برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)
مقدمه:
یکی از مهم ترین فعالیت ها در زندگی اجتماعی بشر امروز مدیریت است. به کمک این فعالیت می توان از طریق اصولی و با توجه به منابع و امکانات موجود به نحو شایسته به اهداف سازمانی دست یافت. برای رسیدن به چنین اهدافی مدیران فرآیندی را دنبال می کنند که شامل اجزائی همچون برنامه ریزی، سازماندهی، نظارت، کنترل و تصمیم گیری است. برنامه ریزی یکی از فعالیت های پیچیده مدیریتی است. فرآیندی است که تعیین می کند سازمان به آنجایی که می خواهد برسد، چگونه برسد. دربرنامه ریزی، مدیران آینده را می نگرند، اهداف سازمان را مشخص می کنند واستراتژی ها را به منظور نیل به این گونه اهداف بسط می دهند. وسعت وپیچیدگی برنامه ریزی بستگی به پیچیدگی وتنوع اهداف دارد. اساس برنامه ریزی، برآگاهی ازفرصت ها و تهدیدهای آتی و چگونگی استفاده از فرصتها و مبارزه با تهدید ها قرار دارد.
این نوع برنامه ریزی درواقع همان برنامه ریزی استراتژیک است که با بررسی محیط داخلی و خارجی سازمان، قوت ها و ضعف های داخلی و فرصت ها و تهدید های محیطی را شناسایی می کند و با در نظر داشتن ماموریت سازمانی، اهدافی بلند مدت برای سازمان تنظیم نموده و برای دست یابی به این اهداف از بین گزینه های استراتژیک، اقدام به انتخاب استراتژیهای می کند که با تکیه قوت ها و رفع ضعف ها ازفرصت های پیش آمده به نحو احسن استفاده نماید و ازتهدیدها پرهیز کند بطوری که درنهایت باعث موفقیت سازمان درمیدان رقابت می شود.
برنامه ریزی استراتژیک به عنوان فرآیند برنامه ریزی رسمی که توسط مدیران ارشد و از بالا به پایین تدوین شده است پایه گذاری می گردد و براساس تحلیل های ماهرانه اقتصادی طراحی جامع و پیوسته سازمان صورت می پذیرد.
جهت کمک به این فرآیند تعدادی ابزار و تکنیک های تحلیل مانند مدل [1]SWOT، مدل پورتر[2]، ماتریس بوستون[3]، نقشه استراتژیک و. با هدف نهایی تدوین استراتژی ها، اهداف بلند مدت و کوتاه مدت توسعه به کار گرفته می شود.
البته در تدوین برنامه ریزی استراتژیک می توان از روش های گوناگونی استفاده کرد که هرکدام به نقشه خاصی تأکید دارند. بطور مثال برنامه ریزی از بالا به پایین و یا از پایین به بالا (که می تواند ) با توجه به رویکرد متمرکزسازی و یا تمرکز زدایی صورت پذیرد.
ورزش دانشجوئی با وجود رشد در سال های اخیر هنوز از جایگاه مطلوبی در سطح جامعه برخوردار نیست و نیازمند برنامه ریزی و توجه ویژه جهت رشد و توسعه پایدار در سراسر کشور می باشد. می توان گفت یکی از اقدامات مهم برای انجام رسالت یا ماموریت ورزش دانشجوئی، داشتن برنامه ای استراتژیک و جامع است.
تحقیق حاضر نیز در تلاش است با بهره گیری از شیوه های علمی، به تدوین برنامه استراتژیک ورزش دانشجوئی دانشگاه اصفهان بپردازد. با این امید که نتایج حاصل ازآن مورد استفاده قرار گرفته و به بهره وری بیشتر و ارتقای جایگاه این ورزش در سطح دانشگاه بیانجامد. بر این اساس در ادامه این فصل برای روشن شدن موضوع و تشریح کلیات پژوهش؛ مطالبی همچون بیان مساله، اهمیت و ضرورت، اهداف، قلمرو تحقیق، محدودیت ها، تعاریف عملیاتی واژه ها و اصطلاحات تحقیق بیان می گردد.
