* جایگاه شکل گیری و توسعه بسیاری از پدیده های نو ظهور فناورانه

* ایفا کننده نقش محوری در توسعه اقتصادی کشورها

* جایگاه توسعه نوآوری‌های دانش محور از طریق موسسات کوچک و متوسط

به طور کلی ماموریت نهایی پارک های فناوری این است که بتواند نتایج به دست آمده از پژوهش های دانشگاهی را با نیاز صنعت هماهنگ کرده و از این راه خلاء رابطه ی صنعت- دانشگاه را پر کند و این امر در نهایت منجر به تجاری سازی دانش خواهد شد . تجاری سازی؛ فراگرد تبدیل و دگرگونی دانش نظری موجود در نهادهای دانشگاهی، در قالب برخی انواع فعالیت های اقتصادی است. (طالبی، ثنایی پور و حیدری،148:1390).

اکنون با توجه به وضعیت پارک های علم و فناوری در ایران که از تعداد 17 پارک علم و فناوری که در کشور مجوز گرفته‌اند، تاکنون تنها 3 پارک شامل شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان، پارک فناوری پردیس و پارک علم و فناوری فارس به‌طور کامل فعال شده و وارد مرحله اصلی ماموریت خود یعنی استقرار شرکت‌ها در اراضی چند مستاجره شده‌اند. لذا این نیاز احساس می شود که پارک های علم و فناوری بیشتر شناخته شوند و توسعه بیشتری پیدا کنند. در همین راستا، سوال اصلی که در این پژوهش مطرح می شود این است که در استان سیستان و بلوچستان عواملی که باعث شناسایی و رتبه بندی عوامل پیشبرنده توسعه پارک علم و فناوری می شوند کدامند؟

بنابراین برای تضمین نسبی موفقیت پارک های علم وفناوری ، لازم است تأسیس و بهره برداری از آنها به  صورتی حساب شده و با توجه به استعداد های مناطق مختلف کشور صورت پذیرد . به این ترتیب ، بررسی استعداد مناطق مختلف کشور به نحوی علمی و ساختار یافته و به منظور کشف قابلیت های هر منطقه در استقرار انواع پارکها ، ضروری به نظر می رسد . بدیهی است که از این منظر ، استعداد هر منطقه را باید در عواملی جستجو کرد که به نوعی شروع و تداوم فعالیت یک پارک را تحت تاثیر قرار می دهند . گرچه برای هر یک از انواع پارک های مذکور شاخص های ارزیابی متعددی را می توان برشمرد ، ولی به نظر میرسد که عامل اصلی که از نوعی به نوع دیگر تغییر می کند در واقع میزان اهمیت هر یک از شاخص های فوق، بر اساس ماموریت پیش بینی شده برای هر پارک است.( مودی،6:1390).

در استان سیستان و بلوچستان مراکز رشد پارک های فناوری با به جریان درآوردن دانش بین بنگاه ها، موسسات کوچک، بازارها و دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی می توانند نقشی مهم در اشاعه فرهنگ رقابت و نوآوری در منطقه و انتقال تکنولوژی بین بخش های مختلف استان ایفا کنند. بنابراین برپایه ضرورت های ملی ، ضروری است با مطالعه ، شناسایی و تحلیل عوامل موفقیت درجهت توسعه پارک های علم و فنآوری در استان سیستان و بلوچستان ، برنامه ریزی مناسبی تدوین گردد.

