۱-۲-۲-۴-۲ بیکاری ۴۶
۱-۲-۲-۴-۳ میزان درآمد خانواده ۴۶
۱-۲-۲-۵ عوامل فرهنگی ۴۶
۱-۲-۲-۵-۱ جهل و عدم آگاهی ۴۷
۱-۲-۲-۵-۲ میزان سواد والدین ۴۷
۱-۲-۲-۵-۳ امکانات فرهنگی ۴۷
۱-۲-۳ وضعیت اطفال بزهکار در ارتکاب جرم. ۴۸
۱-۲-۳-۱ جنس و سن ۴۸
۱-۲-۳-۲ وضعیت خاص اطفال. ۵۰
۱-۲-۴ اهداف ضمانت اجراهای بزهکاری اطفال و نوجوانان. ۵۲
۱-۲-۴-۱ اهداف اصلاحی – تربیتی و درمانی ۵۲
۱-۲-۴-۲ پیشگیری از بزهکاری و تکرار آن. ۵۳
فصل دوم :ضمانت اجراهای حقوق کیفری درباره ی کودکان و نوجوانان بزهکار. ۵۴
۲-۱ ضمانت اجراهای غیر سالب آزادی حقوق کیفری درباره ی کودکان و نوجوانان بزهکار ۵۶
۲-۱-۱ ضمانت اجرای رهایی ساز حقوق کیفری درباره ی کودکان و نوجوانان بزه کار. ۵۷
۲-۱-۱-۱ پاسخ های رهایی ساز در مرحله پیش از صدور حکم. ۵۸
۲-۱-۱-۱-۲ تعویق پذیر بودن جرم ارتکاب یافته. ۵۹
۲-۱-۱-۱-۳ اصلاح پذیر بودن نوجوانان. ۶۰
۲-۱-۱-۱-۴ ترمیم زیان های وارد شده ۶۱
۲-۱-۱-۱-۵ نداشتن پیشینه کیفری موثر. ۶۲
۲-۱-۱-۲ پاسخ های رهایی ساز در مرحله ی صدور حکم. ۶۲
۲-۱-۱-۲-۱ تخفیف ضمانت اجراها ۶۲
۲-۱-۱-۲-۲ تخفیف پذیر بودن جرم ارتکاب یافته. ۶۴
۲-۱-۱-۲-۳ وجود جهات تخفیف. ۶۵
۲-۱-۱-۲-۴ تعلیق ضمانت اجراها ۶۸
۲-۱-۱-۲-۵ نداشتن پیشینه کیفری مؤثر. ۶۹
۲-۱-۱-۲-۶ تعلیق پذیر بودن. ۷۰
۲-۱-۱-۲-۷ شایسته ارفاق بودن. ۷۱
۲-۱-۲ ضمانت اجراهای اصلاحی حقوق کیفری درباره ی کودکان و نوجوانان. ۷۲
۲-۱-۲-۱ ضمانت اجراهای بازپرورانه. ۷۴
۲-۱-۲-۱-۱ نصیحت قاضی ۷۴
۲-۱-۲-۱-۲ اخطار و یادآوری قضایی ۷۷
۲-۱-۲-۱-۳ گرفتن تعهد نوشتاری ۷۹
۲-۱-۲-۱-۴ سپردن کودکان و نوجوانان بزه کار. ۸۰
۲-۱-۲-۱-۵ انجام خدمات عمومی رایگان. ۸۲
۲-۱-۲-۲ ضمانت اجراهای غیر سالب آزادی ۸۳
۲-۱-۲-۲-۱ پاسخ سزاگرایانه. ۸۴
۲-۱-۲-۲-۲ پاسخ توان گیرانه. ۸۶
۲-۱-۲-۲-۳ پاسخ های باز دارنده ۸۷
۲-۲ ضمانت اجراهای سالب آزادی حقوق کیفری کودکان و نوجوانان بزه کار. ۸۹
۲-۲-۱ ضمانت اجراهای نویافته سالب آزادی کودکان و نوجوانان بزهکار. ۹۰
۲-۲-۱-۱ سلب آزادی کودکان و نوجوانان بزه کار در پایان هفته. ۹۱
۲-۲-۱-۲ سلب آزادی نوجوانان بزه کار در منزل. ۹۴
۲-۲-۱-۳ سلب نیمه وقت آزادی کودکان و نوجوانان بزه کار. ۹۶
۲-۲-۲ تعدیل ضمانت اجراهای سنتی سلب آزادی ۹۸
۲-۲-۲-۱ کاهش مدت سلب آزادی ۹۸
۲-۲-۲-۲ آزادی مشروط ۱۰۲
۲-۲-۲-۲-۱ چگونگی آزادی مشروط ۱۰۳
۲-۲-۲-۲-۲ سرانجام آزادی مشروط ۱۰۵
