3-4 جامعه آماری58
3-5 نمونه آماری و روش نمونه گیری59
3-6 روش گردآوری داده ها60
3-7 روش تجزیه و تحلیل داده ها.61
3-7-1 دادههای پانل (دادههای تابلویی)61
3-7-2 روشهای تخمین مدلهای ادغام شده.62
3-7-3 آزمون F لیمر.65
3-7-4 آزمون هاسمن66
3-7-5 مدل اثر ثابت (FEM).67
3-7-6 مدل اثرات تصادفی (REM) یا مدل تصحیح خطا (ECM).69
3-7-7 آزمون ریشه واحد پانل.71
3-7-8 آزمون هم جمعی پانل دیتا.74
3-7-9 آزمون هم جمعی پدرونی75
3-7-10 آزمون جارک- برا74
3-7-11 مفهوم سطح معنیداری (P-value)77
3-7-12 آزمون t 78
3-7-13 آماره دوربین – واتسن 78
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- مقدمه.81
4-2-آمار توصیفی.81
4-3 آزمون ریشه واحد دادههای پانل86
4-4 معرفی متغیرها و تصریح مدل.89
4-5-نتایج برآورد مدل91
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها
5-1 مقدمه.96
5-2 نتیجهگیری96
5-3 پیشنهادها98
5-3-1 پیشنهادهای اجرایی(حاصل از پژوهش)98
پیشنهادهایی برای پژوهشهای آتی100
5-4 محدودیتهای پژوهش100
منابع و ماخذ .101
فهرست جداول
عنوان شماره صفحه
جدول(3-1) جدول متغیرهای تحقیق .58
جدول(3-2) حذف سیستماتیک ( چگونگی انتخاب شرکتهای مورد مطالعه ) .60
جدول(3-3) خلاصه ویژگیهای اصلی آزمون های ریشه واحد پانل .74
جدول(4-1) تحلیل توصیفی متغیرهای مدل84
جدول(4-2) تحلیل توصیفی متغیرهای مدل85
جدول(4-3) نتایج آزمون ریشه واحد متغیرهای مستقل (آزمون مانایی )88
جدول(4-4) نتایج آزمونF لیمر وآزمون هاسمن.91
جدول(4-5) نتایج مدل اثرات ثابت (مدل 1)92
جدول(4-13)خلاصه نتایج تأثیرگذاری متغیرهای مستقل بر متغیرهای وابسته. 94
فهرست نمودارها
عنوان شماره صفحه
نمودار 1-1 مدل مفهومی پژوهش8
چکیده:
معمولا شرکتها مبالغ قابل توجهی از پرداختهای کوتاهمدت را به عنوان یک منبع تامین مالی در اختیار دارند. مدیران شرکتها انتظار دارند که با مدیریت سرمایه در گردش بتوانند تاثیر با اهمیتی بر سودآوری شرکت بگذارند. بنابراین، برای بسیاری از شرکتها، مدیریت سرمایه در گردش یکی از مباحث مهم مدیریت مالی میباشد و مدیران میتوانند با نگهداری سطحی بهینه از سرمایه در گردش ارزش شرکتشان را افزایش دهند. معمولا بخش قابل توجهی از منابع شرکتها در سرمایه در گردش سرمایهگذاری میشود. که این امر خود بر اهمیت مدیریت سرمایه در گردش میافزاید. هدف این پژوهش بررسی رابطه مدیریت سرمایه در گردش با مدیریت نقدینگی تحت شرایط محدودیت مالی در بین شرکتهای پذیرفته میباشد. تعداد فرضیات مورد آزمون در این پژوهش 5 فرضیه میباشد. پژوهش حاضر از نظر هدف پژوهش کاربردی میباشد. این پژوهش از نظر منطق اجرای پژوهش از نوع استقرایی، از نظر زمان انجام پژوهش مقطعی و از نظر نحوهی اجرای پژوهش، توصیفی- پیمایشی و از نظر ارتباط بین متغیرها از نوع همبستگی میباشد. جامعه آماری این پژوهش شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشند. روش نمونهگیری این پژوهش روش حذف سیستماتیک(جدول فیلترینگ) میباشد. تعداد 90 شرکت به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده ها از طریق نرمافزار رهآورد نوین جمعآوری شدند و برای تجریه و تحلیل داده ها از نرمافزارهای SPSS، EVIEWS 8 و Excel استفاد شده است. نتایج پژوهش حاکی حسابهای پرداختنی دارای تأثیر مثبت و معناداری بر روی مدیریت نقدینگی بوده است ولی حسابهای دریافتنی و دوره تبدیل به وجه نقد بر مدیریت نقدینگی تأثیر منفی و معناداری داشته اند. همچنین رابطه بین مدیریت موجودی و نسبت جاری با مدیریت نقدینگی در بین شرکتهای با محدویت مالی در بورس اوراق بهادار مورد تأیید قرار نگرفت.