1-4) اهداف پژوهش

شناسایی عوامل پیشبرنده ی توسعه ی پارک علم و فناوری

اولویت دهی و رتبه بندی عوامل پیشبرنده ی توسعه ی پارک علم و فناوری

ارائه راهکارههای توسعه پارک علم و فناوری

1-5) سوالات تحقیق

عوامل پیشبرنده ی توسعه ی پارک علم و فناوری کدامند؟

اولویت دهی و رتبه بندی عوامل پیشبرنده ی توسعه ی پارک علم و فناوری چگونه است؟

راهکارهای توسعه پارک علم و فناوری چیست؟

1-6) طرح نظری تحقیق

چهارچوب نظری تحقیق بنیانی است که تمامی پژوهش بر آن استوار می گردد. چهارچوب نظری روابط بین عوامل و متغیر های مهمی را که در ایجاد مسئله نقش دارند شناسایی می کند و نشان می دهد.(سکاران،8:1386). در این پژوهش به منظور شناسایی و رتبه بندی عوامل پیشبرنده توسعه ی پارک علم و فناوری  در استان سیستان و بلوچستان،پس از بررسی و مرور ادبیات پارک های علم و فناوری و تحقیقات میدانی انجام شده درباره ی عوامل تاثیر گذار بر موفقیت و توسعه ی پارک ها توسط محقق، سه عامل مهم  ساختاری، محتوایی و زمینه ای که تمام عوامل موفقیت و توسعه را در خود جای داده است به عنوان چارچوب اصلی کار طبق مدل سه شاخگی دکتر حسن میرزایی اهرنجانی  انتخاب شد که به صورت زیر می باشد:

1-7) روش شناسی تحقیق

روش شناسی تحقیق از جمله معیارهای رایج در ارزیابی تحقیقات علمی تلقی می گردد، به همین دلیل در این تحقیق،کوشش شده در انتخاب روش و ابزار پژوهش و نمونه مورد بررسی دقت زیادی اعمال شود.

1-7-1) روش تحقیق

با توجه به هدف تحقیق، نوع آن توصیفی از نوع کاربردی می باشد  و بر اساس روش گردآوری داده ها تحقیقی توصیفی از نوع پیمایشی می باشد که با پیمایش در محیط واقعی به جمع آوری اطلاعات مورد نیاز جهت پاسخگویی به سؤالات تحقیق می پردازد.

1-8) قلمرو تحقیق

1-8-1) قلمرو مکانی

از عمده ترین نکات مورد توجه در یک تحقیق علمی تعیین حد و مرزهای مساله مورد تحقیق  است ، در این راستا باید قبل از شروع تحقیق، مساله مورد تحقیق را از جنبه های مختلف محدود نمود تا چهار چوب کمی روشن گردد و از اتلاف بیهوده وقت و منابع در مورد مطلبی که مربوط به تحقیق نمی باشد جلوگیری نمود ، بنابراین در این پژوهش قلمرو مکانی  تحقیق مراکز رشد، پارک علم و فناوری و دانشکده های دانشگاه استان سیستان و بلوچستان  می باشد.

1-8-2)  قلمرو زمانی

با در نظر گرفتن خصوصیات و محدودیت های پژوهش ، از لحاظ قلمرو مکان ، عملاً انجام ایده آل و آرمانی این پژوهش به زمان زیادی نیاز دارد . در عین حال ، دوره زمانی اجرای تحقیق حاضر ،6 ماه است

1-8-3)  قلمرو موضوعی

تحقیق حاضر  به بررسی شناسایی و رتبه بندی عوامل توسعه ی پارک علم و فناوری در استان سیستان و بلوچستان ، می پردازد.

1-9) ابزارهای گرد آوری اطلاعات

داده های دست اول: در تحقیق حاضر برای گردآوری داده های مورد نیاز جهت سنجش متغیرها از روش میدانی استفاده شده است.

داده های دست دوم: برای جمع آوری ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق، از مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات مرتبط و همچنین استفاده از شبکه جهانی اینترنت جهت استخراج مقالات مرتبط با موضوع تحقیق استفاده شده است

در پژوهش حاضر از پرسشنامه جهت جمع آوری داده ها استفاده شده است و جهت سنجش ابعاد، مدل سه شاخه دکتر حسن میرزایی اهرنجانی (ابعاد ساختاری،زمینه ای و محتوایی) بکار گرفته شده است.