1-2- شرح و بیان مساله پژوهشی:
دستاورد های دنیای پیشرفته به ما آموخته است که برای ایجاد تحول اساسی در انسان ها، گروه ها، سازمان ها و به طور کلی جامعه، دانشگاه و دانشگاهی نقشی تعیین کننده و سرنوشت ساز دارند. در واقع، دانشگاه جایگاه اندیشه است و دانشگاهی مسلط بر دانش تخصصی می تواند برای حل مسائل روزمره و تحقق اهداف و آرمان های آتی توسعه ملی، هم اندیشه کند و هم به سطوح مختلف مدیریتی جامعه مشاوره دهد. .
بنابراین سیستم های سازمان برای کسب موفقیت در میدان رقابت باید از نوعی برنامه ریزی بهره گیرند که آینده نگر و محیط گرا باشد، به گونه ای که ضمن شناسایی عوامل و تحولات محیطی، در یک افق بلند مدت تاثیر آنها بر سازمان و نحوه تعامل سازمان با آنها را مشخص کند. این نوع برنامه ریزی در واقع همان برنامه ریزی استراتژیک است که با بررسی محیط داخلی و خارجی سازمان، قوت ها و ضعف ها داخلی و فرصت ها و تهدید های محیطی را شناسایی می کند و با درنظر گرفتن ماموریت سازمان، اهدافی بلند مدت برای سازمان تنظیم می کند و برای دست یابی به این اهداف، از بین گزینه های استراتژیک، اقدام به انتخاب استراتژی هایی می کند که با تکیه بر قوت ها و رفع ضعف ها از فرصت های پیش آمده به نحو احسن استفاده نموده و از تهدید ها پرهیز کند به طوری که در نهایت باعث موفقیت سازمان در میدان رقابت شود ( اونسف [4]1989).
برنامه ریزی استراتژیک فرآیند طراحی آینده ای مطلوب برای یک سازمان است و تعیین منابع دستیابی بدان (طیبی و ملکی ،1383).
برنامه ریزی استراتژیک با نارسایی های جوهری و فراگردی مواجه است، این فرآیند در همه سازمان ها با مشکلاتی مثل نبود اتفاق نظر در میان مسئولان در حوزه برنامه استراتژیک، فقدان تجزیه و تحلیل جامع فرصت ها و تهدید ها، توجه ناکافی به ارزش های محوری، روشن نبودن گزینه های مختلف استراتژیک در برخورد با مسائل، پایند نبودن به اولویت های استراتژیک، اجرای ضعیف برنامه های استراتژیک و نقصان در نظارت و ارزیابی عملی برنامه ریزی استراتژیک نیز روبرو بوده است (آقاسی ،1382).
سازمان های ورزشی ازاین مقوله مستثنی نیستند. برنامه ریزی در سازمان های ورزشی همانند هر سازمانی دیگری به عنوان مهمترین وظیفه مدیریت به شمار می رود. در حقیقت، برنامه ریزی در یک سازمان ورزشی باعث می شود تا اهداف همه فعالیتها و تلاش های گروهی تعیین شده و نحوه دستیابی به آن اهداف طرح ریزی شود. همچنین تحقیقات نشان داده است که عملکرد سازمان هایی که به مدیریت استراتژیک می پردازند بیشتر و بالاتر از دیگر سازمان ها است، دست یابی به یک حلقه ارتباط مناسب بین یک سازمان و استراتژی، ساختار و فرآیند های آن سازمان آثار مثبتی بر عملکرد آن دارد (رضائیان ، 1384).
وجود مشکلاتی مثل دوره های نزول، قوانین و مقررات دولتی محدود کننده، مشکلات مالی، عدم ثبات مدیریت، مشکلات فرهنگی، تصمیم گیری های ناعادلانه، عدم تناسب حمایت های مالی و اقتصادی در بین فدراسیون ها و رشته های مختلف، تحت تاثیر قرار گرفتن در تحولات جهانی، نداشتن برنامه های منسجم، ضعف ارتباطات و نبود فرآیندی برای جذب دیگران و. مسائلی هستند که مدیران ورزشی باید با مدد گیری از برنامه های بلند مدت، استراتژی های آینده سازمان را به گونه ای تنظیم نمایند که مناسب با موقعیت ها و شرایط آینده سازمان، فدراسیون وهیئت باشد (خبیری و همکاران، 1387).
