برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

چکیده
بررسی نقش برخی از پیشایند­ها و پیامد­های مهم انگیزشی، شخصیتی و اجتماعی بر اضطراب آمار دانشجویان رشته روانشناسی
به وسیله‏ی
ثریا پیرمردوند چگینی
یکی از اضطراب‌های موقعیتی در حیطه‌ی تعلیم و تربیت، مربوط به درس آمار است. اضطراب امتحان آمار از آن دسته اضطراب‌های موقعیتی است که دانشجویان روانشناسی با آن مواجه هستند. هدف از پژوهش حاضر تعیین پیشایند­ها و پیامد­های مهم انگیزشی، شخصیتی و اجتماعی بر اضطراب آمار دانشجویان رشته روانشناسی می باشد. این پژوهش به روش همبستگی و با بهره گرفتن از روش معادلات ساختاری انجام گردید. جامعه­ی آماری شامل کلیه دانشجویان رشته روانشناسی در حال تحصیل دانشگاه­های دولتی استان قزوین بود. ۳۵۰ نفر از آن­ها به روش نمونه گیری خوشه­ای چندمرحله­ای انتخاب شده و در این تحقیق شرکت کردند. برای تحلیل داده­ ها از روش همبستگی و تحلیل مسیر با بهره گرفتن از معادلات ساختاری استفاده گردید. نتایج نشان داد، در مدل اصلاح شده مسیرهای ویژگی­های شخصیت به اضطراب آمار، نیازهای روان‌شناختی به اضطراب آمار، فراشناخت به اضطراب آمار، انتظار از موفقیت به اضطراب آمار و اهداف پیشرفت به اضطراب آمار معنی­دار بودند. همچنین مسیر­های اضطراب آمار به خودکارآمدی، اضطراب آمار به ارزش تکلیف و اضطراب آمار به سطح پردازش معنی‌دار بودند.  در مجموع مدل تحقیق، برازنده داده­ ها بود. همچنین نتایج تحلیل همبستگی کانونی نشان داد از میان پیشایند­های اضطراب آمار، فراشناخت، شایستگی، انتظار موفقیت و اهداف تسلط، از قدرت پیش ­بینی بالایی برخوردارند. و اضطراب آمار بر سطح پردازش و پس از آن بر خودکارآمدی تاثیر معنی داری دارد. بنابراین، اساتید آمار می­توانند برای تسهیل در آموزش دروس مرتبط با آمار و کاهش اضطراب آمار دانشجویان در کلاس، بر لزوم آموزش راهبرد­های یادگیری، ارزش­گذاری برای دروس مرتبط به آمار و رفع نیاز­های روانشناختی دانشجویان در کلاس تاکید کرده تا علاوه بر کاهش اضطراب آمار دانشجویان، بر انگیزه دانشجویان روانشناسی برای درس آمار نیز بیافزایند.
واژگان کلیدی: اضطراب آمار، نیاز­های روان­شناختی، حمایت اجتماعی، ویژگی­های شخصیتی، فراشناخت
فهرست مطالب
فصل یکم: چارچوب پژوهش 1
1-1- مقدمه: 2
1-2- بیان مسئله: 4
1-3- اهمیت و ضرورت مسئله: 6
1-4- هدف‌های پژوهش 7
۱-۴-۱- هدف اصلی: 7
۱-۴-۲- اهداف فرعی: 7
1-5-  فرضیه‌های پژوهش 8
۱-۵-۱- فرضیه کلی 8
۱-۵-۲- فرضیه‌های مستقیم 8
۱-۵-۳- فرضیه ­های غیرمستقیم: 9
1-6- تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها 10
فصل دوم: پیشینه پژوهش 15
۲-۱- مقدمه: 16
۲-2- تعریف اضطراب آمار: 16
۲-3- مبانی نظری اضطراب: 17
۲-3-۱-رویکرد شناختی 17
۲-3-۲- الگوی شناختی بک و کلارک: 17
۲-4- مفهوم اضطراب آمار: 18
۲-5- ابعاد اضطراب آمار: 18
۲-6- تفاوت­های فردی در اضطراب آمار دانشجویان 19
۲-6-۱-تأثیر سن دانشجویان بر اضطراب آمار: 20
۲-6-۲- تفاوت جنسیتی و فرهنگی در اضطراب آمار دانشجویان: 20
۲-7- دلایل اضطراب آمار: 21
۲-7-۱- عوامل غیر موقعیتی 21
۲-7-۲- عوامل موقعیتی 22
۲-7-۳- عوامل محیطی 22
۲-8- مقایسه اضطراب آمار و اضطراب ریاضی در ارتباط با اضطراب عمومی: 24
۲-9- برخی از تفاوت‌ها و شباهت­های اضطراب آمار و اضطراب ریاضی: 24
۲-9-۱- تفاو­تهای میان اضطراب آمار و اضطراب ریاضی 25
۲-9-۲- شباهت­های بین اضطراب آمار و اضطراب ریاضی 26
۲-10- پیامدها و اثرات اضطراب آمار: 28
۲-11- حمایت اجتماعی ادراک شده: 29
۲-11-۱- مدل سنتی از حمایت اجتماعی: 29
۲-12- حمایت اجتماعی ادراک شده و اضطراب آمار: 30