پرسشنامه حاضر شامل 49 گویه می باشد که هر کدام از آنها در 3 زمینه ی کلی قرار گرفته اند.

1-10)جامعه آماری و  روش نمونه گیری

جامعه آماری این تحقیق شامل مرکز رشد و پارک علم و فناوری، اعضای هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان و کارکنان بخش فناوری اطلاعات این دانشگاه می باشد. با توجه به محدود بودن تعداد متولیان پارک علم و فناوری و نیز کارکنان فناوری اطلاعات  دانشگاه سیستان و بلوچستان تمام کارکنان این بخش ها به صورت سرشماری مورد بررسی قرار می گیرند، اعضای هیئت علمی دانشگاه نیز از طریق نمونه گیری تصادفی ساده مورد بررسی واقع می شوند.

1-11) ابزار تجزیه و تحلیل داده ها

در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش آماری توصیفی ، روش ضریب همبستگی جهت ارتباط بین متغیرها و روش آنالیز عاملی جهت رتبه بندی متغیرها استفاده شده است و همچنین نرم افزار SPSS جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از پرسشنامه ها به کار رفته است.

1-12) تعریف واژگان

پارک علم و فناوری[2]:  پارک علمی سازمانی است که بوسیله متخصصان حرفه ای مدیریت می شود و هدف اصلی آن افزایش ثروت در جامعه از طریق تشویق و ارتقای فرهنگ نوآوری و افزایش قدرت رقابت در میان شرکت ها و موسسات دانش محوری است که در محیط پارک عفالیت می کنند . برای دستیابی به این اهداف ، پارک علمی با ایجاد انگیزش جریان دانش و فناوری را در میان دانشگاه ها ، مراکز تحقیق و توسعه ، شرکت های خصوصی و بازار ها مدیریت می کند و از طریق مراکز رشد[3] و فرایندهای زایشی[4] ، ایجاد و رشد شرکت های متکی بر نوآوری را تسهیل می سازد . علاوه بر این ، پارک های علمی سایر خدمات ارزش افزوده را همراه با فضاهای کاری وتأسیسات کیفی به مؤسسات مستقر در پارک ارائه می کنند. ( اکبر زاده،13:1390).

عوامل موفقیت[5]: مفهوم عوامل حیاتی موفقیت می تواند یک راه اثر بخش برای تعریف نیازهای اطلاعاتی مدیریت باشد . از دیدگاه جان روکارت عوامل حیاتی موفقیت عبارتند از حوزه های مشخص و محدود کاری که اگر در آنها نتایج رضایت بخش حاصل شود سازمان عملکرد رقابتی موفقی خواهد داشت . در واقع این عوامل فعالیت های کلیدی خاصی هستند که باید کاملاً به درستی انجام شوند . بنابراین لازم است که مدیران توجه خاصی به این فعالیت ها داشته باشند. ( اکبر زاده،13:1390).

ﺷﺎﺧﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎری[6]: ﺷﺎﺧﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎری در ﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه ﻫﻤﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ، ﻋﻮاﻣﻞ و ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ و ﻏﯿﺮاﻧﺴﺎﻧﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﻈﻢ، ﻗﺎﻋﺪه و ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻬﻢ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ و ﭼﺎرﭼﻮب و ﻗﺎﻟﺐ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ و ﻣﺎدی ﺳﺎزﻣﺎن را ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ. (اهرنجانی، قلی پور،منصوریان،100:1390).

