دانشگاه شیراز
دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی
پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته روانشناسی بالینی
پیش بینی سازگاری زناشویی توسط رضایت جنسی و باورهای ارتباطی ناکارآمد زوجین در معتادین تحت درمان با متادون
استاد راهنما
دکتر سید محمدرضا تقوی
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی اثر پیش بینیکننده باورهای ارتباطی ناکارآمد و رضایت جنسی بر سازگاری زناشویی در افراد تحت درمان با متادون، اثر پیش بینیکننده مدتزمان مصرف و مدتزمان درمان با متادون بر باورهای ارتباطی ناکارآمد، رضایت جنسی و سازگاری زناشویی، و همچنین مقایسه گروه درمان نشده با افراد دارای حداقل 6 ماه درمان نگهدارنده در متغیرهای فوق بود.
جامعه آماری شامل معتادان مراجعهکننده به مراکز ترک اعتیاد شیراز و همسران آنها در سال 1392 بود که از میان آنها افراد نمونه، به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. 74 معتاد مراجعه کننده به این مراکز به اتفاق همسرانشان در مطالعه شرکت کردند. روش جمعآوری داده ها، از طریق پرسشنامه سازگاری زناشویی اسپنیر، رضایت جنسی لارسون و باورهای ارتباطی ناکارآمد بود. آنالیز داده ها با بهره گرفتن از نرمافزار آماری SPSS نسخه 21 و آزمون t و رگرسیون انجام شد. میانگین سنی معتادان دریافتکننده متادون 45 سال بود. میانگین مدت مصرف مواد و مدت درمان آنها به ترتیب 17 و 2 سال بود. کمترین و بیشترین میزان مدت تأهل افراد به ترتیب 3 و 38 سال بود.
یافتهها حاکی از این بود که مدتزمان مصرف مواد، سازگاری زناشویی را به صورت منفی پیش بینی می کند؛ مدتزمان درمان اعتیاد فرد باورهای ارتباطی ناکارآمد همسر فرد را به صورت منفی پیش بینی می کند؛ باورهای ارتباطی ناکارآمد همسر فرد، در گروه سوءمصرفکننده مواد (متقاضی ترک) بیشتر از افراد دارای درمان نگهدارنده میباشد؛ نقش باورهای ارتباطی ناکارآمد در پیش بینی رضایت زناشویی فرد منفی است؛ همچنین نقش رضایت جنسی فرد در پیش بینی رضایت زناشویی همسر مثبت و نقش باورهای ارتباطی ناکارآمد فرد در پیش بینی رضایت زناشویی همسر منفی است.
کیفیت زندگی زناشویی در معتادان ضعفهای بسیاری دارد که اکثر آنها در اثر باورهای غلط همسران و همچنین عدم رضایت کافی از رابطه جنسی میباشد. بنابراین برگزاری کلاسهای بلندمدت در زمینه آموزش شیوه های ارتباطی در همسران و نیز به کارگیری روشهای ویژه برای اصلاح خطاهای شناختی ضرورت پیدا می کند. همچنین کیفیت روابط جنسی و عوامل تأثیر گزار بر آن در معتادان با افراد عادی متفاوت است که نیازمند بررسی دقیقتر در این زمینه میباشد.
کلیدواژهها: سوءمصرف مواد، درمان نگهدارنده با متادون، باورهای ارتباطی ناکارآمد، رضایت جنسی، سازگاری زناشویی
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول 1
کلیات تحقیق. 2
-1-1 مقدمه. 2
-2-1 بیان مسئله. 7
-3-1 اهمیت و ضرورت پژوهش 10
-4-1 اهداف پژوهش 14
-5-1 سؤالات پژوهش 16
-6-1 تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای مورد مطالعه. 17
فصل دوم. 19
پیشینه تحقیق. 20
2-1- مروری بر تاریخچهی سوءمصرف مواد. 20
2-2- تعاریف و مفاهیم اعتیاد. 21
2-3- انواع مواد مخدر و اثرات جسمی و روانی آنها 24
2-4- روشهای مصرف مواد اعتیادآور. 25
2-5- مشکلات ناشی از اعتیاد به مواد مخدر. 26
2-5-1- مشکلات جسمی 26
2-5-2- مشکلات روانی 26
2-5-3- مشکلات اجتماعی 27
2-6- سوابق روانی و صفات خلقی معتادان 27
2-7- اشکال درمان سوءمصرف مواد. 29
2-7-1- روشهای دارویی 29
2-7-2- روشهای غیردارویی 29
2-8- درمان دارویی اعتیاد به مواد مخدر. 30
2-8-1- سمزدایی 30
2-8-2- درمان نگهدارنده. 32
2-9- باورهای ارتباطی ناکارآمد 39
2-10- پیشینه نظری 43
2-10-1- عوامل مؤثر بر سازگاری و ناسازگاری زناشویی 49
2-10-2- نظریه مبادله در خصوص کیفیت رابطه. 51
2-10-3- پیشآیندها و سبکهای ارتباط زناشویی نگهدارنده اعتیاد. 52
2-11- پیشینه پژوهشی 54
2-12- فرضیه های پژوهش 58
فصل سوم. 60
روش تحقیق. 61
3-1- جامعه، نمونه و روش نمونهگیری 61
3-2- ابزار تحقیق 63
3-2-1- مقیاس باورهای ارتباطی ناکارآمد (RBI). 63
3-2-2- پرسشنامه رضایت جنسی لارسون 65
3-2-3- پرسشنامه سازگاری زناشویی اسپنیر فرم اصلاح شده (RDAS). 65
3-3- طرح تحقیق 66
3-4- روش اجرا 67
3-5- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات. 67
فصل چهارم. 68
یافتهها و نتایج. 69
4-1- نتایج مربوط به سؤالات پژوهش 69
4-2- نتایج مربوط به فرضیات پژوهش 71
فصل پنجم 77
بحث و نتیجه‌گیری. 78
5-1- تبیین یافتهها 78
5-2- تلویحات ضمنی برای درمانگران 87
5-3- محدودیتها 89
5-4- پیشنهادها 89
منابع 91
منابع فارسی. 92
منابع انگلیسی 97
1-1- مقدمه
اعتیاد[1] یکی از بزرگترین معضلات و مشکلات جوامع بشری از دیرباز تاکنون بوده است که از جنبههای مختلف رفتاری، اجتماعی، اقتصادی بر زندگی افراد تأثیر منفی میگذارد و مهمتر از همه با تأثیر بر ابعاد مختلف سلامت جسمی، مشکلات فراوانی را برای فرد، خانواده و جامعه به وجود میآورد. کمتر پدیدهای را میتوان یافت که همانند اعتیاد به طریقی خاموش و تدریجی، تخریبی چنین شگرف بر حیات یک جامعه داشته باشد. همواره محققان در پی کشف تأثیر مصرف موادی چون سیگار، هروئین، الکل، حشیش و . بر ابعاد مختلف سلامتی انسان بوده اند.
مصرف مواد مخدر سابقهای طولانی دارد و از زمان باستان به اشکال خاص و تحت دلایل گوناگون وجود داشته است. اما «اعتیاد به مواد مخدر» به مثابه وضعیتی خاص، پدیده نسبتاً جدیدی است که از اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم میلادی شناخته شده است (لوین[2]، 1979).
سوءمصرف مواد[3] و اعتیاد –که به حق در میان مردم به بلای خانمانسوز شهرت یافته است- پدیدهای است که ماحصل تعامل
