اهل بیت
میباشد.
1-8- نوآوری و ابتکار موجود در این پایاننامه به لحاظ روش، نتیجه، مسأله یا .
برای اولین بار همه آسیبهای زندگی خانوادگی از منظر قرآن و احادیث فهرستبندی و سپس
طبقه بندی میشود، که راه برای پژوهش بعدی هموار شود.
1-9- تعریف اصطلاحات و بعضی مفاهیم مرتبط با آنها
در ابتدای هر تحقیقی باید معنای کلمه یا کلمات کلیدی آن تحقیق، برای خواننده مشخص شوند، از این رو در این تحقیق هم این معانی است.
1-9-1- سبک زندگی
سبک زندگی، مفهومی است که در غرب آدلر[4] آن را ابداع کرد ولی پیروان کلاسیک او و دیگران به تفصیل آن پرداختهاند: سبک زندگی شیوهای نسبتا ثابت است که فرد اهداف خود را به آن طریق دنبال می کند؛ یعنی راهی است برای رسیدن برای اهداف؛. این شیوهها، حاصل زندگی دوران کودکی فرد و تأثیرات محیطی و. است، به سخن دیگر، سبک زندگی، بُعد عینی و کمیتپذیر شخصیت افراد است. به همین دلیل، نظریه «سبک زندگی» آدلر، نظریه «شخصیت» او نیز محسوب میشود.[5]
1-9-1-1- تعاریف ارائه شده توسط دانشمندان غربیها در مورد سبک زندگی
- زیمل[6] میگوید سبک زندگی تجسم تلاش انسان است برای یافتن ارزشهای بنیادی خود در فرهنگ عینییاش و شناساندن آن به دیگران؛ به سخن دیگر، انسان برای معنای مورد نظر خود (فردیت برتر)، شکل (صورت)های رفتاریای را برمیگزیند. زیمل، توان چنین گزینشی را «سلیقه» و این اشکال به هم مرتبط را «سبک زندگی» مینامد.
- وبلن[7] در جایی، سبک زندگی را الگوی رفتارجمعی میداند. این رفتارها از جنس رسوم و عادات اجتماعی و روشهای فکری هستند و درجای دیگر، سبک زندگی فرد را تجلی رفتاری سازوکار روحی، عادات فکری و معرفت او قلمداد می کند.
- وبر[8] سبک زندگی را از جنس رفتار میداند که تمایلات آن را هدایت می کنند و فرصتهای زندگی بستر بروز آن را فراهم میآورند.
- کلاکهون[9] سبک زندگی را چنین تعریف می کند : «مجموعهها یا الگوهای خودآگاه و دقیقا توسعه یافتهی ترجیحات فردی در رفتار شخصی مصرف کنند.»[10]
- جرالد لسلی[11] و همکاران او در مورد سبک زندگی میگویند:
سبک زندگی رفتارهایی که با قشربندی حیثیتی و اعتباری مرتبط میباشند و چگونگی نمایش رفتارها توسط فرد است. سبک زندگی هم الگوهای مصرف را شامل میشود و قدرتی که از این ناحیه کسب
میشود.[12]
- بوردیو[13] سبک زندگی را فعالیتهای نظاممندی میداند که از ذوق و سلیقه فرد ناشی میشوند و بیشتر جنبه عینی و خارجی دارند و در عین حال به صورت نمادین به فرد هویت میبخشند و میان اقشار مختلف اجتماعی تمایز ایجاد می کنند.[14]
- لیزر[15] در یکجا سبک زندگی را طرز مشخص یا متمایز زندگی کردن گروهی از مردم معرفی می کند؛ نظامی که از تأثیر فرهنگ (ارزشها، منابع، نمادها و قوانین) بر نیروهای زندگی در گروه شکل میگیرد.[16]
- گیدنز[17] سبک زندگی را مجموعه ای از رفتارها تعبیر کرده که فرد آنها را به کار میگیرد تا نه فقط نیازهای جامعه خود را برآورد، بلکه روایت خاصی را که وی برای هویت شخصی خود برگزیده، دربرابر دیگران نیز مجسم سازد.[18]
تعریف لغوی سبک زندگی در سایت های معتبر (ویکی، بیزینس و دیکشنری) :
- سبک زندگی، روش زندگی اشخاص، گروهها یا جوامعی است که در مواجهه با روابط فیزیکی، روانی، اجتماعی و