ورزش دانشجویی به عنوان بخشی از فرآیند ورزش تعلیم و تربیت در پی آن است که تا با فراهم آوردن زمینه های لازم و ایجاد محیط و فرصت مناسب، کلیه دانشجویان را در موقعیت های تفریحی و رقابتی سالم قرار دهد و با پاسخگویی به نیازهای اساسی آنان برنامه هایی برای تقویت جسم همگام با پرورش روح تأمین کند. همچنین دانشگاه های دولتی و سایر موسسات آموزش عالی کشور وظیفه تامین نیروی انسانی متخصص، آموزش و ارتقای علمی و نظری دانشجویان را دارند (خسروی زاده ، 1387). بنابراین ارائه خدمات ورزشی مختلف به چنین افرادی نیازمند وجود ماموریتی مشخص برای ورزش دانشجویی و نیز آماده سازی چشم اندازی شفاف در افق زمانی مشخص است.
همچنین با توجه به شرایط مالی ورزش دانشگاه ها، ضروری است مدیریت تربیت بدنی دانشگاه اصفهان به فکر تدوین برنامههای جامع و راهبردی در راستای اهداف تربیت بدنی و ورزش دانشجوئی باشد. بدین منظوراین پژوهش سعی دارد با بکارگیری فرآیند برنامه ریزی راهبردی ابتدا به تحلیل وضع موجود ورزش دانشجویی در زمینه منابع انسانی، مالی، مدیریت و برنامه ریزی، زیر ساخت ها و تجهیزات ورزشی، وضعیت آموزش، وضعیت استعداد یابی، ارتباطات، فن آوری اطلاعات، تحقیقات وبازاریابی و پرداخته و سپس با بهره گرفتن از نظرات کارشناسان و بهره گیری از الگوها و روش های علمی متداول مورد استفاده به ویژه در سازمان های ورزشی به طراحی و تدوین برنامه استراتژیک ورزش دانشجویی دانشگاه اصفهان برای سال های 1390تا 1395 بپردازید.
1-3- اهمیت وارزش پژوهش :
با نگاهی دقیق به مفهوم برنامه ریزی استراتژیک می توان به ضرورت استفاده از آن پی برد. تغییر و تحولات محیطی که درحال حاضر شتاب زیادی به خود گرفته، تصمیمات سازمانی را بسیار پیچیده ساخته است، بنابراین لزوم بکارگیری برنامه ای جامع برای مواجه شدن با این گونه مسائل بیشتر از گذشته ملموس می شود(آدریان اسلوتسکی[5] ،1986).
به عقیده رضائیان (1384) این امید وجود دارد که با پیشرفت برنامه ریزی استرتژیک، میزان نفوذ برعوامل محیطی نیز افزایش یابد. داگان[6](2002) معتقد است امروزه به دلیل ریسک رو به افزایش خطاها، هزینه های بالای اشتباهات و وضعیت نامساعد اقتصادی، سازمان ها تمایل شدیدی به استفاده از الگوهای برنامه ریزی استراتژیک دارند تا بتوانند موقعیت رقابتی سازمان را در محیط پر تلاطم و در معرض تغییر و تحول حفظ کنند.
رضاییان به نقل از برایسون عنوان می کند که برنامه ریزی استراتژیک به سازمان ها کمک می کند تا تغییرات محیطی را پیش بینی کنند و بطور موثری به آنها پاسخ دهند (رضائیان، 1384).
بطور کلی برنامه ریزی استراتژیک برای سازمان های مختلف، دارای ارزش و مزایای بسیاری است که مهمترین آنها عبارتند از :
- تدوین و تنظیم شاخص ها و مبناهای جامع و قابل دفاع برای تصمیم گیری
- توجه به عاقبت اندیشی با رعایت حداکثر احتیاط در نواحی تحت کنترل سازمان
- بهبود عملکرد و معیارهای سنجش هدف
- کسب آمادگی لازم برای مواجهه با محیط بسیار متغیر و متلاطم.
- تشخیص جهت گیری آینده سازمان و توجه به فرصت ها و موقعیت های آن
7- توجه به حل مشکلات اساسی و کم رنگ شدن مشکلات