مقایسه تأثیر درمان های نگهدارنده متادون و بوپرنورفین بر عملکردهای شناختی نقش تعدیل کنندگی دوز مصرفی

استاد مشاور:

دکتر اسحق رحیمیان بوگر

مهر 1393

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

چکیده

هدف از انجام پژوهش حاضر مقایسه درمان های نگهدارنده متادون و بوپرنورفین بر عملکردهای شناختی با بررسی نقش تعدیل کننده دوز مصرفی است. طرح پژوهش از نوع علی – مقایسه­ای است. جامعه آماری این مطالعه شامل 156 نفر از سوءمصرف کنندگان مواد مخدر است که در هشت مرکز درمان سوءمصرف مواد در شهر سمنان در سال 93 -92 دوره درمان نگهدارنده با داروهای متادون و بوپرنورفین را سپری می کردند. ملاک های ورود شامل سابقه سوء مصرف مواد مخدر تریاک و شیره، مرد بودن، نداشتن اختلالات روان پزشکی جدی، سن 50-18سال، نداشتن بهره هوشی کمتر از 85  در خرده آزمون های کلامی وکسلر بزرگسالان بودند. شرکت کنندگان در گروه درمان متادون (95 نفر) و بوپرنورفین (61 نفر) آزمون های حافظه کاری، حافظه کلامی، حافظه دیداری و آزمون توجه (برو/ نرو) را انجام دادند. داده­ ها با مدل تحلیل واریانس چند متغیری تحلیل شدند. یافته­ها نشان داد که گروه تحت درمان بوپرنورفین در حافظه کاری و حافظه کلامی بر گروه تحت درمان متادون برتری دارد. به این ترتیب می توان نتیجه گرفت داروی بوپرنورفین در مقایسه با متادون اثربخشی بیشتری بر عملکردهای شناختی دارد.

کلمات کلیدی: متادون، بوپرنورفین، عملکردهای شناختی.

فهرست مطالب

—————————————————

عنوان                                                                                                               صفحه

فصل یکم : کلیات پژوهش

1-1- مقدمه 2

2-1- بیان مساّله.3

3-1- ضرورت پژوهش.10

4-1- هدفهای پژوهش11

5-1- سوال های پژوهش12

6-1- متغیرهای پژوهش.13

7-1- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش.13

فصل دوم:  مبانی نظری و پیشینه ی پژوهش

1-2- مقدمه 17

2-2- درمان دارویی 19

3-2- درمان نگهدارنده با متادون 19

4-2- درمان نگهدارنده با بوپرنورفین. 21

5-2- فرایندهای شناختی. 23

6-2- توجه 23

7-2-  حافظه 25

8-2- تقسیم بندی حافظه 26

9-2- عملکردهای شناختی در بیماران تحت درمان نگهدارنده. 28

10-2- مرور پژوهش های تجربی. 30

1-10-2- اثر درمان نگهدارنده با متادون بر عملکردهای شناختی 30

2-10-2- اثر درمانهای نگهدارنده با بوپرنورفین و متادون بر عملکردهای شناختی. 34

3-10-2- مطالعات مدیریت دارو. 39

11-2- خلاصه 40

فصل سوم:  روش پژوهش

1- 3- مقدمه 45

2-3-طرح پژوهش. 45

3-3- جامعه آماری. 45

4-3- حجم نمونه و روش نمونه گیری 46

5-3- ابزارهای پژوهش 46

1- 5-3- پرسشنامه ویژگیهای جمعیت شناختی 46

2-5-3- آزمون حافظه وکسلر ( فرم الف) 47

3-5-3- آزمون توجه ( آزمون برو/ نرو). 47

4-5-3-آزمون یادداری – دیداری بنتون 48

5-5-3-آزمون هوش کلامی وکسلر 49

6-5-3- چک لیست استاندارد شده مصاحبه روانپزشکی بر اساسDSM-IV 49

6-3- روش اجرا و گردآوری داده ها 50

1-6-3- آزمون حافظه کاری 50

2- 6-3- آزمون حافظه کلامی. 51

3- 6- 3- آزمون حافظه دیداری 51

4-6-3-آزمون توجه 52

7- 3- روش تجزیه تحلیل داده ها 53

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4- مقدمه. 55

1-4-یافته های توصیفی. 55

2-4- یافته های استنباطی. 57

3-4- خلاصه. 64

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

1-5- تبیین یافته های پژوهش 66

2-5- محدودیت های پژوهش 72

3-5- پیشنهادهای پژوهش. 73

منابع

منابع فارسی. 74

منابع انگلیسی 76

مقدمه

اعتیاد بیماری مزمن و پیشرونده ایست که با ویژگی هایی هم چون رفتارهای اجبارگونه، وسوسه‏های غیرقابل کنترل، رفتارهای جستجوگرانه مواد و مصرف مداوم آن با وجود پیامدهای زیانبار اجتماعی، روانی، جسمی، خانوادگی و اقتصادی که به همراه دارد، مشخص می شود. امروزه موضوع سوء مصرف مواد و اعتیاد از نگرانی های جدی جوامع مختلف به ویژه کشورهای در حال توسعه است که در آن ها اقدامات چندانی در این خصوص صورت نگرفته است. تمامی صاحب نظران و متخصصان اعتیاد در این نکته اتفاق نظر دارند که سوء مصرف مواد را نمی توان تنها یک مشکل فردی، جسمانی یا اجتماعی صرف دانست بلکه آن را بایستی یکی از بارزترین مشکلات زیستی-روانی –اجتماعی  دانست که می تواند به راحتی بنیان زندگی فردی، خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی یک فرد و جامعه را سست نموده و در معرض فروپاشی قرار دهد (رابینسون[1] و بریج[2]،2003). با توجه به رشد روز افزون اعتیاد در کشورهای مختلف، لزوم درمان مناسب تر این بیماری بیشتر احساس میشود. بزرگسالانی که مواد مصرف می کنند اکثراً توانایی تفکر، حافظه و توجه شان ضعیف است. در نتیجه سوء مصرف مواد رفتارهای اجتماعی نامناسبی دارند و کارایی شغلی و ارتباطات فردی شان ضعیف است (ممتازی، جعفری، خسروی ونیک فرجام، 1391 ). درمان اعتیاد از جمله حوزه هایی است که از دیرباز مورد توجه پژوهشگران و بالینگران قرار گرفته است و از آن جائی که این اختلال پیوند مهمی با بسیاری از اختلال های متفاوت روان پزشکی و روان شناسی دارد، ارائه درمان های اختصاصی علاوه بر کمک به کاهش میزان ابتلاء و تداوم این اختلال می توانند به درمان سایر اختلال ها نیز کمک کنند. در همین مورد، مرور پژوهش های انجام شده، نشان می دهند که مداخلات به کار برده شده در درمان اعتیاد نه تنها بر درمان این بیماری بلکه در مورد سایر اختلال های مزمن شبیه به اعتیاد هم مؤثر بوده است مثل بیماری های قلبی – عروقی و دیابت به ویژه آن که این درمان ها به صورت موردی، مورد استفاده قرار گرفته اند به این ترتیب که بر روی علایم بیمارگونی که بیمار در جریان مصاحبه اولیه مطرح می کند، تمرکز می کنند (لشنر، 1999؛ نقل ازحدادی، رستمی، رحیمی نژاد و اکبری،1390 ). لذا درسال های اخیر روش درمان دارویی مانند درمان جایگزینی متادون[3]و بوپرنورفین[4]در سطح کشور و به طور مدون در حال اجرا می باشد. درمان جایگزینی مواد مخدر برای افراد وابسته به مواد 

ادامه خواندن