کلمات کلیدی: مدیریت سرمایه در گردش، مدیریت نقدینگی، محدودیت مالی
1-1 مقدمه
سرمایه در گردش یک شرکت مجموعه مبالغی است که در دارایی های جاری سرمایه گذاری می شود و مدیریت سرمایه در گردش نیز عبارت است از تعیین حجم و ترکیب منابع و مصارف سرمایه در گردش به نحوی که ثروت سهامداران افزایش یابد با وجود اهمیت زیاد سرمایه در گردش برای سازمان ها، ادبیات سازمانی به طور سنتی بر روی مطالعه تصمیمات مالی بلندمدت متمرکز است و پژوهش گران نیز بیشتر به مطالعه در زمینه تجزیه و تحلیل سرمایه گذاری، ساختار سرمایه، تقسیم سود، ارزشیابی سازمان و موارد مشابه پرداخته اند (گارسیا و دیگران[1]، 2007). اما باید توجه داشت سرمایه گذاری که شرکتها بر روی دارایی های کوتاه مدت انجام می دهند و منابعی که با سر رسید کمتر از یک سال به کاربرده می شود، قسمت عمده اقلام ترازنامه شرکت را تشکیل می دهد و در این فضای اقتصاد چالشی که سازمان های بین المللی راه های جدیدی را برای رشد و بهبود عملکرد مالی و کاهش ریسک جستجو می کنند، سرمایه در گردش به عنوان منبعی مهم برای بهبود عملکرد مالی به شمار می آید(گانداولی[2]، 2006).
1-2 بیان مسأله
معمولا شرکتها مبالغ قابل توجهی از پرداخت های کوتاه مدت را به عنوان یک منبع تامین مالی در اختیار دارند. مدیران شرکت ها انتظار دارند که با مدیریت سرمایه در گردش بتوانند تاثیر با اهمیتی بر سودآوری شرکت بگذارند. بنابراین، برای بسیاری از شرکت ها، مدیریت سرمایه در گردش یکی از مباحث مهم مدیریت مالی می باشد و مدیران می توانند با نگهداری سطحی بهینه از سرمایه در گردش ارزش شرکتشان را افزایش دهند. معمولا بخش قابل توجهی از منابع شرکت ها در سرمایه در گردش سرمایه گذاری می شود. که این امر خود بر اهمیت مدیریت سرمایه در گردش می افزاید(دلاف[3]، 2003). در شرکتهای بسیار بزرگ، تعدادی مدیر اجرایی متخصص حضور دارند که تمام وقت و انرژی خود را منحصرا صرف اداره ی سرمایه در گردش می کنند. اگر مدیریت سرمایه در گردش صحیح نباشد، احتمال دارد فروش و سود شرکت کاهش یابد و چه بسا در پرداخت به موقع دیون و تعهدات خود ناتوان بماند. با این اوصاف مدیریت سرمایه در گردش فعال یک نیاز اساسی توانایی سازمان برای سازگاری در یک اقتصاد پرچالش است و هدف آن برقراری یک تعادل حساس بین حفط نقدینگی برای پشتیبانی از عملیات روزانه و حداکثر سازی فرصت های سرمایه گذاری کوتاه مدت می باشد(شیو و چنگ[4]، 2005).