ﺷﺎﺧﻪ ﻣﺤﺘﻮا ﯾﺎ رﻓﺘﺎر[7]: ﻣﺤﺘﻮا ﯾﺎ ﻣﺎده­ای ﮐﻪ درﻇﺮف ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯽرﯾﺰد، ﻫﻤﺎن ﮐﺎر ﯾﺎ رﻓﺘﺎر اﻧﺴﺎﻧﻬﺎﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺤﺘﻮای اﺻﻠﯽ ﺳﺎزﻣﺎن را رﻓﺘﺎر اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﺪ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ و رﻓﺘﺎرﻫﺎی اﻧﺴﺎن ﻧﯿﺰ ﺑﺮای ﻧﯿﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف از ﻗﺒﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﭘﺬﯾﺮﻧﺪ، ﺑﺮآﯾﻨﺪﮐﺎر و اﻧﺮژی اﻧﺴﺎن و اﻫﺪاف و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎن در ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎ ﯾﺎ وﻇﺎﯾﻒ اﺻﻠﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺒﻠﻮر ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ(اهرنجانی و همکاران، 110:1390).

ﺷﺎﺧﻪ زﻣﯿﻨﻪ[8]ﯾﺎ ﻣﺤﯿﻂ :ﺷﺎﺧﻪ زﻣﯿﻨﻪ در ﺗﺌﻮری ﺳﻪﺷﺎﺧﮕﯽ و در آﺳﯿﺐﺷﻨﺎﺳﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺧﺎﺻﯽ دارد. اوﻻً ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ، اﻫﻤﯿﺖ وﺳﻌﺖ و ﻗﺪﻣﺖ اﯾﻦﺷﺎﺧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺎﺧﻪﻫﺎی ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﻣﺤﺘﻮا اﺳﺖ. دراﻫﻤﯿﺖ زﻣﯿﻨﻪ وﻣﺤﯿﻂ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﺲ ﮐﻪ دو ﺷﺎﺧﻪ دﯾﮕﺮ وﺟﻮد و ﭘﯿﺪا ﺷﺪن ﺧﻮد را واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺎﺧﻪ ﻣﺤﯿﻂ ﻣﯽداﻧﻨﺪ. ﻣﻔﻬﻮم زﻣﯿﻨﻪ ﮐﻪ در ﺗﺌﻮری ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﻣﻌﺎدل و ﻣﺘﺮادف ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺤﯿﻂ اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻗﺪری ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺳﻄﺢ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﺌﻮری ارﺗﻘﺎء ﯾﺎﻓﺘﻪ و اﻣﺮوزه ﻣﺤﻘﻘﯿﻦ و ﺗﺌﻮری ﭘﺮدازان ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ، ﺗﺌﻮرﯾﻬﺎی ﻣﻬﻤﯽ درﺑﺎره ﻣﺤﯿﻂ اراﯾﻪ داده­اﻧﺪ. اﺻﻠﯽﺗﺮﯾﻦ ﮐﺎر ﻋﻮاﻣﻞ زﻣﯿﻨﻪ ﯾﺎ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺗﻨﻈﯿﻢ رواﺑﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎی ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺧﻮد اﺳﺖ. ﭼﻮن ﻫﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﯾﺎ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ درﺟﺎﯾﮕﺎه ﺧﺎص ﺧﻮدش ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎی ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺧﻮدش درﮐﻨﺶ و واﮐﻨﺶ داﯾﻤﯽ اﺳﺖ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎی ﺑﺎﻻﺗﺮﺳﯿﺴﺘﻢ ﻓﺮﻋﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﻫﻤﻪ ﻋﻠﻞ و ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺒﺎت ﺑﺮﻗﺮاری، ﺗﻨﻈﯿﻢ و واﮐﻨﺶ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ و ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزﻣﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎی اﺻﻠﯽﺗﺮ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽآورﻧﺪ، زﻣﯿﻨﻪ ﯾﺎﻣﺤﯿﻂ ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ.

( اهرنجانی و همکاران،112:1390).

خلاصه فصل اول

در این فصل ابتدا به بیان مساله و اهمیت و ضرورت پژوهش پرداخته شد و پس از آن اهداف تحقیق، سوال های تحقیق، روش شناسی تحقیق، روش تحقیق، جامعه آماری، ابزار گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها، قلمرو تحقیق و در نهایت طرح نظری تحقیق آورده شد.

ادامه مطلب