مرکز مشهد

پایان‌نامه
برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی
گروه علم اطلاعات و دانش شناسی
بررسی وضعیت مهارت‌های ارتباطی کتابداران دانشگاهی شهرستان سبزوار و تأثیر آن بر رضایتمندی دانشجویان
شهریور1394

چکیده:پژوهش حاضر در شهرستان سبزوار با هدف بررسی وضعیت مهارت‌های ارتباطی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی و تأثیر آن بر رضایتمندی دانشجویان در سال1394 انجام‌گرفته است. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و کاربردی است و به روش پیمایشی انجام‌گرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات شامل 3 پرسشنامه استاندارد مهارت‌های ارتباطی کتابداران، عوامل مؤثر در تعامل بین فردی و رضایتمندی دانشجویان از مهارت‌های ارتباطی است که روایی آن‌ها توسط متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی تائید شده است. با بهره گرفتن از نرم‌افزار SPSS ، آلفای کرونباخ بدست آمده برای پرسشنامه مهارت‌های ارتباطی کتابداران 70/0، عوامل مؤثر بر تعامل بین فردی85/0 و رضایتمندی دانشجویان از تعامل با کتابداران74/0 نیز نشان‌دهنده پایایی پرسشنامه‌های مورداستفاده می‌باشد.  جامعه آماری شامل 2 دسته کتابداران و دانشجویان شهرستان سبزوار می‌باشد. جامعه آماری کتابداران شامل تمام کتابداران دانشگاهی سبزوار به تعداد 26نفراست که با بهره گرفتن از روش سرشماری انتخاب شدند و 419 نفر از دانشجویان مشغول به تحصیل در  4 دانشگاه سبزوار که به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب‌شده‌اند. داده‌ها پس از جمع‌آوری در نرم‌افزار SPSS و  minitab از طریق آمار توصیفی و آمار استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج نشان داد که کتابداران دانشگاهی شهرستان سبزوار از مهارت های ارتباطی مناسب برخوردارند و در مهارت‌های غیرکلامی نسبت به مهارت‌های کلامی در وضعیت بهتری قرار دارند. دانشجویان نیز از مهارت‌های ارتباطی آن ها رضایت دارند. نتایج همچنین نشان دهنده این است که بین مهارت‌های ارتباطی کتابداران و رضایتمندی دانشجویان رابطه مستقیمی وجود دارد و همچنین بین دانشجویان دانشگاه های مختلف در میزان رضایتمندی شان تفاوت و معناداری وجود دارد، بدین صورت که میزان رضایت در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی از دانشجویان سایر دانشگاه ها بالاتر است و رضایت در دانشجویان دانشگاه پیام نور که تنها با یک کتابدار آن هم با تحصیلاتی غیر مرتبط اداره می شود کمتر از سایر دانشگاه ها می باشد. بین  رضایتمندی دانشجویان مقاطع مختلف تحصیلی نیز تفاوت معناداری وجود دارد بدین صورت که دانشجویان کارشناسی نسبت به سایر مقاطع رضایت کمتری از مهارت‌های ارتباطی کتابداران دارند. اما بین جنسیت دانشجویان و رضایت آنان از کتابداران تفاوتی وجود ندارد.
سایر نتایج حاکی از آن بود که بین سطح تحصیلات و سابقه کاری کتابداران  و برخورداری آنان از مهارت‌های ارتباطی رابطه ای وجود ندارد. کتابداران دانشگاهی سبزوار عوامل محیطی و سازمانی را نسبت به سایر عوامل تاثیرگذار بر تعامل بین فردی، مهم تر می دانند. مهم ترین عوامل مؤثر بر رضایتمندی دانشجویان نیز مراجع پذیر بودن، اشارات و حرکات، اعلام آگاهی از حضور دیگران، اجتناب از کاربرد واژگان خاص، گوش دادن فعال، برقراری تماس چشمی، استفاده از پرسش های باز، اظهار نظر و ارائه پیشنهاد، تعامل با کتابدار همجنس باخود ، اجتناب از تشخیص پیش از موقع ، پایان رضایت‌بخش به تعامل، لحن صدا و تنظیم عواطف  می باشند.