فصل سوم :اقدامات تأمینی و تربیتی و جایگزین های قابل اعمال نسبت به اطفال و نوجوانان بزه کار 106
۳-۱ صور اقسام اقدامات تأمینی و تربیتی ۱۰۷
۳-۱-۱ مقایسه اقدامات تأمینی و تربیتی با کیفر و مجازات ۱۲۱
۳-۱-۱-۱ وجوه اشتراک اقدامات تأمینی و کیفر. ۱۲۱
۳-۱-۱-۲ وجوه افتراق اقدامات تأمینی و کیفر. ۱۲۲
۳-۱-۲ نتایج عملی اشتراک و افتراق اقدامات تأمینی و تربیتی با کیفر. ۱۲۳
۳-۲ اقدامات تأمینی وتربیتی درباره اطفال بزه کار. ۱۲۴
۳-۲-۱ نگه داری در کانون اصلاح وتربیت ۱۲۵
۳-۲-۱-۱ ساختار کانون اصلاح وتربیت ۱۲۶
۳-۲-۱-۲ وظایف مسئولین کانون اصلاح و تربیت ۱۲۸
۳-۲-۳ انواع جایگزی های مجازات ۱۳۰
۳-۲-۳-۱ استفاده از روش مصالحه و میانجی گری ۱۳۲
۳-۲-۳-۲ جایگزین های قابل اعمال نسبت به اطفال و نوجوانان بزه کار. ۱۳۳
۳-۲-۳-۳ احکام جایگزین در دادگاه و توضیحی در رابطه با قانونی بودن آن. ۱۳۵
۳-۲-۴ بررسی ضمانت اجراهای اجتماعی به عنوان جایگزین حبس و مجازات های بدنی ۱۴۰
۳-۲-۴-۱ ارکان مجازات های اجتماعی ۱۴۱
۳-۲-۴-۲ انواع ضمانت اجراهای اجتماعی قابل اعمال نسبت به اطفال و نوجوانان بزه کار. ۱۴۴
۳-۲-۴-۳ خدمات عمومی ( خدمات عام المنفعه ) ۱۴۷
نتیجه گیری و پیشنهادها ۱۵۱
منابع و ماخذ. ۱۵۸
مقدمه
طفل یا واژه های مشابه دیگری که در این معنا دلالت دارند از جمله صغیر کودک نوجوان به عنوان یکی از گروه های آسیب پذیر اجتماعی از زوایای مختلف و ازسوی روان شناسان و جامعه شناسان و جرم شناسان و فقها حقوقدانان مورد بررسی قرار گرفته اند .
موضوع رسیدگی به جرایم این گروه وقتی که مرتکب تخلف یا جرمی می شوند چالش برانگیز تر است زیرا از سویی زمینه ی وقوع این جرایم ناشی از اموری همچون جدایی پدر و مادر فقر اعتیاد تربیت ناصحیح و ازسوی دیگر واکنش غیر اصولی با اطفال سبب می گردد تا شخصیت مجرمانه در وجود آنها نهادینه گردد و تبدیل به مجرمین خطرناکی در بزرگسالی گردد.
با تصویب نهایی قانون مجازات به منظور اعمال دستاوردهای علوم جنایی پیشرفته دنیا و جرمشناسی و هماهنگی با اسناد بین المللی در زمینه ی حقوق کودک و با توجه به موازین شرعی تا حدود زیادی نواقص موجود در قوانین گذشته را رفع کرده است و با بازنگری درباره ی سن مسئولیت کیفری و توجه به رشد قضایی اطفال همگام با رشد مغزی و تقسیم بندی این گروه در مواجهه با جرایم و تدابیر واکنش مناسب هر گروه با توجه به شرایط خاص سنی و اصول حقوقی تحول مهمی در دادرسی صورت گرفته است .