۲-13- شخصیت: 30
۲-13-۱- نظریه صفات و مدل پنج عاملی شخصیت کاستا و مک کری (۱۹۹۲) 30
2-14- اضطراب آمار و پنج عامل بزرگ شخصیت 33
2-15- نیازهای روان‌شناختی: 35
۲-15-۱- نظریه­ خودتعیینی: 36
2-16- نظریه خبرپردازی و راهبردهای یادگیری: 39
۲-16-1- راهبردهای یادگیری شناخت و فراشناخت: 40
2-16-2- شناخت: 41
۲-16-3- فراشناخت: 41
۲-17- اضطراب امتحان و راهبردهای یادگیری 43
۲-18- انتظار موفقیت: 44
۲-19- انگیزه درونی: 45
2-20- اهداف پیشرفت: 46
۲-21- اضطراب و اهداف پیشرفت: 47
۲-22- سطح پردازش: 48
۲-23- ارزش تکلیف: 49
۲-24- خودکارآمدی: 50
۲-24-۱- مفهوم خود کارآمدی: 50
۲-24-۲- اهمیت خودکارآمدی: 50
۲-24-3- اثر خودکارآمدی بر سطح انگیزش 51
۲-24-4- انتخاب هدف: 51
۲-24-5-کسب نتایج یا پیامدهای مورد انتظار: 51
۲-25- اضطراب و خودکارآمدی تحصیلی: 52
۲-26- اضطراب، ارزش تکلیف و خودکارآمدی: 53
۲-27-پیشینه­ی تحقیق: 53
۲-27-۱- پژوهش­های انجام شده در خارج از کشور: 53
۲-27-۲- پژوهش­های انجام شده در داخل کشور: 65
فصل سوم: روش‏شناسی پژوهش 67
۳-۱- مقدمه: 68
۳-۲- روش پژوهش: 68
۳-۳- جامعه و نمونه آماری: 68
۳-۴- روش نمونه گیری: 68
۳-۵- ابزار جمع­آوری اطلاعات: 69
۳-۵-۱- اندازه‌گیری اضطراب آمار (SAM) مورگان (۲۰۰۷): 69
۳-۵-۲- پرسشنامه راهبردهای انگیزشی، شناختی و فراشناختی زوشو و بارنت (۲۰۱۱): 74
۳-۵-۳- فرم کوتاه پرسشنامهی پنج عاملی شخصیت (NEO-FFI-۶۰): 74
۳-۵-۴- مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی ادراک شده (MSPSS) 75
۳-۵-۵- مقیاس ارضای نیازهای اساسی روانشناختی عمومی (BNSG-S) (جوهانسون و فینی، 2010) 75
۳-۵-۶- پرسشنامه تجربه یادگیری هانزه و برگر (2007) 79
3-5-7- مقیاس انگیزش و التزام تحصیلی مارتین (2007) 80
۳-۶- روش جمع­آوری اطلاعات: 81
۳-۷- روش تجزیه و تحلیل داده­ ها: 81
۳-۸- همبستگی کانونی: 82
فصل چهارم: یافته‏های پژوهش 83
4-1- مقدمه: 84
4-2- یافته­ های توصیفی: 84
4-3- یافته­ های استنباطی 120
4-3-1- بررسی پیش فرض ها 120
4-3-2- یافته های مربوط به آزمایش مدل پیشنهادی. 128
4-3-3- مدل اصلاح شده. 130
4-3-4- ارزیابی مدل پیشنهادی و اصلاح شده. 130
4-3-5- همبستگی کانونی 140
4-4- یافته­ های جانبی پژوهش: 152
فصل پنجم: نتیجه‏گیری و پیشنهادها 164
۵-۱- مقدمه: 165
۵-۲- تبیین یافته‌های مربوط به مدل کلی 165
۵-۳- تبیین یافته­ های مربوط به فرضیه ­های پژوهش 165
۵-۳-۱- تبیین یافته­ های مربوط به فرضیه‌های مستقیم 165
۵-3-2- تبیین یافته‌های فرضیه‌های غیرمستقیم 179
۵-4- محدودیت­ها: 183
۵-5- پیشنهادات پژوهشی: 183
۵-6- پیشنهادات کاربردی: 184
منابع 186
پیوست‏ها 205

مقدمه:

در دنیای مدرن که هر روزه منبع جدیدی از استرس و اضطراب به شکل‌های گوناگون انسان را تحت تاثیر قرار می­دهد، بی‌شک اضطراب، یکی از بزرگ­ترین مشکلاتی است که روانشناسان به دنبال شناسایی و درمان آن هستند. اضطراب در میان اختلال‌های دیگر روان‌شناختی جزء اختلال‌هایی با شیوع بالاست که بشر به آن مبتلا می‌شود. حالات اضطرابی علت اولیه ۶ الی ۲۷ درصد از تمام مشکلات روانی محسوب می‌شوند که به درمان نیاز دارد و این عارضه در زنان شایع است (خیاط، ۱۳۸۷؛ به نقل از سالاری، ۱۳۹۲). از این میان، اضطراب می‌تواند در محیط آموزشی خود را به شکل اضطراب امتحان نشان دهد. اضطراب یکی از مهم‌ترین متغیرهای انگیزشی و شناختی است که پیشرفت تحصیلی، یادگیری، عملکرد و نیز توجه و تمرکز و بازیابی اطلاعات یادگیرندگان را به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای تحت تأثیر قرار می‌دهد (شانک،[1] پنیتریج[2] و میس[3]، ۲۰۰۸؛ بمبنوتی[4]، ۲۰۰۸).
