برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده 1
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1- مقدمه 2
1-2- بیان مسئله 3
1-3- ضرورت و اهمیت بیان مسئله . 6
1-4- اهداف پژوهش 7
1-5- سوالات پژوهش . 7
1-6- فرضیه های پژوهش . 8
1-7- تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها . 8
فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1- پیش درآمد . 11
2-2- تعارض زناشویی 12
2-2-1- مفهوم تعارض زناشویی . 12
2-2-2- زمینه های تعارض 14
2-2-3- الگوهای تعامل زوجین متعارض . 16
2-2-4- دیدگاه های تعارض . 17
2-2-5- سبک ها و استراتژی مدیریت تعارض 18
2-2-6- رویکردهای درمانی به حل تعارض . 21
2-2-7- نگرش و نیاز دو مقوله در تعارض همسران . 22
2-2-8- کارکردهای مثبت تعارض از نظر ترنر 24
2-3- رضایت زناشویی 25
2-3-1- عوامل موثر بر رضایت زناشویی 26
2-3-2- نظریه های مرتبط با آسیب شناسی زندگی زناشویی 32
عنوان صفحه
2-3-3- تاثیر رضایت زناشویی بر سایر ابعاد زندگی . 36
2-3-4- نظریه چرخه زندگی زناشویی . 37
2-3-5- عوامل موثر بر افزایش رضایت زناشویی 38
2-3-6- عوامل آسیب رسان به رضایت زناشویی . 40
2-4 خودکارآمدی 40
2-4-1- برداشت انسان از خودکارآمدی . 44
2-4-2- منابع خودکارآمدی 45
2-4-3- ابعاد خودکارآمدی . 47
2-4-4- انواع خودکارآمدی 47
2-4-5- مراحل رشد خودکارآمدی 48
2-4-6- خودکارآمدی و تفاوتهای سنی و جنسیتی . 49
2-4-7- شیوه های اثرگذاری باورهای خودکارآمدی . 50
2-5- معنا در زندگی 51
2-5-1- معنادرمانی . 54
2-5-2- اهداف درمانی معنا درمانی 56
2-5-3- فرآیند درمان . 56
2-5-4- مداخلات درمانی . 57
2-5-5- کلیات معنادرمانی فرانکل (1959) . 58
2-6- پیشینههای تحقیقاتی. 59
2-6-1- پیشینههای تحقیقاتی داخلی 59
2-6-2- پیشینههای تحقیقاتی خارج از کشور . 65
فصل سوم: روش پژوهش
3-1- پیش درآمد 69
3-2- روش پژوهش 69
3-3- جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری 69
3-4- ابزار پژوهش 70
عنوان صفحه
3-4-1- پرسشنامه تعارضهای زناشویی (MCQ) . 70
3-4-2- پرسشنامه فرم کوتاه رضایت زناشویی انریچ (1989) 72
3-4-3- پرسشنامه خودکارآمدی عمومی شرر 76
3-5- شیوه اجرای پژوهش 78
3-6- روش تجزیه و تحلیل آماری داده ها 81
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- مقدمه . 83
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1- پیش درآمد 91
5-2- بررسی فرضیه اصلی . 91
5-3- بررسی فرضیه های فرعی . 93
5-4- محدودیتهای پژوهش 96
5-5- پیشنهادها . 96
منابع
منابع فارسی . 99
منابع انگلیسی 104
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی معنادرمانی گروهی بر رضایت زناشویی و خودکارآمدی عمومی زوجین با تعارضات زناشویی مراکز مشاوره شهر لاهیجان اجرا گردید. پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیشآزمون پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش، کلیـه زنان دارای تعارض زناشویی مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر لاهیجان در سال92-93 بودند که به روش نمونه گیری تصادفی ساده از بین افرادی از جامعه ی آماری، که رضایت زناشویی و خودکارآمدی عمومی کمتری داشتند، انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه کنترل (15 نفر) و گروه آزمایش (15 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 12 جلسه 90 دقیقهای که هفتهای دو بار برگزار میشد، در جلسات آموزشی شرکت کردند. در حالیکه در گروه کنترل هیچگونه مداخلهای صورت نگرفت. ابزار استفاده شده در پژوهش شامل، پرسشنامههای تعارض زناشویی(MCQ)، رضایت زناشویی انریچ فرم کوتاه و خودکارآمدی عمومی شرر و همکاران و پکیج آموزشی معنادرمانی بر اساس معنادرمانی فرانکل بود. داده ها از طریق آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که معنادرمانی گروهی بر رضایت زناشویی و خودکارآمدی عمومی زوجین با تعارضات زناشویی مراکز مشاوره شهر لاهیجان، مؤثر است و شدت این اثر در یک متغیر ترکیبی(62/0) میباشد.