مدیریت سرمایه در گردش فعال یک نیاز اساسی توانایی سازمان برای سازگاری در یک اقتصاد پرچالش است و هدف آن برقراری یک تعادل حساس بین حفط نقدینگی برای پشتیبانی از عملیات روزانه و حداکثر سازی فرصت های سرمایه گذاری کوتاه مدت می باشد(هاووتیس[5]، 2003). فیلبک و همکاران[6](2007) نیز، با اشاره به کاهش در قیمت سهام شرکت آمازون دات کام در اواسط سال ۲۰۰۰، مدیریت سرمایه در گردش کارا را کلیدی برای رسیدن به جریان نقدی سالم می دانند و بر این عقیده اند شرکت هایی که دارای استراتژی های مدیریت سرمایه در گردش ضعیف هستند به مرور زمان مزایای رقابتی و انعطاف پذیری خود را از دست می دهند(فیلبک و همکاران[7]، 2007).
اسمیت[8](2001) معتقد است مدیریت سرمایه در گردش به خاطر تاثیری که بر روی ریسک و سودآوری شرکت و در نتیجه در ارزش شرکت دارد از اهمیت به سزایی برخوردار است. چرا که سرمایه گذاری در سرمایه در گردش مبادله بین سودآوری و رسیک را شامل می شود و تصمیماتی که به افزایش سودآوری گرایش دارد منجر به افزایش ریسک نیز می شود و برعکس، تصمیماتی که بر روی کاهش ریسک متمرکز است به کاهش سودآوری بالقوه منجر می شود (اسمیت، 2001). از این رو هدف این پژوهش بررسی رابطه مدیریت سرمایه در گردش و مدیریت نقدینگی تحت شرایط محدودیت مالی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دورهی زمانی 1388 تا 1392 میباشد.1-3 اهمیت و ضروت پژوهش
دلیل عدم موفقیت بخش عمدهای از شرکتهای ورشکسته، وضعیت نامطلوب و مدیریت نامناسب سرمایه در گردش است، حال آن که این شرکتها در بلندمدت وضعیت مالی خوبی دارند، اما به دلیل عدم کفایت سرمایه در گردش، توانایی رقابت خود را از دست داده و از دور خارج میگردند. واحدهای تجاری با بکارگیری سیاست های گوناگون در ارتباط با مدیریت سرمایه در گردش میتوانند میزان نقدینگی شرکت را تحت تاثیر قرار دهند. این راهبردها می تواند بر میزان خطر و بازده آن ها اثر گذار باشد. مدیریت نقدینگی شامل پیشبینی خالص وجوه مورد نیاز با توجه به عوامل روندی، فصلی، چرخهای و رشد کلان شرکت میباشد. این دوره برنامهریزی بلندمدتتر، و شامل تناوبهای ماهانه میشود. با این اوصاف مدیریت سرمایه در گردش فعال یک نیاز اساسی توانایی سازمان برای سازگاری در یک اقتصاد پرچالش است و هدف آن برقراری یک تعادل حساس بین حفط نقدینگی برای پشتیبانی از عملیات روزانه و حداکثر سازی فرصت های سرمایه گذاری کوتاه مدت می باشد.
یکی از ضروریترین عوامل برای ادامه فعالیت های جاری هر شرکت، میزان نقدینگی آن است. بانک ها و سایر اعتباردهندگان نیز برای اعطای تسهیلات به شرکتها، نسبت های نقدینگی آنها و توان بازپرداخت بدهیهای جاری را مدنظر قرار می دهند. بنابراین وجود یک مدیریت قوی در زمینه سرمایه در گردش و کنترل میزان نقدینگی شرکت بسیار ضروری به نظر می رسد. اهمیت تأثیر مدیریت سرمایه در گردش بر میزان نقدینگی در شرکتها، که یکی از مهمترین منابع تأمین مالی در جهت بقا و رقابتپذیری میباشد، ضرورت مییابد که به بررسی رابطه بین مدیریت سرمایه در گردش با مدیریت نقدینگی تحت شرایط محدودیت مالی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار بپردازیم.[1] – Garsia & et al
[2] -Gandaveli
[3] – Deelaf
[4] -Shio & Cheng