کلیدواژه‌ها: کتابداران دانشگاهی– مهارت‌های ارتباطی- رضایتمندی- دانشجویان
فهرست مطالب:
فصل 1: کلیات پژوهش
1-1.مقدمه:. 2
1-2. بیان مسئله:. 3
1-3. ضرورت انجام پژوهش:. 5
1-4.اهداف:. 6
1-4-1. هدف کلی 6
1-4-2. اهداف جزئی 6
1-5. پرسش‌های پژوهش:. 7
1-6.فرضیه‌ها:. 7
1-7. تعاریف مفهومی و عملیاتی:. 8
1-7-1 . مهارت‌های ارتباطی: 8
1-7-2 . دانشجویان: 8
1-7-3. کاربران: 8
1-7-4.کتابخانه دانشگاهی 8
1-7-5. کتابداران 9
1-7-6. رضایت: 9
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
2-1.مبانی نظری. 11
2-1-2. ارتباط،مفهوم و تعریف آن:. 11
2-1-2-1.مفهوم ارتباط: 11
2-1-2-2. تعاریف: 11
ارتباط:. 11
ارتباطات:. 12
مهارت ارتباطی:. 13
2-1-3. تاریخچه:. 14
2-1-4. انواع ارتباطات:. 17
2-1-4-1. ارتباط کلامی و غیرکلامی:. 17
2-1-4-1-1.ارتباط کلامی: 17
2-1-4-1-2.ارتباط غیرکلامی: 18
2-1-4-2. ارتباط درون فردی، میان فردی و ارتباط گروهی و جمعی:. 19
2-1-4-2-1. ارتباط درون فردی یا ارتباط با خود 19
2-1-4-2-2. ارتباط میان فردی(فرد با فرد): 19
2-1-4-2-2-1. ویژگی‌های ارتباط میان فردی:. 19
2-1-4-2-3. ارتباط گروهی: 20
2-1-4-2-4. ارتباط‌جمعی: 20
2-1-5. مهارت‌های ارتباطی:. 20
2-1-5-1. مهارت سخن گفتن: 21
2-1-5-2. مهارت گوش دادن: 21
2-1-5-2-1.  مهارت گوش کردن فعال:. 22
2-1-5-2-2. کارکردهای گوش دادن:. 23
2-1-5-3. مهارت بازخور: 23
2-1-5-4. مهارت همدلی: 24
2-1-5-5. مهارت سؤال پرسیدن: 25
2-1-5-6. مهارت تحسین و تشویق: 27
2-1-6. مدیریت ارتباطات در علم اطلاعات و دانش شناسی. 28
2-1-7.کتابداران و مهارت‌های ارتباطی:. 29
2-1-8.مهارت‌های ارتباطی کلامی و غیرکلامی کتابداران. 32
2-1-8-1. مهارت‌های غیرکلامی: 33
2-1-8-2. مهارت‌های کلامی: 34
2-1-9. فنون ارتباطی برای کتابداران:. 35
2-1-10. کتابدار مرجع و مهارت‌های ارتباطی:. 39
2-1-11. رضایتمندی و کاربران کتابخانه: 44
2-2. پیشینه پژوهش:. 47
2-2-1. پیشینه‌های داخلی 47
2-2-2 . پیشینه‌های خارجی 50
2-2-3. جمع‌بندی پیشینه‌ها: 53
فصل 3: روش  اجرای پژوهش
3-1 . مقدمه. 56
3-2.شیوه اجرای پژوهش:. 56
3-3. جامعه آماری. 56
3-4. حجم نمونه. 56
3-5. روش نمونه‌گیری. 57
3-6. ابزار گردآوری داده‌ها. 58
3-6-1 پرسش‌نامه دانشجویان 58
3-6-2: پرسش‌نامه کتابداران: 60
3-7.  روش نمره‌گذاری:. 61
3-8. روایی و پایایی ابزار گردآوری اطلاعات:. 62
3-8-1. روایی: 62
3-8-2.پایایی: 63
3-9.  روش تجزیه و تحلیل اطلاعات :. 64
فصل 4: یافته های پژوهش
4-1.مقدمه:. 66
4-2.بخش اول-آمار توصیفی. 66
4-2-1. توصیف آماری کتابداران مورد مطالعه: 66
4-2-2. توصیف آماری دانشجویان موردمطالعه 69
4-2-3. آمار توصیفی پرسشنامه رضایتمندی دانشجویان: 74