فصل دهم قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ از مواد ۸۸ الی ۹۵ تحت عنوان مجازات ها و اقدامات تامینی و تربیتی اطفال و نوجوانان واکنشی حمایتی تربیتی هدایتی درمانی و آموزشی می باشد که در نگاهی گذرا جزو مهم ترین تغییرات قانون جدید محسوب می گردد.
۱- تعریف مساله و بیان سوال های اصلی
یکی از مشکلاتی که همواره نظام های کیفری با آن مواجه بوده اندمشکل بزهکاری اطفال و نوجوانان و شیوه های رسیدگی قضایی،محاکمه، مجازات سر انجام نموده ی باز پروری و باز اجتمایی کردن این گونه بزهکاران است.
پدیده بزهکاری اطفال و نوجوانان امروزه تقریبا مشکل بزرگ جوامع کنون جهان است اگر این محفل در سال های گذشته ویژه کشورهای پیشرفته صنعتی بوده،هم اکنون با توسعه صنعت در ممالک جهان و انتقال عوارض آن و گسترش شهر نشینی در دنیا این پدیده جهانی شده است.
قوانین سال ۳۰۶از میلاد مسیح در روم،مقررات حاکم در ایران باستان،ضوابط دین با پیش بینی موازین خاصی برای کودکان خردسال و نوجوانان،رژیم جزایی آنها را از بزرگسالان تفکیک نموده است.سیستم کیفری اسلام نیز بنیاد نظامی نو دراین زمینه بر خورداری مترقی و مناسب با بزهکاری کودکان به عمل آورده در این نظام کودکان از نظر جزایی تا سن بلوغ شرعی فاقد مسئولیت کیفری می باشند.
مجازات بزهکاری اطفال اولین بار در کشور انگلیس بر سال ۱۸۱۵ به وجود آمده است و یکی از مهم ترین دل نگرانی ها جرم تلقی نمودن رفتار هایی است که بیشتر فصل دهم قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲از مواد ۸۸ الی۹۵ تحت عنوان مجازات ها و اقدامات تأمینی و تربیتی ،هدایتی در مانی و آموزشی می باشد که در نگاهی گذرا جزو مهم ترین تغیرات قانون جدید محسوب می گردد.
«رفتار های خلافشان»وجزئی یا «مشکل اجتماعی» است که از طریق قضایی رسیدگی می گردد و پیامد آن بد نامی و بر چسب زنی به کودکان و نوجوانان و افزایش تعداد کودکانی که در موسسات نگه داری می شوند از این رو در چند سال گذشته تلاش های بسیار در جهت خارج ساختن نوجوانان از باز دانشگاه های بزرگسالان و جلوگیری از تماس غیر ضروری مرتکبان تخلفات ویژه کودکی با نظام دادرسی صورت گرفته است.
ولی باید دانست در مقابل این پدیده ی اجتمایی خصوصا اطفال بزهکار نمی توان به سیاست مجازات متوسل شد چون این افراد قبل از این که مجرم باشند خود قربانی این اهریمن می باشند بنابر این اقدامات تأمینی و تربیتی که با آرا مراجع قضایی متخصصان امر همراه باشند سیاستی صحیح و مقابل اجرا خواهد بود.
اکنون سوال های اصلی تحقیق که در ضمن پژوهش به آنها خواهیم پرداخت بیان می شود
۱-طفل بزهکار با قانون کیست؟و با توجه به قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ از چه سنی از بعد کیفری مسئول شناخته می شود؟
۲-آیا می توان ضمانت اجراهای ناظر بر بزهکاری اطفال پیش بینی شده در قانون مجازات اسلامی کنونی را نسبت به قانون سابق مساعدتر به حال اطفال بزهکار دانست؟
۳-چگونگی اعمال تخفیف در ضمانت اجرای مربوط به اطفال بزهکار قابل تصوراست و آیا با نوع تخفیف بزرگسالان متفاوت است؟۴-نقش شرایط خاص اطفال بزهکار در تعیین ضمانت اجراهای کیفری چگونه است؟
۲- سابقه و ضرورت انجام تحقیق
افزایش ناگهانی بزهکاری کودکان و نوجوانان به دنبال گسترش شهر نشینی و پیشرفت سریع در علم تکنولوژی به این اصل که جامع باید از کودکان و نوجوانان در برابر تغیرات سریع اجتماعی و اقتصادی محافظت نماید منجر به ایجاد اطلاعاتی در زمینه مراقبت از کودکان و نوجوانان یک جامعه از شروط لازم