ازجمله انواع شناخته‌شده‌ی اضطراب در حیطه‌ی تعلیم و تربیت که پژوهش‌هایی را به خود اختصاص داده‌اند، می‌توان به اضطراب ریاضی، اضطراب امتحان و اضطراب آمار[5] اشاره کرد. اکثر محققان این نوع اضطراب ذکر شده را به ‌عنوان اضطراب موقعیتی[6] عنوان می­ کنند (وانگ و اسنروشینگ، ۲۰۰۹؛ اونوگبازی، ۱۹۹۷؛ به نقل از ویسانی، لواسانی و اژه‌ای، 1391). اضطراب موقعیت اشاره به تجارب ناپایدار و موقعیت تنیدگی، هراس و برانگیختگی شدید دستگاه عصبی خودمختار در یک بافت و شرایط ویژه دارد (تاناکا[7]، تاکهرا[8] و یاماچی[9]، ۲۰۰۶). از میان اضطراب‌های موقعیتی مربوط به حیطه‌ی تعلیم و تربیت که برای تعداد زیادی از دانشجویان به‌منزله‌ی پدیده‌ای تنش‌زا و اضطراب‌آور تلقی می‌شود، موقعیت و مسائل مربوط به درس آمار است. در واقع اضطراب امتحان آمار نیز از آن دسته از اضطراب‌های موقعیتی است که دانشجویان روانشناسی با آن مواجه هستند (ویسانی و همکاران، 1391). برخی از شواهد حاکی از آن است که تقریباً ۶۶ تا ۸۰ درصد از دانشجویان سطح بالایی از اضطراب آمار را تجربه می‌کنند (اونوگبازی[10] و ویلسون[11]، ۲۰۰۳؛ زیدنر[12]، ۱۹۹۵؛ اونوگبازی، ۲۰۰۴؛ بالوگلو[13]، ۲۰۰۳؛ بیرنبام[14] و ایلس[15]، ۱۹۹۴؛ گال و گین اسبرگ[16]، ۱۹۹۴؛ اونوگبازی، ۱۹۹۷الف، ۱۹۹۷ب؛ پرنی[17] و راوید[18]، ۱۹۹۰؛ شوو، استیونز[19]، دافین[20] و دل وکچیو[21]، ۱۹۹۵؛ به نقل از بالوگلو، ۲۰۰۴)؛ و برخی از محققان بر این باورند که بسیاری از دانشجویان درس آمار را به‌عنوان اضطراب‌آورترین درس در دوره‌ی تحصیلی‌شان تعریف می‌کنند (باندالوس[22]، فینی[23] و گسک[24]، ۲۰۰۳؛ ماچر[25] و همکاران، ۲۰۱۳؛ چوو[26] و دیلون[27]، ۲۰۱۴؛ چرنی[28] و کنی[29]، ۲۰۰۵)؛ و بسیاری از دانشجویان توسط احساس­هایی از اضطراب حالت در آزمون احساس ضعف می­ کنند و درنتیجه احتمالاً پیشرفت­های پایین­تری نشان می‌دهند (ماچر و همکاران، ۲۰۱۳).
در­واقع دانشجویان، آمار را به‌عنوان بدترین واحد درسی در دانشگاه می­دانند (ویبرگ[30]، ۲۰۰۹) و آن را یک جنبه لازم اما کاملاً ناخوشایند از پیشرفت می­دانند (بریجز[31] و همکاران، ۱۹۹۸). دوره­های آمار تنها یک تجربه منفی نیستند، بلکه دانشجویان اغلب توسط این اندیشه، به حد مرگ می­ترسند (براد استریت[32]، ۱۹۹۶؛ اونوگبازی و ویلسون، ۲۰۰۳). اضطراب آمار حالتی است که فرد هنگام مواجهه با مفاهیم، مسائل، موقعیت

ادامه خواندن