4-2-4.توصیف آماری پرسشنامه‌های مهارت‌های ارتباطی کتابداران و عوامل مؤثر بر تعامل بین فردی 78
4-3. بخش دوم-آمار استنباطی. 85
4-3-1. سوال های پژوهش: 85
سوال1: از دیدگاه کتابداران دانشگاهی شهرستان سبزوار، مهم ترین عوامل مؤثر در میزان آشنایی و بکارگیری مهارت‌های ارتباطی مناسب هنگام تعامل با دانشجویان کدام است؟. 85
سوال2: مهم ترین عوامل رضایتمندی دانشجویان از برقراری ارتباط با کتابداران کدامند؟وضعیت رضایت دانشجویان چگونه است؟. 86
سوال3: وضعیت مهارت‌های ارتباطی کتابداران دانشگاهی شهرستان سبزوار چگونه است؟. 90
4-3-2. فرضیه ها: 92
فرضیه 1: بین مهارت‌های ارتباطی کتابداران و رضایت دانشجویان از تعامل با  کتابداران دانشگاهی سبزوار رابطه معناداری وجود دارد 92
فرضیه 2: بین دانشجویان دانشگاه های مختلف و رضایت آنان از مهارت‌های ارتباطی کتابداران دانشگاهی سبزوار تفاوت معناداری وجود دارد 93
فرضیه 3: بین جنسیت دانشجویان و رضایت آنان از مهارت‌های ارتباطی کتابداران دانشگاهی سبزوار اختلاف معناداری وجود ندارد 95
فرضیه 4: بین مقطع تحصیلی دانشجویان و رضایت آنان از مهارت‌های ارتباطی کتابداران دانشگاهی سبزوار رابطه معناداری وجود دارد 96
فرضیه 5: بین میزان تحصیلات کتابداران ومیزان برخورداری آنها ازمهارتهای ارتباطی مناسب ارتباط معناداری وجود دارد. 98
فرضیه 6: بین میزان تجربه کتابداران ومیزان برخورداری آنها ازمهارتهای ارتباطی مناسب رابطه معناداری وجود دارد. 99
فصل 5: نتیجه گیری و پیشنهادها
5-1. مقدمه:. 101
5-2. تحلیل نتایج و یافته های پژوهش:. 101
5-2-1. پرسش های پژوهش:. 101
5-2-3.فرضیه ها:. 105
فرضیه 1: 105
فرضیه 2: 107
فرضیه 3: 108
فرضیه4: 108
فرضیه 5: 109
فرضیه 6: 110
5-3. نتیجه گیری نهایی. 110
5-4. یشنهادهای کاربردی:. 112
5-5. پیشنهادهایی برای  پژوهش های آینده:. 113
5-6. فهرست منابع:. 114
منابع فارسی:. 114
منابع انگلیسی:. 120
پیوست­ها
پیوست1. پرسشنامه مهارت‌های ارتباطی کتابداران ب
پیوست2. پرسشنامه عوامل مؤثر بر تعامل بین فردی کاربر و کتابدار ز
پیوست3. پرسشنامه رضایتمندی دانشجویان از تعامل با کتابداران .ل
پیوست4. جدول عوامل مؤثر بر تعامل بین فردی .ق
پیوست5. ضرایب آلفای کرونباخث
چکیده انگلیسی. ‌ض
صفحه عنوان انگلیسیغ

فهرست جداول:
جدول3-1 نمونه آماری جامعه پژوهش در  گروه دانشجویان 58
جدول3-2 مهم‌ترین عوامل رضایتمندی دانشجویان در پرسشنامه         59
جدول3-3 مؤلفه‌های پرسشنامه مهارت‌های ارتباطی کتابداران        60
جدول3-4 عوامل مؤثر بر تعامل بین فردی در پرسشنامه کتابداران                 60
جدول3-5 نمره‌گذاری سوا لات مثبت پرسشنامه‌ها 61
جدول3-6 نمره‌گذاری سؤالات منفی پرسشنامه‌ها 61
جدول3-7 ضرایب آلفای کرونباخ پرسشنامه‌ها                 63

ادامه خواندن