واژههای کلیدی: معنادرمانی، رضایت زناشویی، خودکارآمدی عمومی، تعارضات زناشویی
مقدمه
زندگی زناشویی یکی از جهانیترین نهادهای بشری است که از دو نفر با تواناییها و استعدادهای متفاوت و با نیازها و علایق مختلف و در یک کلام با شخصیتهای گوناگون تشکیل شده است(گلدنبرگ، گلدنبرگ، 2002 ترجمه شاهی برواتی، نقش بندی، ارجمند، 1386). یک رابطه زناشویی صمیمی مستلزم آن است که زوجین یاد بگیرند با هم ارتباط برقرار کنند و با هم متفاوت باشند. تعارض زمانی به وجود میآید که زوجین به دلیل همکاری و تصمیمات مشترکی که میگیرند درجات مختلفی از استقلال و همبستگی را نشان دهند که این تفاوتها را میتوان روی یک پیوستار، از تعارض خفیف تا تعارض کامل طبقه بندی کرد (یونگ و لانگ[1]، 1998).
از نظر گلاسر(2000 به نقل از افخمی، بهرامی، فاتحی زاده، 1386) تعارض زناشویی ناشی از ناهماهنگی زن و شوهر در نوع نیازها و روش ارضای آن، خودمحوری، اختلاف در خواستهها طرحوارههای رفتاری و رفتار غیرمسئولانه نسبت به ارتباط زناشویی و ازدواج است.
افزایش روزافزون تعارضهای زناشویی در دنیای معاصر و خطر بروز جدایی و اثر منفی آن بر سلامت روانی زوجین و فرزندان آنان موجب شده است تا مشاوران نظریهها و طرحهایی را برای کمک به زوجین دچار تعارض ارائه دهند. معنادرمانی یکی از این روشهایی است که بر پایه نظریات ویکتور فرانکل شکل گرفته است. فرض اساسی در معنادرمانی این است که شخص نمیتواند برای همیشه از رنج در زندگی اجتناب کند، اما می تواند یک راه پرمعنای شخصی برای پاسخ دادن به رنج در زندگی برگزیند. علاوه بر این کسانی که معنا را در زندگی مییابند، میتوانند تواناییهای نهفتهشان را شکوفا کرده و با اثربخشی بیشتری به مبارزه و تلاش در زندگی بپردازند (چولنبرگ، هاتزل، 2008).
معنادرمانی می تواند ساختاری مفهومی را برای کمک به مراجعان جهت چالش در زندگیشان ارائه دهد . رویکردی وجودی نگر که نگرش جبرگرایانه در مورد ماهیت بشر را ، قبول ندارد، در مقا بل درمانگران وجودی، بر روی آزادی انسان تاکید دارند . فرانکل میگوید بشر در همه جا با سرنوشت و با فرصت دستیابی به چیزی از راه رنج هایش، رو برو است . انسان موجودیست آزاد که همیشه حق انتخاب دارد، انسان واکنش خود را در برابر ر نجها و سختیهای ناخواسته(ولی پیش آمده) و شرایط محیطی خود انتخاب می کند و هیچکس را جز خود او یارای آن نیست که این حق را از او باز ستاند. او همچنین معتقد است همه چیز را میتوان از یک انسان گرفت مگر آزادی در گزینش رفتار، در شرایط موجود و گزینش راه خود (فرانکل، ترجمه صالحیان و میلانی، 1390).
معنادرمانی در خصوص بسیاری از مسائل سلامت روان کاربرد دارد (چولنبرگ، 2003). این مکتب در مقایسه با روانکاوی روشی است که کمتر به گذشته توجه داشته و به دروننگری هم ارج چندانی نمینهد. در مقابل به آینده، وظیفه، مسئولیت، معنی و هدفی که شخص باید زندگی خود را صرف آن کند، وجه بیشتری دارد (فرانکل، ترجمه صالحیان و میلانی، 1390).
با توجه به اینکه تعارض زناشویی معمولا در زوجین بر اساس تضاد بین آنچه که انتظار دارند با آنچه که هست به وجود میآید و فرد برای نزدیک کردن شرایط به آنچه که انتظار دارد یا به عبارتی آرمان فرد است، تلاش می کند. اما اینکه تا چه حد این آرمانها واقعگرایانه و صحیح است شرایط زندگی فرد را تحت تاثیر قرار میدهد. این افراد از شرایط خود راضی نیستند و این می تواند رضایت زناشویی را نیز شامل شود. برای بهبود شرایط این افراد باید معنا و هدف خود را در زندگی بیشتر بررسی کرده و با تعیین اهدافی واقعیتر و دستیافتنیتر شرایط خود را به شرایط آرمانی خود نزدیک کنند و این رضایت در افراد را بالا میبرد و می تواند رضایت از زندگی زناشویی را نیز شامل شود. در رسیدن به اهداف و کسب موفقیت در موقعیتها می تواند در ادراک خود به عنوان یک فرد کارامد نقش داشته باشد بنابراین به نظر میرسد که این تغییر اهداف و معنای زندگی، بتواند خودکارآمدی افراد را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
1-2- بیان مسئله
تعارض بین فردی به عنوان، نوعی تعامل که در آن اشخاص تمایلات، دیدگاهها و عقاید متضادی را بیان می کنند، تعریف میشود که بعضی محققان آن را رخدادی عادی در زندگی زناشویی